Otrzymanie nieoprocentowanej pożyczki nie jest przychodem podatkowym
Na gruncie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 80, poz. 350 ze zm., dalej "ustawa o PIT") zasadą jest powszechność opodatkowania. W związku z tym zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Nie wszystkie otrzymane przez podatnika przysporzenia stanowić będą jednak przychód podlegający opodatkowaniu. Przykładem jest udzielenie nieoprocentowanej pożyczki wspólnikowi przez spółkę, które to zdarzenie może być neutralne podatkowo zarówno dla pożyczkobiorcy jak i pożyczkodawcy, co potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie.
W interpretacji z dnia 7 lutego 2011 r. (sygn. IPPB1/415-1002/10-2/EC) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wskazał, że w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymywane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Organ podatkowy wyjaśnił, że "nieodpłatne świadczenie w znaczeniu prawa podatkowego obejmuje nie tylko świadczenie w rozumieniu prawa cywilnego (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy".
W stanie faktycznym będącym przedmiotem ww. interpretacji podatnikowi będącemu osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej została udzielona nieoprocentowana pożyczka przez spółkę komandytową, której był wspólnikiem. Organ podatkowy wyjaśnił, że "udzielenie nieoprocentowanej pożyczki nie stanowi po stronie pożyczkodawcy nieodpłatnego świadczenia. Nie rozpoznaje się w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodu w postaci utraconych korzyści np. odsetek w sytuacji udzielenia nieodpłatnej pożyczki.
W związku z powyższym udzielanie nieodpłatnych pożyczek nie będzie wywoływało skutków podatkowych u pożyczkodawcy. A zatem nienaliczone przez Spółkę odsetki, nie będą stanowiły dla Wnioskodawcy, wspólnika spółki komandytowej (pożyczkodawcy) przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń".
Udzielenie nieoprocentowanej pożyczki będzie także neutralne podatkowo dla pożyczkobiorcy. Organ oparł swoje stanowisko na treści art. 720 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym pożyczka jest co do zasady umową nieodpłatną (choć w praktyce za jej udzielenie przewiduje się najczęściej wynagrodzenie w formie odsetek). Sam fakt, iż pożyczkodawca nie zdecydował się na naliczenie odsetek nie może przesądzać o powstaniu przychody z tytułu nieodpłatnego świadczenia.
W rezultacie otrzymanie nieoprocentowanej pożyczki należy traktować jako zdarzenie neutralne podatkowo na gruncie ustawy o PIT dla obu stron.
Justyna Zając-Wysocka
Radca prawny, doradca podatkowy, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
