Jakie zmiany czekają nas w 2020 roku?

Od 1 stycznia 2020 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 2600 zł brutto. To wzrost o 350 zł w stosunku do roku 2019. Płaca minimalna to minimalne wynagrodzenie, jakie pracodawca musi wypłacić pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy. W najbliższych latach płaca minimalna ma jeszcze wrosnąć. Rząd Prawa i Sprawiedliwości zapowiedział jej podwyżkę do 4000 zł brutto od 2024 r.

Wraz z minimalnym wynagrodzeniem od 1 stycznia wzrośnie także minimalna stawka godzinowa dla zleceniobiorców. W Nowym Roku wyniesie ona 17 zł brutto w stosunku do 14,70 zł brutto w 2019 r. Zgodnie z przepisami minimalna stawka godzinowa dotyczy osób, które zawarły umowę zlecenie lub umowę o świadczenie usług. Nie obejmuje natomiast osób związanych umową o dzieło.

Według prognoz rządu wskaźnik waloryzacji rent i emerytur w 2020 roku wyniesie 3,24 proc. Dla porównania, w tym roku uplasował się on na poziomie 2,86 proc.

Oficjalny wskaźnik waloryzacji poznamy w lutym przyszłego roku. Zostanie on obliczony w oparciu o dane opublikowane przez Główny Urząd Statystyczny. Wiąże się to z tym, że mechanizm waloryzacji rent i emerytur jest zapisany w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którą świadczenia podnoszone są o wskaźnik inflacji powiększony o 20 proc. wzrostu realnych wynagrodzeń.

Co to oznacza w praktyce? Jeżeli wskaźnik waloryzacji wyniesie 3,24 proc., to o tyle samo wzrosną w przyszłym roku renty i emerytury. Nowe stawki świadczeń będą obowiązywać od 1 marca 2020 r.

W Nowym Roku wyższe rachunki za prąd zapłacą niektóre gospodarstwa domowe. Chodzi tu o klientów Tauronu, Enei i Energi. Szef Urzędu Regulacji Energetyki zatwierdził bowiem taryfę na sprzedaż energii dla tych firm.

Dla klientów Tauronu wzrost rachunku wyniesie ok. 7 zł miesięcznie. W przypadku gospodarstw domowych, które podpisały umowy z Eneą i Energą, rachunek wzrośnie o ok. 9 zł.

Nowe stawki dla klientów Tauronu będą obowiązywać od 1 stycznia 2020 r., natomiast dla osób które zawarły umowy z Eneą i Energą - od 13 stycznia 2020 r. W przypadku Enei taryfa została zatwierdzona przez URE do 31 marca, a jeżeli chodzi o Energę i Tauron - do końca roku.

Na zatwierdzenie nowego cennika czeka jeszcze PGE. Pierwszy wniosek firmy o zmianę taryfy został odrzucony, podobnie jak było to w przypadku Enei i Energi.

Mniej za gaz zapłacą klienci PGNiG Obrót Detaliczny. Prezes URE zatwierdził nową taryfę przedsiębiorstwa z ceną gazu obniżoną o 2,9 proc. Stawki opłat abonamentowych pozostały na niezmienionym poziomie.

Niższe rachunki będą odczuwalne dla klientów, którzy zużywają duże ilości gazu, na przykład do ogrzewania mieszkania. Z wyliczeń URE wynika, że zapłacą oni średnio o 5 zł mniej miesięcznie. Zmieniona taryfa będzie obowiązywać do 30 czerwca 2020 r.

Większość gmin podwyższyła także stawki za wywóz nieczystości w 2020 r. Nowe opłaty przegłosowała m.in. Rada Miasta w stolicy. Dla mieszkańców lokali w budynkach wielorodzinnych a więc w blokach, opłata wyniesie 65 zł miesięcznie. Dla posiadaczy domków jednorodzinnych - 94 zł miesięcznie. Stawki będą naliczane niezależnie od metrażu na zasadzie ryczałtu. Wyższe opłaty mają obowiązywać najwcześniej od 1 lutego.

