Jak podzielone jest bogactwo w Polsce?
Przeciętny majątek netto gospodarstwa domowego w Polsce (mierzony medianą) wyniósł 264 tys. zł i w ciągu 2 lat wzrósł o blisko 12 proc. O jego wartości decydują przede wszystkim aktywa rzeczowe, a głównie dom lub mieszkanie, inna nieruchomość oraz zasób majątku wynikającego z prowadzenia działalności gospodarczej - podliczył NBP w raporcie "Zasobność gospodarstw domowych w Polsce" na podstawie badania za 2016 rok. Finansowe składniki majątku mają mniejsze znaczenie i wynoszą przeciętnie 15,3 tys. zł.
Aktywa finansowe posiada 90,8 proc. gospodarstw domowych, a najbardziej popularną formą gromadzenia środków finansowych depozyty są depozyty bankowe (84,9 proc. gospodarstw domowych), chociaż stan zakumulowanych w tej formie aktywów jest stosunkowo niewielki ( przeciętnie 12 tys. tys. zł). Gospodarstwa domowe znacznie rzadziej lokują swoje oszczędności w funduszach inwestycyjnych (ma je 3,8 proc. rodzin), ale są to wyższe kwoty (19,6 tys. zł).
Z kolei po drugiej stronie bilansu gospodarstw domowych są różne formy zadłużenia (np. kredyty hipoteczne, konsumpcyjne, pożyczki), ale jest to stosunkowo niewielkie obciążenie (10 tys. zł). Zadłużonych jest około 40,5 proc. gospodarstw domowych, z czego 14 proc. posiada kredyty mieszkaniowe, a 33 proc. inne kredyty i pożyczki.
Jak się można spodziewać, majątek jest rozłożony nierównomiernie. Według danych zebranych w badaniu, 10 proc. najbardziej zasobnych gospodarstw domowych posiada aż 41 proc. całkowitego majątku Polaków, a jednocześnie w rękach 20 proc. najmniej zasobnych jest niespełna 1 proc. całkowitego majątku.
Jednocześnie 4,5 proc. gospodarstw domowych nie zdołało zgromadzić zasobu majątku netto o dodatniej wartości, a w tym dla 2,2 proc. gospodarstw domowych to wartość ujemna, co po prostu oznacza, że ich łączny poziom zadłużenia jest wyższy niż posiadane aktywa.
Gospodarstwa domowe w Polsce należą do umiarkowanie majętnych na tle krajów strefy euro. Dysponują przeciętnie majątkiem netto (60,6 tys. euro) i jest to ok. 58 proc. majątku netto przeciętnego gospodarstwa w strefie euro (104 tys. euro). Najwyższym majątkiem dysponują mieszkańcy Luksemburga (438 tys. euro) oraz Belgii (218 tys. euro), a najniższym - mieszkańcy Łotwy (14 tys. euro) i Węgier (26 tys. euro).
Jednak porównując dane trzeba też uwzględnić specyfikę poszczególnych rynków, zwłaszcza jeśli chodzi o stan właścicielski zamieszkiwanych nieruchomości.
Polskie gospodarstwa domowe znacznie częściej są właścicielami głównego miejsca zamieszkania (79 proc.) w porównaniu z przeciętną dla strefy euro (61,2 proc.). To sprawia, że nasz poziom majątku w relacji do niektórych krajów strefy euro, gdzie gospodarstwa domowe preferują wynajem niż zakup na własność, jest korzystniejszy niż wynika to z porównania PKB na głowę mieszkańca w tych krajach (głównie dotyczy to Austrii i Niemiec, gdzie posiadaczami głównego miejsca zamieszkania jest mniej niż 50 proc. gospodarstw domowych). Dodatkowo gospodarstwa domowe w Polsce częściej deklarują, że posiadają majątek z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej (20,4 proc. wobec 11 proc. w strefie euro).
Badania NBP pokazało też, że 65 proc. gospodarstw domowych oszczędza, a w tym 23 proc. robi to regularnie. Odsetek oszczędzających wzrósł w ciągu 2 lat o 6 pkt proc.
Ankieta NBP bada też poziom zadowolenia z życia i jak się okazuje jest ono w niewielkim stopniu determinowane sytuacją materialną, co jest potwierdzeniem powiedzenia, że pieniądze szczęścia nie dają.
Monika Krześniak - Sajewicz
