Finansowe kary nie tylko od policji

Do przeprowadzania kontroli na drodze uprawnieni są nie tylko policjanci. Kontrolę drogową, która może się skończyć mandatem, mogą wykonywać w określonym zakresie również funkcjonariusze straży granicznej, funkcjonariusze celni, strażnicy leśni, funkcjonariusze straży parku, pracownicy zarządów dróg oraz strażnicy straży gminnych (miejskich). Funkcjonariusze lub pracownicy formacji i służb, o których tu mowa, mogą kontrolować, jeżeli posiadają upoważnienie do wykonywania kontroli ruchu drogowego.

Na drodze

Policjant nieumundurowany jest uprawniony do zatrzymania kierującego pojazdem wyłącznie na obszarze zabudowanym. Generalną zasadą jest to, że pojazd kontrolowany może być zatrzymany w miejscu, gdzie jest to dozwolone, nie utrudnia ruchu i nie zagraża bezpieczeństwu.

Policjant powinien podać kierującemu stopień, imię i nazwisko oraz przyczynę zatrzymania, a ponadto, gdy jest w mundurze - okazać legitymację służbową na żądanie kontrolowanego. Jeżeli policjant nie jest umundurowany, legitymację powinien okazać bez wezwania. Przystępując do czynności kontrolnych, policjant może wydać polecenie unieruchomienia silnika pojazdu. W przypadkach uzasadnionych względami bezpieczeństwa lub uwarunkowanych charakterem kontroli, policjant może zażądać od kierowcy lub pasażera opuszczenia pojazdu.

Warto wiedzieć, że policjant nie zawsze musi okazywać legitymację. Takie prawo przysługuje mu wtedy, gdy np. samochód jest zatrzymywany po pościgu lub jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że w aucie znajdują się osoby, które popełniły przestępstwo. W takich przypadkach można się spotkać z bardziej stanowczym postępowaniem policji. Policjant może nakazać kierowcy lub pasażerowi opuścić pojazd, stanąć w rozkroku i oprzeć ręce na dachu (boku) pojazdu lub położyć się w obrębie pasa drogowego twarzą do ziemi.

Jak się zachować

Po zatrzymaniu pojazdu na polecenie policjanta, kierujący tym pojazdem jest obowiązany: zatrzymać pojazd, trzymać ręce na kierownicy i nie wysiadać z pojazdu, chyba że zażąda tego policjant. Na jego polecenie trzeba też wyłączyć silnik oraz włączyć światła awaryjne. Policjant może też kierować kontrolowanym pojazdem - jeżeli jest to niezbędne np. dla sprawdzenia stanu technicznego pojazdu lub odprowadzenia auta, którym kierowała osoba będąca w stanie po użyciu alkoholu

WARTO WIEDZIEĆ

Policjant, zatrzymując dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem lub jego używania, musi wydać pokwitowanie.

Prawa straży miejskiej

Coraz częściej kierowcy otrzymują mandaty od straży miejskiej. Strażnicy gminni mogą rejestrować wykroczenia za pomocą obrazu z kamer z miejsc publicznych.

Za pomocą urządzeń rejestrujących prędkość i obraz mogą także karać za przekroczenie dopuszczalnej prędkości oraz za przejechanie na czerwonym świetle.

Strażnicy gminni mają prawo do kontrolowania tych kierowców, którzy nie stosują się do wskazań sygnalizacji świetlnej oraz przekraczających dozwoloną prędkość. Kontrole właściwego zachowania na światłach oraz przestrzeganie dopuszczalnej prędkości przez straż gminną mogą być realizowane wyłącznie przy użyciu urządzeń samoczynnie rejestrujących przekroczenie dozwolonej prędkości lub niestosowanie się do wskazań sygnalizacji świetlnej. Chodzi np. o fotoradary czy kamery.

Trzeba jednak wiedzieć, że funkcjonariusze straży miejskiej nie mają prawa zatrzymywać pojazdów, w przypadku gdy kierujący przekroczył prędkość lub przejechał na czerwonym świetle. Mandaty w takich sytuacjach mogą być nakładane jedynie na podstawie tego, co zarejestrował fotoradar lub kamera umieszczona na skrzyżowaniu. Uprawnienia straży miejskiej (gminnej), o których tu mowa, reguluje rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz.U. nr 14, poz. 144 z późn. zm.).

Jaki mandat

Wysokość mandatów za poszczególne wykroczenia drogowe jest ściśle określona w tzw. taryfikatorze, który opublikowany został w rozporządzeniu prezesa Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń (Dz.U. nr 208, poz. 2023). Dla przykładu, przekroczenie prędkości do 10 km/h grozi mandatem do 50 zł, a o 51 km/h od 400 do 500 zł.

Mandaty, jakie otrzymuje większość kierowców, to mandaty kredytowe. Grzywna w postaci mandatu kredytowego powinna być uiszczona w terminie 7 dni od dnia doręczenia mandatu. Mandat karny gotówkowy może otrzymać jedynie kierowca czasowo przebywający na terytorium Polski lub niemający stałego miejsca zamieszkania lub pobytu w Polsce. Mandatem mogą być ukarane również osoby, których wykroczenie jedynie zostało zarejestrowane przez np. fotoradar, a kierowca nie został zatrzymany przez policję. Tożsamość sprawcy wykroczenia następuje na podstawie analizy zdjęcia.

Marek Kobylański