Mniejsza prowizja przy płatnościach kartą
Przedsiębiorca, który przyjmuje od klienta zapłatę przy użyciu karty płatniczej, ponosi dodatkowe opłaty w związku z korzystaniem z elektronicznych instrumentów płatniczych. Jedną z nich jest opłata interchange, której wysokość w Polsce do tej pory była na najwyższym poziomie ze wszystkich krajów Unii. Od stycznia tego roku jej wysokość została ustawowo obniżona.
Przedsiębiorca, który decyduje się w swojej działalności umożliwiać klientom regulowanie płatności za pomocą elektronicznych instrumentów płatniczych, dokonuje tego na podstawie umowy zawartej z agentem rozliczeniowym. Jest nim instytucja zawierająca z akceptantami umowy o przyjmowanie zapłaty przy użyciu elektronicznych instrumentów płatniczych. Taka umowa określa m.in. rodzaje elektronicznych instrumentów płatniczych, jakie będą wykorzystywane, procedury bezpieczeństwa, obowiązki akceptanta w związku z dokonywaniem u niego takich operacji, sytuacje, w których może odmówić przyjęcia zapłaty kartą.
W związku z dokonywaniem przez klienta płatności kartą, akceptanci ponoszą określone koszty, które wiążą się m.in. z dzierżawieniem terminala płatniczego, obsługą systemu, przeszkoleniem pracowników itp. Przy czym największy wpływ na wysokość obrotów uzyskiwanych przez sprzedawców z transakcji regulowanych kartą płatniczą ma opłata interchange. Opłata ta ustalana przez organizacje kartowe lub zrzeszone w nich banki, przez dłuższy czas kształtowała się w Polsce na poziomie około 1,2% wartości dokonywanej transakcji.
Konsument dokonując płatności za pomocą karty płatniczej u akceptanta, dokonuje obciążenia swojego rachunku bankowego (karta debetowa) lub zaciąga kredyt u jej emitenta, w przypadku kart kredytowych. Wydawca karty przekazuje agentowi rozliczeniowemu kwotę płatności pomniejszoną m.in. o opłatę interchange. Następnie ten przelewa akceptantowi kwotę transakcji pomniejszoną o opłatę akceptanta.
Dlatego też, choć formalnie opłatę interchange płaci agent rozliczeniowy, to w praktyce płaci ją akceptant, czyli sprzedawca.
Opłata ta szczególnie dokuczliwa jest dla niewielkich punktów handlowo-usługowych, gdzie dokonuje się wielu drobnych transakcji. Stąd też część z nich próbowała uzależniać możliwość dokonywania płatności przy pomocy kart od osiągnięcia określonej kwoty, stosując przykładowo zastrzeżenia "płatność kartą od 10 zł". Takie ograniczenia kwotowe na gruncie obowiązujących przepisów są niedopuszczalne, bowiem przypadki, w których akceptant może odmówić przyjęcia zapłaty kartą, określa ustawa o usługach płatniczych. W żadnym z wymienionych tam przypadków nie mówi się o zbyt niskiej kwocie transakcji. Sprzedawca może odmówić przyjęcia płatności za pomocą elektronicznego instrumentu płatniczego, gdy np.:
- jest on nieważny,
- nie zgadza się podpis na elektronicznym instrumencie płatniczym z podpisem na dokumencie obciążeniowym,
- klient odmawia okazania dokumentu stwierdzającego jego tożsamość lub w przypadku posługiwania się kartą przez osobę nieuprawnioną.
Aby zrekompensować koszty związane z korzystaniem z elektronicznych instrumentów płatniczych przez klientów, akceptanci podnoszą ceny sprzedawanych towarów lub usług (tzw. ukryte koszty). Jak już wspomniano, w Polsce wysokość opłat interchange była najwyższa w całej Unii. Stąd też postanowiono unormować tę kwestię ustawowo poprzez zmianę przepisów ustawy o usługach płatniczych. Nowelizacja ustawy, która weszła w życie z dniem 1 stycznia br., ustaliła wysokość opłat interchange na poziomie nieprzekraczającym 0,5% wartości transakcji dokonanej za pomocą karty kredytowej, płatniczej lub innego instrumentu płatniczego.
Przewiduje się również wprowadzenie w późniejszym czasie w drodze rozporządzenia maksymalnej wysokości opłaty za użytkowanie terminali płatniczych, w tym za ich dzierżawę oraz za dostęp do systemu obsługującego terminal. Jak czytamy w uzasadnieniu do wspomnianej ustawy, na wprowadzeniu tych zmian, oprócz przedsiębiorców, skorzystają też konsumenci, którzy zapłacą mniej za towary i usługi, ponieważ akceptant nie będzie ukrywać kosztów z tytułu przyjmowania płatności kartą w cenach swoich produktów i usług.
Ponadto w związku z wejściem w życie nowych przepisów organizacje kartowe zostały zobligowane do udostępniania na swoich stronach internetowych informacji w zakresie stawek opłat interchange przez nich stosowanych. Warto też zaznaczyć, iż przepisy znowelizowanej ustawy wprowadzają 3-letni okres dla nowych organizacji kartowych, w którym nie muszą one stosować opłat interchange na poziomie ustawowym. Ma to być zachęta dla tworzenia nowych organizacji kartowych.
Eksperci obawiają się, że banki, będące wydawcami kart, będą chciały zrekompensować sobie utracone koszty, związane z koniecznością obniżenia opłat interchange. Będą to robić poprzez podwyższenie opłat za wydawanie i użytkowanie kart płatniczych, czy też prowadzenie kont zarówno klientów indywidualnych, jak i biznesowych. Jeśli taka praktyka będzie mieć miejsce, wtedy ustawodawca będzie musiał wprowadzić kolejne zmiany w przepisach, które zapobiegną takim działaniom.
|
SŁOWNICZEK WAŻNYCH POJĘĆ |
|
Opłata interchange - ustalana przez organizację kartową opłata uiszczana przez agenta rozliczeniowego na rzecz wydawcy karty płatniczej |
|
Organizacja kartowa - podmiot określający zasady wydawania i akceptowania kart płatniczych, zawierający umowy z wydawcami kart płatniczych lub agentami rozliczeniowymi |
|
Agent rozliczeniowy - dostawca prowadzący działalność w zakresie świadczenia usługi płatniczej |
|
Akceptant - odbiorca inny niż konsument, na rzecz którego agent rozliczeniowy świadczy usługę płatniczą |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 19.08.2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. nr 199, poz. 1175 ze zm.)
autor: Marta Stefanowicz - Wasilewska
Gazeta Podatkowa nr 16 (1057) z dnia 2014-02-24