Stawki pójdą w górę także w innych miastach, m.in w Łodzi, Gdyni, Gdańsku, Katowicach czy Lublinie.

Nowy Rok oznacza wprowadzenie całkowitego zakazu handlu w niedzielę. W 2020 roku zakupy zrobimy tylko w 7 niedziel. Będą to ostatnie niedziele w styczniu, kwietniu, czerwcu i w sierpniu, oraz dwie niedziele poprzedzające Boże Narodzenie i niedziela przed Wielkanocą.

Zakupy w niedzielę nadal będzie można zrobić na przykład na stacjach paliw, w sklepach przy dworcach kolejowych, w aptekach, cukierniach czy w punktach pocztowych. To ostatnie oznacza możliwość robienia zakupów w sklepach, które funkcjonują także jako placówki pocztowe. Lista wyłączeń od zakazu zawiera 32 przypadki. Za złamanie przepisów zabraniających prowadzenie sprzedaży w niedzielę grożą kary finansowe w wysokości do 1 tys. do 100 tys. zł.

W przyszłym roku Polaków czeka wzrost cen papierosów i alkoholu. Wiąże się to z podwyżką akcyzy na te produkty o 10 proc. Nowelizacja, która wprowadza nowe stawki podatku akcyzowego, obejmuje alkohol etylowy, piwo, wino, wyroby winiarskie, wyroby pośrednie, wyroby tytoniowe, susz tytoniowy oraz wyroby nowatorskie.

Od 1 stycznia 2020 r. akcyzą zostanie objęty także płyn do e-papierosów. W przypadku tego produktu podatek będzie wynosić 0,55 zł od jednego mililitra.

Oprócz podwyżki cen papierosów związane ze wzrostem akcyzy, palaczy czeka jeszcze jedna przykra niespodzianka. Od 20 maja 2020 r. ze sklepowych półek znikną papierosy mentolowe i z kapsułką, a ich sprzedaż będzie zakazana na terenie całej Unii Europejskiej. To efekt implementacji do prawa polskiego unijnej dyrektywy tytoniowej, która zakazuje wprowadzania do obrotu papierosów i tytoniu ciętego do samodzielnego skręcania papierosów - o charakterystycznym aromacie.

Dla miłośników tytoniu o mentolowym posmaku alternatywą pozostają podgrzewacze tytoniu takie jak np. IQOS, których zakaz nie obejmuje. Technologia wykorzystania w IQOS-ie polega na podgrzewaniu tytoniu, nie zaś na jego spalaniu, co sprawia, że temperatura oddziaływania na tytoń jest dużo niższa. Dzięki temu IQOS wytwarza zdecydowanie mniej substancji szkodliwych niż tradycyjny papieros.

Ministerstwo Zdrowia przygotowało także projekt przepisów, które mają na celu opodatkowanie słodzonych napojów oraz alkoholu sprzedawanego w butelkach do 300 ml, czyli tzw. małpek. Dodatkowe obciążenia fiskalne mogą czekać także na firmy, które świadczą reklamy suplementów diety.

Zgodnie z propozycją resortu zdrowia 98 proc. wpływów z podatku od napojów słodzonych trafiałoby do Narodowego Funduszu Zdrowia a 2 proc. do ministerstwa finansów. W przypadku tzw. "małpek" opłata może objąć sklepy, które sprzedają alkohol o objętości do 300 ml. Z projektu wynika, że środki z tego podatku wędrowałyby w połowie do NFZ-u, a w połowie do gmin, na terenie których prowadzona jest sprzedaż alkoholu.

