Marzec przyniesie podwyżki

Poprzednia zmiana regulacji dotyczących waloryzacji emerytur i rent sprawiła, że emeryci i renciści zostali pozbawieni gwarancji corocznej podwyżki swoich świadczeń. Nie mogli na nią liczyć do czasu, gdy wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych nie osiągnął poziomu 105% liczonego od roku kalendarzowego, w którym miała miejsce ostatnia waloryzacja. Ze względu na zbyt niski poziom inflacji w 2006 r., w marcu 2007 r. nie została przeprowadzona waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych.

Od 1 stycznia 2008 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 7 września 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. nr 191, poz. 1368), która przewiduje dosyć istotne zmiany w stosunku do poprzednio obowiązujących regulacji. Najważniejszą z nich jest przywrócenie emerytom i rencistom prawa do ustawowej podwyżki ich świadczeń raz w roku kalendarzowym - od 1 marca każdego roku.

Jak będzie ustalany wskaźnik waloryzacji?

Istotną zmianą jest także nowy sposób ustalania wskaźnika waloryzacji. Wskaźnik ten był dotychczas uzależniony wyłącznie od wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, a więc od poziomu inflacji. W myśl nowych przepisów, będzie on równy średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększonemu o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Ze względu na niepodwyższenie emerytur i rent w 2007 r., sposób ustalenia wskaźnika przyszłorocznej waloryzacji został zmodyfikowany w stosunku do ogólnych rozwiązań. Wskaźnik ten wyniesie nie mniej niż średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2007 r. w stosunku do 2005 r., zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2007 r. w stosunku do 2005 r.

Emerytury i renty przyznane w okresie od 1 marca 2007 r. do 29 lutego 2008 r. lub przeliczone w tym czasie na podstawie art. 110 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.), obejmą nieco niższe podwyżki. W stosunku do tych świadczeń, wskaźnik waloryzacji zostanie ustalony poprzez podzielenie podstawowego wskaźnika waloryzacji przez średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2006 r., zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2006 r.

Przykład

Czytelnik ma przyznaną emeryturę od 1 maja 2007 r. Świadczenie to zostało ustalone od kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2007 r. wynoszącej 2.059,92 zł. Ponieważ kwota tak wyliczonej emerytury rekompensuje tu już w pewien sposób poziom inflacji oraz wzrost przeciętnego wynagrodzenia, jaki miał miejsce w okresie od ostatniej waloryzacji w 2006 r., ZUS podwyższy świadczenie w marcu 2008 r. niższym wskaźnikiem waloryzacji.

Od czego będzie zależała podwyżka?

Wprowadzenie nowego sposobu ustalania wskaźnika waloryzacji oznacza, że podwyżka emerytur i rent będzie uwzględniała nie tylko - tak jak dotychczas - wzrost cent towarów i usług konsumpcyjnych, ale również wzrost przeciętnego wynagrodzenia. Ustawodawca zagwarantował przy tym, że wskaźnik inflacji zostanie powiększony przynajmniej o 20% realnego wzrostu tego wynagrodzenia. Dalsze zwiększenie wskaźnika waloryzacji będzie negocjowane w ramach Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych. Jeżeli Komisja, w terminie 5 dni od dnia ogłoszenia przez Prezesa GUS komunikatu o wysokości inflacji oraz o wzroście przeciętnego wynagrodzenia, uzgodni wysokość zwiększenia, Minister Pracy i Polityki Społecznej ogłosi komunikat dotyczący wskaźnika waloryzacji. Jeżeli natomiast Komisja nie uzgodni swojego stanowiska we wspomnianym terminie, wówczas - w ciągu 2 dni od zakończenia negocjacji - Rada Ministrów określi wskaźnik waloryzacji w drodze rozporządzenia.

Tak jak dotychczas, waloryzacja będzie polegała na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym jest przeprowadzana przez wskaźnik waloryzacji. Niezmienna pozostanie też zasada, że waloryzacja obejmuje emerytury i renty przyznane przed terminem jej przeprowadzenia.

Do 31 stycznia 2008 r. Prezes GUS ogłosi w Dzienniku Urzędowym RP Monitor Polski średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2007 r. w stosunku do 2005 r. (dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów oraz ogółem). Natomiast w terminie do 7. roboczego dnia lutego 2008 r. nastąpi ogłoszenie (przez ten sam podmiot w i w tym samym trybie) realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2007 r. w stosunku do 2005 r.

Jakie zmiany spowoduje waloryzacja?

Od 1 marca 2008 r. zmienią się także kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, a także kwoty maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent związanych z osiąganiem przez świadczeniobiorcę przychodu. Równocześnie z waloryzacją kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, podwyższona zostanie renta socjalna wynosząca 84% tej kwoty.

W analogicznym terminie zostaną również zwaloryzowane (na zasadach przewidzianych dla emerytur i rent) zasiłki i świadczenia przedemerytalne, a także kwoty przychodu (graniczna i dopuszczalna), który może osiągać osoba uprawniona do tych świadczeń. Zwiększy się również wysokość nowo przyznawanego świadczenia przedemerytalnego, a także minimalna kwota tego świadczenia, która musi pozostać po jego zmniejszeniu wskutek osiągania przychodu.

autor: Piotr Zamilski