Jaki podatek od tymczasowych obiektów budowlanych?

Według art. 3 pkt. 5 ustawy o prawie budowlanym z dnia 7 lipca 1994 r., tymczasowe obiekty budowlane z definicji to przeznaczone do czasowego użytkowania - krótszego niż jego trwałość techniczna - obiekty budowlane, nieposiadające trwałego połączenia z gruntem, a zatem w stosunku do których została z góry przewidziana możliwość ich przeniesienia w inne miejsce lub też rozbiórki. Przykładowo są to obiekty takie jak: kioski uliczne, kontenery, namioty magazynowe, urządzenie rozrywkowe czy pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe.

Ponieważ, jak zostało wspomniane, tymczasowe obiekty budowlane nie są trwale połączone z gruntem powstają wątpliwości, czy należy uiszczać od nich podatek od nieruchomości. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z 12 stycznia 1991 r. obowiązkowi podatkowemu od nieruchomości podlegają m.in. grunty, budynki lub ich części oraz budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Definicja tych pojęć wymaga sięgnięcia do norm zawartych w prawie budowlanym. Tam czytamy (art. 3 pkt 1 ustawy z 7 lipca 1994), że przez obiekt budowlany rozumiane są: budynki wraz instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowle stanowiące całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, obiekty tzw. małej architektury. Budynek obciążony podatkiem od nieruchomości to w optyce fiskusa obiekt budowlany, który w pierwszej kolejności posiada trwałe powiązanie z gruntem, wydzielony jest z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. Natomiast definicja budowli zakłada, że jest nią każdy z obiektów budowlanych, który nie jest budynkiem lub obiektem małej architektury - lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, sieci techniczne, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych i inne.

Kwestia rodzaju opodatkowania tymczasowych obiektów budowlanych sprawiła, że w orzecznictwie sądów administracyjnych doszło do wykształcenia się dwóch niezależnych od siebie stanowisk. Pierwsze z nich (stanowisko m.in. NSA w wyroku z 19 listopada 2008r.; wyrok wydany przez WSA w Szczecinie dnia 5 września 2007) wyraża pogląd, że takie obiekty stanowią odmianę obiektów budowlanych - wyodrębnioną jedynie ze względu na pewne specyficzne cechy takie jak przeznaczenie do określonego w czasie użytkowania lub ich braku trwałego połączenia z gruntem. A zatem - skoro wybrany tymczasowy obiekt budowlany może zostać także objęty definicją budynku jako budowli - należy opodatkować go zgodnie ze zwykłymi zasadami, które właściwe są dla budynków lub budowli. Zdaniem sądu, cecha tymczasowości nadana jakiemuś obiektowi budowlanemu nie wyklucza możliwości zakwalifikowania go do obiektów budowlanych a tym samym opodatkowania podatkiem od nieruchomości.

Drugie zajmowane przez sądy stanowisko jest zdecydowanie korzystniejsze z punktu widzenia podatników. Neguje ono zakres odziaływania odesłania do przepisów prawa budowlanego, które zostało ujęte w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Według tej interpretacji, nie można w związku z powyższym uznać, że objęta została wprost definicja tymczasowego obiektu budowlanego, a zatem takie obiekty nie podlegają opodatkowaniu. Dodatkowo, brak właściwości kluczowej - czyli trwałego powiązania z gruntem - powoduje, że nie można uznać takich obiektów za budynki lub budowle opodatkowane podatkiem od nieruchomości. Przykładem może być orzecznictwo NSA z 8 maja 2007 r. oraz 22 grudnia 2011r.

Powstałe w orzecznictwie sądowym rozbieżności dotyczące opodatkowania tymczasowych obiektów budowlanych postanowił rozwiązać Naczelny Sąd Administracyjny, który w składzie siedmiu sędziów w dniu 3 lutego 2014 r. (sygnatura: II FPS 11/13) uchwalił wyrok, według którego tymczasowy obiekt budowlany może być budowlą w rozumieniu przesłanek zawartych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych tylko w sytuacji, gdy jest budowlą wprost wymienioną w przepisach prawa. W konsekwencji każdy z obiektów budowlanych można zaliczyć wyłącznie do jednej spośród trzech kategorii wymienionych w art. 3 pkt 1 prawa budowlanego: budynków, budowli, obiektów małej architektury. W związku z tym ustaleniem, obiekty tymczasowe nie mogą tworzyć odrębnej kategorii, w swoim charakterze są one pewną odmianą wszystkich obiektów budowlanych. W rezultacie odesłanie do prawa budowlanego, które zawiera się w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych obejmuje również problematyczne obiekty tymczasowe. Jeśli obiekt spełnia te kryteria oraz związany jest ściśle z prowadzeniem przez podatnika działalności gospodarczej, to w myśl wyroku podlega on opodatkowaniu 2-proc. stawką podatku, która naliczona zostanie, co do zasady, od ich wartości stanowiącej podstawę odpisów amortyzacyjnych.

Dotychczasowa kwestia wykazywania przez podatników takich obiektów była problematyczna i dyskusyjna, natomiast po uchwale NSA, jeśli dojdzie do ewentualnego sporu z fiskusem, podatnicy na pewno mają mniej argumentów dowodzących przeciw opodatkowaniu tymczasowych obiektów budowlanych. Oczywiście należy mieć na uwadze, że wyrok ten nie rzutuje na każdą sprawę dotyczącą posiadania obiektów tymczasowych i każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie. W kontekście tych rozważań bardzo ważna jest również regulacja zwarta w art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, która dotyczy bezpośrednio momentu powstania obowiązku podatkowego. Jak czytamy w tym przepisie obowiązek ten powstaje od 1 stycznia roku następnego po wybudowaniu nowego obiektu. Jest to równoznaczne z założeniem, że tymczasowy obiekt budowlany podlega opodatkowaniu tylko wtedy, gdy znajduje się w danej lokalizacji dłużej niż do 1 stycznia. Jeśli przed tą datą właściciel dokonałby jego przeniesienia w inne miejsce lub jego całkowitego usunięcia nie powstanie obowiązek podatkowy a tym samym nie ma konieczności odprowadzania od niego podatku- wyjaśnia Robert Tomaszewski z portalu www.grunttozysk.pl.