Co z nowym rokiem można zmienić w amortyzacji?

W marcu 2015 r. kupiłem i zaliczyłem do środków trwałych maszynę produkcyjną. Odpisów amortyzacyjnych od niej postanowiłem dokonywać jednorazowo na koniec roku. Obecnie jednak doszedłem do wniosku, że lepszy będzie odpis dokonywany co miesiąc. Czy mam możliwość wprowadzenia zmiany w terminie kosztowego rozliczania amortyzacji?

TAK. Często zdarza się, że już po rozpoczęciu dokonywania amortyzacji przedsiębiorca dochodzi do wniosku, że przyjęte przez niego terminy obciążania kosztów podatkowych odpisami amortyzacyjnymi z jakichś względów nie spełniają jego oczekiwań. Wówczas z początkiem nowego roku podatkowego może dokonać zmian w tym zakresie - tę kwestię ustawodawca pozostawił decyzji podatnika.

Naliczanie amortyzacji podatkowej przepisy przewidują w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, jak również jednorazowo na koniec roku podatkowego (art. 22h ust. 4 ustawy o pdof i art. 16h ust. 4 ustawy o pdop). Terminy te obowiązują niezależnie od przyjętej metody amortyzacji: liniowej, degresywnej oraz według indywidualnej stawki amortyzacyjnej.

W efekcie nic nie stoi na przeszkodzie, aby Czytelnik z nowym rokiem roczny odpis amortyzacyjny zmienił na odpisy miesięczne.

W działalności gospodarczej wykorzystuję sprzęt elektroniczny, który można uznać za poddany szybkiemu postępowi technicznemu. Czy dla składników majątku, które są już amortyzowane, mogę podwyższyć stawki amortyzacyjne współczynnikiem, czy podwyższenie to jest zastrzeżone dla tego typu środków trwałych dopiero wprowadzanych do ewidencji?

Możliwość podwyższenia podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych o współczynnik nie wyższy niż 2,0 dotyczy nie tylko składników dopiero wprowadzanych do ewidencji środków trwałych, ale również tych, które już są amortyzowane i ich dotychczasowa amortyzacja odbywała się metodą liniową według stawki z Wykazu. Dokonać tego można wyłącznie z początkiem nowego roku podatkowego. Nie jest to jednak rozwiązanie możliwe do zastosowania w stosunku do wszystkich środków trwałych, ale jedynie tych poddanych szybkiemu postępowi technicznemu (art. 22i ust. 2 pkt 3 ustawy o pdof i art. 16i ust. 2 pkt 3 ustawy pdop). Za takie składniki uznaje się z kolei maszyny i urządzenia zaliczone do grupy 4-6 i 8 KŚT, w których zastosowane są układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe, spełniające założone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki, a także pozostałą aparaturę naukowo-badawczą i doświadczalno-produkcyjną. Podwyższenie stawki amortyzacyjnej współczynnikiem nie dotyczy natomiast wartości niematerialnych i prawnych.

Z kolei podatnicy, którzy omawiany współczynnik stosowali do tej pory, a obecnie postanowili z niego zrezygnować, mogą tego dokonać również z początkiem kolejnego roku podatkowego.

Działalność gospodarczą prowadzę od kilku miesięcy. W najbliższym czasie zakupię maszynę do robót budowlanych, którą zamierzam amortyzować metodą degresywną. Wiem, że po pewnym okresie z takiej amortyzacji przechodzi się na metodę liniową. Czy moment tego przejścia mogę ustalić dowolnie?

NIE. Rzeczywiście przy amortyzacji środka trwałego metodą degresywną przewidzianą tylko dla składników zaliczonych do grup 3-6 i 8 KŚT, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w specyficzny sposób. Polega on na tym, że przy zastosowaniu stawki podanej w Wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonej o współczynnik nie wyższy niż 2,0, podatnik ustala odpisy w pierwszym roku używania środka trwałego - od jego wartości początkowej, natomiast w latach następnych - od jego wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat jego używania (tzw. wartości netto). Dopiero poczynając od roku podatkowego, w którym roczna kwota amortyzacji określona w powyższy sposób miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, podatnik ma obowiązek przejść na ustalanie amortyzacji metodą liniową od wartości początkowej środka trwałego (przykład). Wynika to z art. 22k ust. 1 ustawy o pdof oraz odpowiednio art. 16k ust. 1 ustawy o pdop.

Jak widać to przepisy ustawowe wyznaczają moment dokonania modyfikacji amortyzacji oznaczającej przejście na metodę liniową. W konsekwencji podatnicy korzystający z metody degresywnej powinni pilnować roku, w którym zobowiązani będą kontynuować naliczanie odpisów amortyzacyjnych, ale już według metody liniowej. W tym celu na początku każdego roku podatkowego należy obliczyć roczny odpis amortyzacyjny metodą degresywną i porównać go z rocznym odpisem amortyzacyjnym ustalonym według metody liniowej.

W działalności gospodarczej środki trwałe amortyzuję metodą liniową. Ponieważ od dwóch lat osiągam straty z tego źródła, rozważam obniżenie na 2016 r. stosowanych dotychczas stawek amortyzacyjnych. Czy mogę tego dokonać, pomimo że wiele lat temu przeprowadzałem już taką operację?

TAK. Możliwość wielokrotnego dokonywania zmiany stawek amortyzacyjnych wynikających z Wykazu przewiduje art. 22i ust. 5 ustawy o pdof oraz odpowiednio art. 16i ust. 5 ustawy o pdop

. W efekcie przedsiębiorcy mogą je obniżać i powrotnie podwyższać w zależności od potrzeb. Tych zmian mogą jednak - tak jak w omówionych wcześniej przypadkach - dokonywać wyłącznie z początkiem kolejnego roku podatkowego.

Ustawodawca nie przewidział jednocześnie limitów minimalnych i maksymalnych obniżek stawek, nie wyłącza również żadnego rodzaju środków trwałych z możliwości stosowania obniżonej amortyzacji. Jedyne ograniczenie dotyczy metody amortyzacji. Zmieniać stawki (obniżać) przedsiębiorca może bowiem wyłącznie w stosunku do środków trwałych amortyzowanych, tak jak ma to miejsce w przypadku Czytelnika, metodą liniową, czyli według stawek z Wykazu (więcej o obniżaniu stawek amortyzacyjnych pisaliśmy w GP nr 96 z 30.11.2015 r. na str. 5).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.)

autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 2 (1252) z dnia 2016-01-07

GOFIN podpowiada