Kradzież danych: Jak można się przed tym zabezpieczyć?

12 sierpnia 2016 roku Ministerstwo Cyfryzacji poinformowało organy ścigania o anomaliach przy pobieraniu przez kancelarie komornicze danych obywateli z bazy PESEL. Po analizie aktywności kancelarii okazało się, że pięć z nich pobierało nocą znaczne ilości informacji. Mowa o danych ok. 1,4 mln obywateli.

Liczba ujawnionych prób wyłudzeń kredytów z roku na rok rośnie. Tylko banki ujawniają co roku ponad sto tysięcy udaremnionych prób wyłudzenia kredytów o łącznej wartości ok. 250-300 mln zł. Dane są gromadzone w wielu rozmaitych bazach, nie zawsze dobrze zabezpieczonych. Trzeba pamiętać, że utrata bądź przechwycenie przez osoby trzecie tzw. danych wrażliwych może posłużyć do ich późniejszego wykorzystania i np. zaciągnięcia kredytu bądź pożyczki na cudzy rachunek.

- W bazie PESEL przechowywanych jest 20 różnych informacji o Polakach. Między innymi imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, PESEL i adres zamieszkania oraz nazwisko panieńskie matki - czyli standardowy zestaw danych wystarczających do zaciągnięcia kredytu lub pożyczki - tłumaczy Adam Łącki, prezes Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej.

"Na obecnym etapie śledztwa prokuratura nie stwierdziła wycieku danych do osób nieuprawnionych. Nie mamy też do czynienia z tzw. włamaniem hakerskim, czyli z pokonaniem mechanizmów bezpieczeństwa" - informuje MC w komunikacie.

Część osób wciąż może czuć niepokój związany z tym precedensem. Jak sprawdzić czy nasze dane nie były użyte np. do zaciągnięcia kredytu?

- Sposobem na zapewnienie sobie spokojnego snu jest stałe monitorowanie, czy ktoś nie weryfikuje naszej wiarygodności płatniczej w Krajowym Rejestrze Długów poprzez Serwis Ochrony Konsumenta - mówi Łącki.

W 2015 roku pobrano 27 milionów takich raportów, a w I półroczu 2016 roku ich liczba jest już bliska 15 milionom.

Jeśli ktoś złoży w banku wniosek o kredyt, to posiadacz PESEL zostanie o tym powiadomiony, jeśli zdecydował się na uruchomienie ostrzeżeń przez np. SMS. To jednak nie jedyna sytuacja, gdy skradzione dane mogą być wykorzystane. - Sytuację kredytową klienta sprawdzają nie tylko banki, ale również firmy pożyczkowe, operatorzy telefoniczni (można wziąć drogi telefon w abonamencie na czyjeś konto), telewizje cyfrowe itp. - podkreśla Łącki.

Do całej sytuacji odniosło się Ministerstwo Cyfryzacji, które przypomina, że "każdy obywatel może bezpłatnie sprawdzić jakie dane na jego temat znajdują się w bazie PESEL oraz czy zwracały się o nie konkretne instytucje. Taką informację można uzyskać kierując odpowiedni wniosek do MC" - informuje rzecznik prasowy resortu Karol Manys w wydanym komunikacie.

Krajowy Rejestr Długów oferuje możliwość bezpłatnego sprawdzenia, czy bank, firma pożyczkowa, operator telefoniczny lub jakakolwiek inna instytucja bądź przedsiębiorstwo szukała informacji o osobach na podstawie numeru PESEL - poinformowało KRD we wczorajszym komunikacie. Zgodnie z prawem, jeśli w bazie KRD sprawdzany jest konsument, konieczna jest do tego jego pisemna zgoda. To zaś daje nam czas na podjęcie odpowiednich kroków prewencyjnych. - Jeśli ktoś o nas pyta (przez bazę KRD), a nie wyrażaliśmy na to zgody, to znak że mamy do czynienia z próbą wyłudzenia. Wówczas należy natychmiast skontaktować się z instytucją, która nas sprawdzała i zablokować umowę, którą ktoś próbuje podpisać w naszym imieniu - tłumaczy Łącki z KRD BIG.

- Jeśli taka sytuacja miała miejsce, należy również skontaktować się niezwłocznie z firmą, która o nas pytała. Często transakcji nie zablokujemy, ale w przypadku wyłudzenia, mamy możliwość wstrzymania skierowania sprawy do sądu i ewentualnej egzekucji komorniczej. W takim wypadku należy koniecznie o przestępstwie powiadomić policję - dodaje Łącki.