Nowy Rok może uderzyć po kieszeni zmotoryzowanych. W górę pójdą stawki opłaty paliwowej na benzynę, olej napędowy i gaz. W przypadku benzyn silnikowych stawka za 1000 l wzrośnie ze 133,21 zł do 138,49 zł. Opłata za 1000 kg gazów pójdzie w górę do 170,55 zł w stosunku do 164,61 w 2019 r, zaś za 1000 l olejów napędowych urośnie z 297,61 zł do 306,34 zł. Wzrost opłaty paliwowej może nieznacznie wpłynąć na ceny na stacjach benzynowych. Szacuje się, że kierowcy zapłacą o ok. grosz więcej od litra paliwa.

Bardziej odczuwalny może być wzrost cen OC. Z analiz multiagencji Punkta wynika, że już na początku grudnia średnie ceny ubezpieczenia poszły w górę po raz pierwszy od dłuższego czasu, a Nowy Rok przyniesie utrzymanie tego trendu. Wrosną także kary za brak OC. Za niedopatrzenie najwięcej zapłacą właściciele aut ciężkich. W 2020 r. kara wyniesie 7,8 tys. zł, a więc o ponad tysiąc złotych więcej niż obecnie. Na kierowców osobówek, którzy nie wykupią OC, czeka kara w wysokości maksymalnie 5,2 tys. zł, a więc o 700 zł wyższa niż w 2019 r.

W 2020 r. czeka nas także kolejny etap reformy emerytalnej. Likwidacji ulegną Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE), a osoby które ulokowały w nich pieniądze z myślą o emeryturze, będą miały do wyboru dwie opcje.

Pierwsza z nich to przeniesienie środków z OFE na Indywidualne Konta Emerytalne (IKE). Wiąże się to z poniesieniem opłaty przekształceniowej w wysokości 15 proc. aktywów netto OFE. Rząd deklaruje że, oszczędności zgromadzone na IKE będą własnością prywatną obywatela i staną się dostępne z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego (jednorazowa wypłata lub wypłata w ratach). Środki zgromadzone na Indywidualnym Koncie Emerytalnym, będzie można dziedziczyć.

Drugie rozwiązanie to przeniesienie środków z OFE do ZUS. Trafią one wtedy do Funduszu Rezerwy Demograficznej i będą liczone do emerytury. Przy wyborze tej opcji oszczędzający nie poniesie opłaty przekształceniowej. Zgromadzone środki nie będą jednak podlegać dziedziczeniu, a na emeryturze zostaną opodatkowane.

Zgodnie z decyzją rządu ustawa, która przekształci OFE w IKE, wejdzie w życie 1 czerwca 2020 roku. Od tego dnia do 1 sierpnia 2020 roku osoby, które ulokowały oszczędności w OFE będą miały czas na decyzję o ewentualnym przekazaniu funduszy z OFE do ZUS. Ci którzy zdecydują się na przeniesienie środków do ZUS, muszą się liczyć z koniecznością wypełnienia stosownej deklaracji. Z wyborem IKE nie będą wiązały się żadne aktywności - środki zostaną przekazane automatycznie.

Nowy Rok przyniesie także rozszerzenie ustawy o pracowniczych planach kapitałowych na małych średnich przedsiębiorców. Od 1 stycznia podmioty, które zatrudniają od 50 do 249 osób (według stanu osób zatrudnionych na 30 czerwca 2019 r.), zostaną objęte systemem PPK. Przedsiębiorca musi wybrać instytucję finansową, która będzie prowadzić i zarządzać Pracowniczymi Planami Kapitałowymi w danej firmie. Termin na podpisanie umowy o zarządzanie PPK upływa 24 kwietnia 2020 r., zaś umowy o prowadzenie PPK - 11 maja 2020 r. Od 1 lipca systemem zostaną objęci także przedsiębiorcy, którzy zatrudniają co najmniej 20 osób.

