Naukowcy po nowemu

Podstawą do wydania rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie ustanowienia programu ?Wsparcie międzynarodowej mobilności naukowców? stanowi art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 8 października 2004 roku o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 238, poz. 1290, z późn. zm.). Zgodnie z upoważnieniem ustawowym projektowane rozporządzenie określa sposób oceny wniosków o przyznanie środków finansowych na uczestnictwo w programie, sposób oceny uczestnictwa w programie ? w szczególności zasady składania i oceny sprawozdań rocznych i sprawozdania końcowego, a także sposób rozliczania przyznanych środków finansowych na naukę ? w tym umarzania lub odraczania spłaty i rozkładania na raty należności finansowych oraz sposób dysponowania środkami finansowymi na naukę pochodzącymi z innych źródeł niż budżet państwa.

W projekcie rozporządzenia przewidziano ustanowienie programu, którego celem jest stworzenie warunków sprzyjających zwiększeniu mobilności międzynarodowej polskich naukowców. Zgodnie z założeniami program powinien umożliwić naukowcom rozpoczynającym karierę naukową uzyskanie doświadczeń i poszerzenie wiedzy w związku z uczestnictwem w badaniach naukowych lub pracach rozwojowych prowadzonych w zagranicznych ośrodkach naukowych. W ramach programu minister właściwy do sprawy nauki przyznaje jednostce naukowej środki finansowe na naukę przeznaczone na finansowanie zagranicznego pobytu pracownika naukowego lub naukowo ? dydaktycznego. Pracownik musi spełniać łącznie 4 warunki: posiadać obywatelstwo polskie, jest zatrudniony w jednostce naukowej, uzyskał stopień naukowy doktora w okresie nie dłuższym niż 7 lat przed złożeniem wniosku, przy czym do tego okresu nie wlicza się czasu trwania urlopu macierzyńskiego oraz nie uczestniczył w okresie 2 lat przed złożeniem wniosku w realizowanym za granicą i trwającym dłużej niż 6 miesięcy: stażu, stypendium naukowym lub projekcie obejmującym badania naukowe lub prace rozwojowe.

Zgodnie z projektem środki finansowa będą przyznawane w kwotach zryczałtowanych na pokrycie wydatków związanych z pobytem za granicą uczestnika programu, jego małżonka lub dzieci w miejscowości, w której lub w pobliżu, której znajduje się zagraniczny ośrodek oraz wydatków związanych z podróżami uczestnika programu, jego małżonka lub dzieci między miejscem zamieszkania w kraju a miejscowością, w której znajduje się zagraniczny ośrodek. W przypadku wydatków związanych z pobytem za granicą kwoty zryczałtowane są przyznawane na każdy miesiąc pobytu, natomiast kwoty zryczałtowane są przyznawane na każde 6 miesięcy pobytu w odniesieniu do wydatków związanych z podróżami. Do tych okresów mogą być wliczane okres krótkich, uzasadnionych przerw w pobycie, pod warunkiem, że te przerwy nie powodują utrudnień w realizacji badań naukowych lub prac rozwojowych. Środki finansowe mogą być przyznane na okres od 6 do 36 miesięcy.

Środki finansowe są przyznawane na podstawie wniosku sporządzonego zgodnie ze wzorem, który stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia, złożonego w formie pisemnej ? w dwóch egzemplarzach w odpowiedzi na konkurs ogłoszony przez ministra. Należy podkreślić, że minister może zdecydować o przyjmowaniu wniosków, które sa opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu w rozumieniu ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym drogą elektroniczną. Wniosek składany jest przez kierownika jednostki naukowej, w której kandydat na uczestnika programu jest zatrudniony. Do oceny kierowane są tylko i wyłącznie wnioski kompletne oraz spełniające wymagania formalne określone w rozporządzeniu. Wnioski niekompletne będą zwracane wnioskodawcy wraz z zawiadomieniem o przyczynach zwrotu i o możliwościach uzupełnienia wniosku w terminie nie dłuższym niż 14 dni.

W ogłoszeniu o konkursie minister musi określić w szczególności dziedzinę lub dziedziny nauki ? w odniesieniu, do których przyjmowane będą wnioski, termin przyjmowania wniosków, dopuszczalny termin rozpoczęcia zagranicznego pobytu uczestnika programu oraz wysokość kwot zryczałtowanych. Ogłoszenie konkursu musi zostać opublikowane w biuletynie ministerstwa.

Środki finansowe będą przekazywane podmiotowi uprawnionemu na podstawie umowy zawartej pomiędzy ministrem, a podmiotem uprawnionym. Umowa określa warunki finansowania, realizacji i jej rozliczenia. Projekt umowy podpisany przez osoby uprawnione musi zostać złożony w terminie nie dłuższym niż miesiąc od dnia, w którym decyzja o przyznaniu środków finansowych stała się ostateczna. Niezachowanie tego terminu jest równoznaczne z rezygnacją podmiotu uprawnionego z przyznanych środków finansowych.

Podmiot uprawniony, który otrzymuje środki finansowe jest obligowany do składania rocznego sprawozdania oraz sprawozdania końcowego z uczestnictwa w programie, które powinno być sporządzone zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia. Sprawozdanie roczne należy złożyć do dnia 31 marca roku następnego, jednak nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy uczestnictwa w programie w danym roku. Natomiast sprawozdanie końcowe należy złożyć nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia zakończenia uczestnictwa w programie. Niezłożenie w terminie sprawozdania rocznego lub sprawozdania końcowego lub ich sporządzenie niezgodnie ze wzorem może stanowić podstawę do wstrzymania przez ministra dalszego finansowania, a także może spowodować odstąpienie od umowy z żądaniem zwrotu przez podmiot uprawniony środków finansowych.