Kiedy możliwe jest anulowanie wystawionej faktury ?

Jak już wspominano możliwość anulowania faktury nie wynika wprost z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT) ani rozporządzeń wykonawczych do niej wydanych. W praktyce jednak wykształcił się pogląd, zgodnie z którym możliwe jest anulowanie faktur VAT - oczywiście jeżeli zaistnieją ściśle ku temu określone przesłanki.

Zgodnie z przyjętą praktyką, wystawioną fakturę VAT można anulować:

pod warunkiem, że nie została wprowadzona do obrotu prawnego, a podatnik w swojej dokumentacji posiada oryginał i kopię tego dokumentu, wraz z adnotacją, np. "anulowano/faktura nie wprowadzona do obrotu gospodarczego" (najczęściej jeszcze podatnicy dokonują przekreślenia oryginału oraz kopii faktury);

gdy transakcja nie miała w ogóle miejsca i w żadnym zakresie nie została zrealizowana.

Taki sposób postępowania uprawnia podatnika do niewykazywania w rejestrze oraz deklaracji podatkowej podatku wynikającego z ww. dokumentu.

Stanowisko Autora odpowiada tezom prezentowanym przez Ministra Finansów w wydawanych na wniosek podatników interpretacjach indywidualnych. Tytułem przekładu można wskazać interpretację indywidualną z dnia 24 lutego 2010 r. (sygn. IPPP2/443-17/10-2/MM), w której czytam, iż "dopuszczalne jest anulowanie dokumentów (oryginału i kopii faktury) w przypadku, gdy nie zostały one jeszcze wprowadzone do obiegu prawnego. Dokumenty tych operacji księgowej opatrzone odpowiednią adnotacją powinny być zachowane w dokumentach Wnioskodawcy, bez konieczności wprowadzania ich do ewidencji i wykazywania wynikających z nich kwot w deklaracji VAT".

Należy jednak pamiętać, że instytucję anulowania faktury stosować należy jedynie wyjątkowo, oraz tylko w odniesieniu do faktur niewprowadzonych do obrotu.

Jeżeli faktura wystawiona przez podatnika nie możne być anulowana z uwagi na jej wprowadzenie do obrotu bądź w sytuacji gdy potwierdza transakcję gospodarczą, wówczas jedynym rozwiązaniem jest wystawienie faktury korygującej. Podstawą wystawienia faktury korygującej jest § 14 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur, zgodnie z którym fakturę korygującą wystawia się również, gdy podwyższono cenę po wystawieniu faktury lub w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. W tym miejscu trzeba jednak przypomnieć, iż faktura korygująca "in minus" wystawiona dla kontrahenta krajowego umożliwia obniżenie podstawy opodatkowania po uzyskaniu potwierdzenia otrzymania korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi (art. 29 ust. 4b ustawy o VAT).

Na zakończenie warto nadmienić nadmienić, iż w myśl art. 108 ust. 1 ustawy o VAT w przypadku, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. W efekcie wystawienie faktury - nawet w sytuacji, gdy w sposób oczywisty faktura nie dokumentuje rzeczywistej transakcji gospodarczej - zawsze powoduje obowiązek zapłaty podatku wykazanego na tej fakturze. Podobne stanowisko zajął WSA w Białymstoku w wyroku z dnia 4 października 2011 r. (sygn. I SA/Bk 278/11).

Bartosz Nowodworski

Konsultant podatkowy, ECDDP Sp. z o.o.