Pracownicze Plany Kapitałowe to prywatny system długoterminowego oszczędzania, dostępny dla wszystkich osób zatrudnionych. Wpłaty na konto PPK to suma wpłat pochodzących od pracownika, pracodawcy i państwa. Udział w PPK jest dla osób zatrudnionych dobrowolny.

Od 1 stycznia 2020 r. podatnicy i pracodawcy-płatnicy zapłacą PIT, CIT i VAT do urzędu skarbowego za pomocą jednego mikrorachunku podatkowego. To duże ułatwienie dla przedsiębiorców, którzy obecnie przelewają zobowiązania z podatku VAT i z podatku dochodowego na dwa odrębne rachunki bankowe. Dotychczasowe rachunki urzędów skarbowych do wpłat PIT, CIT i VAT będą aktywne do 31 grudnia 2019 r. Po tym terminie wpłat należy dokonywać już na indywidualny rachunek podatkowy.

Numer indywidualnego rachunku podatkowego można sprawdzić, korzystając z generatora dostępnego na stronie podatki.gov.pl lub w dowolnym urzędzie skarbowym. Konieczne jest przy tym podanie numer PESEL albo NIP. Numer mikrorachunku pozostanie taki sam, nawet jeśli podatnik zmieni nazwisko, miejsce zamieszkania, siedzibę firmy czy właściwość urzędu skarbowego.

Od 1 lutego 2020 r. zacznie działać także Mały ZUS Plus. To rozwiązanie przeznaczone dla mikroprzedsiębiorców, których przychód w 2019 roku zamknie się w kwocie 120 tys. zł. Składki dla takich przedsiębiorców będą liczone proporcjonalnie do dochodu, a przez to niższe o kilkaset złotych.

Osoby, które prowadzą małą firmę i chcą korzystać z Małego ZUS-u Plus, mogą zgłaszać się do końca lutego. Przedsiębiorcy, którzy obecnie opłacają składki w ramach Małego ZUS-u i chcą przejść na nową ulgę, powinni zgłosić chęć korzystania z niej do 8 stycznia 2020 r.

Do korzystania z Małego ZUS-u Plus uprawnieni są mikroprzedsiębiorcy, którzy oprócz kryterium przychodowego spełniają także warunek prowadzenia działalności w poprzednim roku przez co najmniej 60 dni. Ulga przysługuje przez maksymalnie 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy prowadzenia działalności.

W 2020 r. pojawią się także inne rozwiązania prawne, które mają ułatwić życie małym i średnim przedsiębiorcom.

Pierwsze z nich dotyczy ochrony przed zatorami płatniczymi. Według szacunków Ministerstwa Rozwoju problem nieterminowych płatności dotyka ok. 80-90 proc. przedsiębiorstw w Polsce. Ustawa, która wejdzie w życie 1 stycznia ma skrócić terminy zapłaty do maksymalnie 30 dni od dnia doręczenia faktury w przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny i do 60 dni zapłaty przy transakcjach, w których wierzycielem jest mikro-, mały lub średni przedsiębiorca, a dłużnikiem duży przedsiębiorca. Wśród szeregu rozwiązań, które mają ograniczyć zatory płatnicze pojawią się także kary pieniężne dla opieszałych dłużników, nakładane przez prezesa UOKiK oraz ulga na złe długi dla poszkodowanych przez zatory.

Z początkiem Nowego Roku wejdzie w życie duża część Pakietu Przyjazne Prawo. Od 1 stycznia przedsiębiorca, który popełni błąd, za który grozi mandat karny lub grzywna pieniężna, nie zapłaci, lecz dostanie pouczenie i zostanie zobowiązany do usunięcia naruszeń. Prawo do błędu obejmie przedsiębiorców zarejestrowanych w CEIDG. Parasol ochronny nad początkującymi przedsiębiorcami będzie obowiązywać przez rok od dnia podjęcia działalności gospodarczej po raz pierwszy albo ponownie, po upływie co najmniej 36 miesięcy od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia działalności.

Dominika Pietrzyk