Projekt ustawy o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia

Projekt ustawy kompleksowo reguluje sprawy systemu ubezpieczeń zdrowotnych, w tym przede wszystkim:

obowiązki władz publicznych w zakresie ochrony zdrowia;

zasady ubezpieczania w Narodowym Funduszu Zdrowia;

prawa i obowiązki ubezpieczonych;

zasady i tryb uiszczania składek na ubezpieczenie w Funduszu;

strukturę organizacyjną i sposób funkcjonowania Funduszu Zdrowia;

zagadnienia związane z wykonywaniem efektywnego nadzoru nad systemem ubezpieczeń zdrowotnych.

Jednym z podstawowych celów projektu jest usunięcie wad, jakimi obarczony jest system działający na podstawie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Przedkładany projekt usuwa mechanizmy patologii związane z funkcjonowaniem kas chorych, które utrudniały dostęp ubezpieczonych do świadczeń zdrowotnych.

Na jego miejsce wprowadza się nowoczesny system, którego istotą jest powstanie Narodowego Funduszu Zdrowia. Będzie to osoba prawna, obejmująca swą właściwością obszar całego kraju. Najistotniejszą przesłanką projektu jest to, że każdy ubezpieczony będzie miał zagwarantowany dostęp do świadczeń zdrowotnych na zasadach równości, ciągłości, a także wolnego wyboru świadczeniodawców.

Narodowy Fundusz Zdrowia, poprzez swoje oddziały wojewódzkie, będzie zawierał umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych bezpośrednio ze świadczeniodawcami. W ten sposób powstanie jednolity system udzielania świadczeń o ustalonym standardzie. Umożliwi to eliminację mechanizmów blokujących dostęp ubezpieczonych do świadczeń, jak np. uzyskiwania promes, czyli obietnicy macierzystej kasy chorych dotyczącej zgody na pokrycie kosztów leczenia ubezpieczonego poza obszarem jej działania.

Przedkładany projekt ustawy o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia opiera się na następujących przesłankach:

przepisy projektowanej ustawy zapewnią równe traktowanie wszystkich obywateli w dostępie do świadczeń zdrowotnych w ramach systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego;

zmianie ulegną zasady ubezpieczenia dobrowolnego i opłacania składek z tego tytułu;

Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia będzie państwową jednostką organizacyjną, posiadającą osobowość prawną. Będzie funkcjonował w strukturze dwuszczeblowej - centrala i szesnaście oddziałów wojewódzkich;

nadzór merytoryczny nad działalnością Funduszu zostanie powierzony ministrowi zdrowia, a nadzór finansowy - Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych;

podstawowym zadaniem Funduszu będzie zawieranie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych ze świadczeniodawcami oraz kontrola wykonywania tych umów;

środki z Funduszu będą wydatkowane na podstawie planu krajowego zabezpieczania świadczeń zdrowotnych, który będzie przygotowywany na bazie wojewódzkich planów oraz planu resortowego;

składka na ubezpieczenie zdrowotne (na zasadach dotychczasowych) będzie pobierana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Zdrowotnego, a następnie przekazywana do Funduszu.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne

Ustala się wysokość składki na poziomie 7,75 proc. jej wymiaru.

Sprecyzowano sposób wyliczania składki w szczególnych przypadkach, sposób jej poboru, płatników wraz z ich uprawnieniami i obowiązkami. Uregulowano odprowadzanie składek jednego ubezpieczonego z różnych tytułów, w przypadku, gdy zachodzą przesłanki objęcia ubezpieczeniem ze wszystkich tytułów. W przypadku, gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego miejsca, ale w ramach jednego tytułu, składka na ubezpieczenie zdrowotne będzie opłacana od sumy wszystkich przychodów.

W projekcie ustawy określono prawa i obowiązki ZUS oraz KRUS, dotyczące ewidencjonowania oraz poboru składek.

Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia

Organami Funduszu są: Rada, Prezes oraz Zarząd. Na podkreślenie zasługuje zaznaczenie silnej roli Prezesa Funduszu jako organu odrębnego w stosunku do Zarządu Funduszu. Wzmocniono w ten sposób odpowiedzialność personalną za całokształt działalności Funduszu, a pięcioletnia kadencja zapewni stabilność jego funkcjonowania, niezależnie od cyklu wyborczego.

W strukturze Funduszu zaplanowano powołanie komórek organizacyjnych, które będą zajmować się problematyką dotychczasowej Branżowej Kasy Chorych dla Służb Mundurowych.

Fundusz, jako państwowa jednostka organizacyjna, będzie podlegał rygorom ustawy o finansach publicznych.

Nowością jest powołanie, przy wojewódzkich oddziałach Funduszu, organów o charakterze opiniodawczym - Rad Społecznych, w których znajdzie odzwierciedlenie zasada włączania jednostek samorządu terytorialnego w kształtowanie krajowego systemu ubezpieczeń społecznych.

