Sprawozdawczość firm dla urzędu statystycznego
Każda z działających na rynku firm może zostać losowo wybrana do badania statystycznego przeprowadzanego przez Główny Urząd Statystyczny. GUS nie przesyła już ankiet w wersji papierowej, powiadamia ewentualnie o obowiązku złożenia danego sprawozdania. Obecnie obowiązki statystyczne przedsiębiorcy realizują za pośrednictwem Portalu Sprawozdawczego GUS.
Współpraca przedsiębiorcy z urzędem statystycznym
W obecnym stanie prawnym ustawodawca zmierza do tego, by zminimalizować kontakty przedsiębiorcy z urzędem statystycznym. Krok ku temu poczyniono w związku z wprowadzeniem zasady tzw. "jednego okienka", które przy zakładaniu własnej firmy zupełnie eliminuje obowiązek składania wniosków o nadanie numeru REGON bezpośrednio w urzędzie statystycznym. Rolę pośrednika w przekazywaniu tego wniosku przejęły urzędy gmin (miast). Również numer REGON nie spełnia już roli identyfikatora przedsiębiorcy. Jego znaczenie jest istotne przede wszystkim dla celów statystycznych. Nadal jednak każdy podmiot gospodarki narodowej jest zobowiązany posiadać taki numer i posługiwać się nim przy przekazywaniu informacji wykorzystywanych dla celów statystycznych. Przedsiębiorcy, na mocy przepisów ustawy o statystyce publicznej, są również zobowiązani do przekazywania informacji i danych statystycznych dotyczących prowadzonej działalności i jej wyników do urzędów statystycznych. Takie obowiązki mogą być nałożone na nich jednorazowo, systematycznie lub okresowo. Co więcej, przekazywanie tych danych jest nieodpłatne, a formy i terminy, w jakich powinno następować ich przekazanie określają szczegółowo programy badań statystycznych statystyki publicznej. Program takich badań na rok 2010 zawiera rozporządzenie Rady Ministrów w tej sprawie (Dz. U. z 2010 r. nr 3, poz. 14).
Sprawozdania wysyłane przez Internet
Generalnie podmioty zobowiązane do składania określonych sprawozdań przekazują je w formie elektronicznej. Przedsiębiorcy, którzy zatrudniają nie więcej niż 5 osób, mogą przekazywać dane statystyczne w formie papierowej po przesłaniu do urzędu statystycznego informacji o wyborze tej formy. Do elektronicznego przesyłania danych dla urzędu statystycznego służy Portal Sprawozdawczy GUS, znajdujący się pod adresem: https://raport.stat.gov.pl. W Portalu udostępnione są aplikacje, umożliwiające wypełnienie formularza on-line. Zalogowanie się w portalu sprawozdawczym GUS jest możliwe poprzez aktywowane wcześniej konto. Login i hasło przedsiębiorca otrzymuje np. pocztą od urzędu statystycznego wraz z powiadomieniem o obowiązku sprawozdawczym. Wybrane sprawozdania są również udostępniane w aplikacji off-line, co daje możliwość wypełnienia sprawozdań na komputerze, bez konieczności bezpośredniego połączenia z Internetem. Przykładowo portal posiada usługę, pozwalającą na wyświetlenie stanu aktualnych obowiązków sprawozdawczych, które obejmują w danym roku użytkownika.
| Sprawozdania, do których przedsiębiorcy mogą zostać wylosowani w 2010 r. |
| DNU-K Sprawozdanie o międzynarodowej wymianie usług |
| H-01/S Sprawozdanie o sprzedaży detalicznej i hurtowej |
| H-01/K Kwartalne badanie przychodów w przedsiębiorstwach handlowych |
| PL1 Panelowe badanie przedsiębiorstw |
| PNT-02/U Sprawozdanie o innowacjach w sektorze usług |
| SP-3 Sprawozdanie o działalności gospodarczej przedsiębiorstw |
| Z-05 Badanie popytu na pracę |
Można zostać wylosowanym
Jak już wspomniano, wiele badań statystycznych przeprowadzanych jest na losowo wybranej reprezentatywnej grupie podmiotów. Najczęściej wybierane są te grupy podmiotów, które są jednocześnie pracodawcami. Przykładowo, przedsiębiorcy zatrudniający chociażby jednego pracownika mogą zostać wybrani losowo do badania popytu na pracę. Takie badanie zostaje przeprowadzone na podstawie danych zawartych w formularzu Z-05. Przedsiębiorca jest zobowiązany podać w nim liczbę pracujących osób ogółem, liczbę zlikwidowanych miejsc pracy, określić nowo utworzone miejsca pracy, wolne miejsca pracy oraz pracujące osoby niepełnosprawne. Sprawozdanie to przekazuje się urzędowi kwartalnie. W tym roku wylosowani przedsiębiorcy będą musieli przekazać je jeszcze w terminach do dnia 8 kwietnia, 8 lipca, 8 listopada. Formularz Z-03, tj. sprawozdanie o zatrudnieniu i wynagrodzeniach, przekazują osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą o liczbie pracujących powyżej 9 osób, a także jednostki sfery budżetowej bez względu na liczbę pracujących. Sprawozdanie Z-03 również składa się kwartalnie.
Za brak sprawozdania grozi grzywna
Jeżeli firma nie posiada swojego konta na Portalu Sprawozdawczym, to GUS wysyła stosowne powiadomienia na adres e-mail, zaś gdy takiego nie może ustalić, to zawiadamia przedsiębiorcę pocztą. Nie wysyła jednak, tak jak kiedyś, samych ankiet, bowiem te znajdują się na wspomnianym portalu.
Przedsiębiorcy nie powinni lekceważyć obowiązków względem GUS. Podmioty, które odmawiają wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym, podlegają grzywnie. Grzywna nakładana jest również w przypadku przekazywania danych statystycznych po upływie terminu oraz gdy dane statystyczne przekazywane są niezgodnie ze stanem faktycznym.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.06.1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. nr 88, poz. 439 ze zm.).
autor: Marta Stefanowicz - Wasilewska
Gazeta Podatkowa Nr 644 z dnia 2010-03-11
