Jak odzyskać należności?

Podczas ostatniego posiedzenia Sejm rozpatrywał senackie poprawki do ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Praktycznie oznacza to, że zakończono prace legislacyjne nad nowelizacją ustawy. Ustawa, po podpisie prezydenta, dość szybko wejdzie w życie (poza jednym artykułem), ponieważ ma zaledwie 14-dniową vacatio legis. Warto poznać nowe zasady egzekucji komorniczych.

Z wyrokiem do kancelarii komornika

Komornik sądowy funkcjonujący przy sądzie rejonowym jest organem zobowiązanym do wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne oraz o zabezpieczenie roszczeń. Komornik działa na obszarze swego rewiru komorniczego. Tam ma kancelarię. Jest funkcjonariuszem publicznym, ale czynności egzekucyjne prowadzi na własny rachunek. U komornika należy złożyć orzeczenie sądowe zaopatrzone w tytuł wykonawczy wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji.

Wybór komornika

Nie jest nieograniczony. Wierzyciel ma prawo wyboru komornika (pisemny wniosek), ale tylko w granicach właściwości sądu apelacyjnego i jeśli w zakresie prowadzonych przez tego komornika egzekucji zaległość nie przekracza 6 miesięcy. Komornik nie może odmówić przyjęcia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, do którego przeprowadzenia jest właściwy. Komornik z wyboru powinien pisemnie zawiadomić komornika, któremu sprawa podlegałaby zgodnie z podziałem właściwości, o terminie wszczęcia i zakończenia egzekucji. Komornik, za zgodą wierzyciela, może przekazać całość lub część sprawy egzekucyjnej innemu komornikowi.

O wysokości opłaty zadecyduje sąd

Zgodnie z nowymi przepisami wysokość opłaty stosunkowej za egzekucję zasądzonych należności ustali sąd. Sąd ustali opłatę w wysokości odpowiedniej do poniesionych przez komornika wydatków, nakładu jego pracy oraz wartości egzekwowanego świadczenia zgłoszonego do egzekucji. W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd będzie mógł zmniejszyć wysokość opłaty. Należy się liczyć z tym, że raczej każdy dłużnik wniesie do sądu pismo domagając się zmniejszenia opłaty. Niewątpliwie ta zmiana art. 49 ustawy nie wpłynie na szybkość i sprawność postępowania egzekucyjnego. Jej intencją była możliwość weryfikacji zadłużeń podmiotów funkcjonujących przy udziale środków publicznych (tzw. poprawka szpitalna).

Zaliczka na poczet egzekucji lub zabezpieczenia

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami wszczęcie egzekucji świadczeń pieniężnych uzależnione jest od uiszczenia przez wierzyciela części opłaty stosunkowej, w wysokości 1 proc. wartości egzekwowanego świadczenia, jednak nie mniej niż 1 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, i nie więcej niż dziesięciokrotność tego wynagrodzenia. Wszczęcie postępowania o dokonanie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego także uzależnione jest od zapłacenia zaliczki: 7 proc. wartości roszczenia, nie mniej jednak niż 3 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, i nie więcej niż dziesięciokrotność tego wynagrodzenia. Nieuiszczenie ww. zaliczek opłaty w terminie 7 dni od dnia otrzymania przez wierzyciela wezwania do zapłaty spowoduje zwrot wniosku.

Skarga na komornika

W poprzednim stanie prawnym komornik miał 3 dni od chwili otrzymania wniosku na podjęcie czynności egzekucyjnych niezbędnych do skutecznego przeprowadzenia egzekucji. Przepis ten skreślono. Na czynności komornicze, a także zaniechanie tych czynności przysługuje skarga do sądu rejonowego (konkretnie do prezesa tego sądu). Skargę wnosi się w terminie tygodniowym od daty powziętej wiedzy o podstawie zażalenia. Prezes sądu powinien kontrolować szybkość, sprawność i rzetelność postępowania, prawidłowość prowadzenia biurowości i rachunkowości, przestrzeganie terminów. Skargi na postępowanie komornika niedotyczące konkretnych czynności egzekucyjnych i nieobjęte nadzorem prezesa sądu rejonowego - rozpatrują organy samorządu komorniczego (Krajowa Rada Komorników i jej wojewódzkie izby).

Warto pamiętać
1. Komornik powinien zawiadamiać stronę postępowania (wierzyciela, jego pełnomocnika, dłużnika) o podejmowanych czynnościach i na jej żądanie wyjaśniać stan sprawy.
2. Dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi koszty przeprowadzenia egzekucji.
3. Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułami egzekucyjnymi, poza prawomocnymi orzeczeniami sądu, są także: - wyroki sądów polubownych, inne orzeczenia i ugody, akty notarialne, w których dłużnik poddał się egzekucji.
4. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd powinien rozpoznać niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia.

Tak jest
Po złożeniu przez wierzyciela tytułu wykonawczego wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji komornik podejmuje czynności egzekucyjne, chyba że wnioskowi nie można nadać biegu z powodu przeszkód prawnych. (Cała opłata stosunkowa wynosi 15 proc. wartości wyegzekwowanego roszczenia).

Tak będzie
Wszczęcie egzekucji świadczeń pieniężnych jest uzależnione od uiszczenia przez wierzyciela części opłaty stosunkowej w wysokości 1 proc. wartości egzekwowanego świadczenia, jednak nie mniej niż 1 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w budżetówce i nie więcej niż 10-krotność tego wynagrodzenia. (Opłatę ustala się w wysokości odpowiedniej do poniesionych przez komornika kosztów, nakładu jego pracy oraz wartości egzekwowanego świadczenia. Sąd może zmniejszyć wysokość ustalonej opłaty).

Janina Kotłowska - Rudnik