Świadczenia z ubezpieczenia zdrowotnego

Przepisy w tej części ustawy dotyczą uprawnień ubezpieczonych do świadczeń w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, obowiązków Funduszu oraz ministra właściwego do spraw zdrowia. Duże znaczenie przypisuje się profilaktyce medycznej. Ponadto wprowadza się unormowania dotyczące wydawania leków bezpłatnie lub za częściową odpłatnością osobom dotkniętym szczególnie ciężką sytuacją. Uprawnienia takie będą przysługiwać: osobom chorującym na choroby zakaźne lub psychiczne, osobom z upośledzeniem umysłowym, honorowym dawcom krwi, inwalidom wojennym (i członkom ich rodzin) oraz inwalidom wojskowym.

Umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych

Zachowano tu zasady przejrzystości i jawności postępowania prowadzącego do wyłonienia świadczeniodawców. Projekt dopuszcza dwa tryby zawierania umów - konkurs ofert i - w ściśle określonych przypadkach - tryb rokowań. Określono w związku z tym kryteria wyboru ofert, przyczyny ich odrzucania, tryb działania komisji oraz kwestie dotyczące unieważnienia tych postępowań. Do umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych będą stosowane przepisy Kodeksu cywilnego, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej.

Wprowadza się zakaz zawierania umów na czas nieokreślony. W przypadku umowy zawartej na czas dłuższy niż 3 lata wymagana jest zgoda Rady Funduszu.

Zabezpieczenie potrzeb zdrowotnych

Jest to kolejne novum w stosunku do obecnie obowiązujących rozwiązań, które realizuje dwa zasadnicze cele:

1.Długofalowe planowanie zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych udzielanych ubezpieczonym;

2.Włączenie w ten proces jednostek samorządu terytorialnego.

Sformułowane wyżej cele są częścią składową koncepcji budowania wieloletniej polityki zdrowotnej państwa pod nadzorem ministra właściwego do spraw zdrowia, w ścisłej współpracy z samorządem terytorialnym. Podstawowymi elementami krajowego planu zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych będą wojewódzkie plany, opracowywane przez Sejmiki Wojewódzkie. Oddzielny plan -resortowy- będzie tworzony przez ministra obrony narodowej, ministra sprawiedliwości oraz ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Na podstawie wymienionych, cząstkowych elementów, czyli projektów wojewódzkich planów zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych, będzie sporządzany projekt planu krajowego, wykonywany przez Zarząd Funduszu, a następnie zatwierdzany przez Radę Funduszu.

W planach zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych określone będą zasoby publiczne i niepubliczne, którymi dysponuje system ochrony zdrowia.

Organizacja udzielania świadczeń zdrowotnych

Ubezpieczeni otrzymają katalog uprawnień dotyczących:

wolności wyboru lekarza podstawowej opieki medycznej;

świadczeń specjalistycznych na podstawie skierowania lekarza poz;

świadczeń zdrowotnych udzielanych bez skierowania, w związku z wydarzeniami nagłymi, takimi jak:

wypadek, zatrucie, stan zagrożenia życia, poród;

zaopatrzenia w leki i materiały medyczne; zaopatrzenia ortopedycznego, zaopatrzenia w środki pomocnicze i techniczne środki lecznicze;

swobody wyboru lekarza stomatologa, pielęgniarki, położnej i innych.

Gospodarka finansowa Funduszu

Projektowane przepisy dotyczące tego działu przewidują zapewnienia przejrzystości gospodarowania środkami publicznymi gromadzonymi i wydatkowanymi przez Fundusz. Określono źródła przychodów Funduszu, koszty jego działalności, strukturę środków oraz zasady planowania wydatków. Projekt określa instrumenty, w które Fundusz może inwestować wolne środki w celu ich pomnażania i zapewnienia im rentowności i bezpieczeństwa.

Skutki finansowe wprowadzenia ustawy o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia

Wejście w życie ustawy nie spowoduje dodatkowych wydatków finansowe z budżetu państwa, ponieważ:

1)utrzymana zostanie wysokość składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, w stosunku do obecnie obowiązującej;

2) projekt ustawy obejmuje obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową, przeszkolenie wojskowe, ćwiczenia wojskowe oraz pełniących służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, a także kandydatów na żołnierzy zawodowych i poborowych odbywających służbę zastępczą.

Składka za te osoby będzie opłacana przez ministra obrony narodowej. Podstawą jej wymiaru jest wysokość zasiłku stałego z pomocy społecznej. Szacunkowe koszty sfinansowania składki wyniosą ok. 30 mln zł. Środki te pozostają obecnie w budżecie MON i są przeznaczone na pokrycie kosztów świadczeń zdrowotnych udzielanych dla wymienionej grupy osób;

3)opracowywanie planów zdrowotnych, przez podmioty do tego zobowiązane, będzie realizowane w ramach ich ustawowych kompetencji;

4)zadania ministra zdrowia, w zakresie organizacji NFZ, wykonywać będzie właściwa jednostka organizacyjna podległa ministrowi zdrowia, która będzie finansowana w ramach planu wydatków na 2002 r., w części 46 - Zdrowie (ok. 700 tys. zł).

Koszty funkcjonowania Funduszu w 2003 r. będą zbliżone do kosztów funkcjonowania Kas Chorych i wyniosą ok. 360 mln zł.