Pracownicze Plany Kapitałowe: czas na średnie firmy

Do PPK zostanie automatycznie zapisana każda osoba w wieku od 18 do 55 lat, o ile tylko jest aktywna zawodowo, a swoją pracę wykonuje na podstawie umowy, od której jest odprowadzana składka na ubezpieczenie rentowe i emerytalne. Środki odłożone na koncie w PPK są dziedziczne i podlegają także częściowej wypłacie. Możemy z nich skorzystać w nagłej potrzebie, np. na wpłatę wkładu własnego na kupno mieszkania, bądź w razie poważnej choroby naszej lub naszej najbliższej rodziny.

Do programu będą też mogli przystąpić wszyscy pracujący Polacy po 55. roku życia, którzy nie ukończyli jeszcze 70. roku życia. W ich przypadku konieczne będzie jednak złożenie do pracodawcy wniosku o przystąpienie do PPK. Ponieważ, jak już wspomniano, program jest dla pracowników całkowicie dobrowolny - można się wypisać z PPK w dowolnym momencie. Jeżeli zmienimy zdanie, będzie można do niego bez trudu z powrotem dołączyć.

Podobne do PPK formy długoterminowego oszczędzania sprawdziły się już w innych krajach na świecie. Program wykorzystuje bowiem sprawdzone rozwiązania znane na przykład z krajów skandynawskich, Wielkiej Brytanii czy Stanów Zjednoczonych. W założeniu PPK ma pomóc Polakom w stworzeniu dodatkowego zabezpieczenia finansowego, równorzędnego wobec przysługującej im ustawowo emerytury (środki zgromadzone na rachunkach PPK będą zresztą przez państwo traktowane jako III filar systemu emerytalnego). Jak liczna będzie grupa beneficjentów programu? Szacuje się, że może się ona składać nawet z 11 milionów pracujących Polaków.

Mechanizm działania programu jest prosty: zapisany do niego pracownik będzie co miesiąc automatycznie odkładał na swój rachunek PPK określoną część swojego wynagrodzenia (wysokość wpłaty podstawowej pracownika wynosi 2 proc. wynagrodzenia brutto, jeżeli chodzi o wpłatę dodatkową, która nie jest obowiązkowa, nie może ona przekroczyć 2 proc.) Kolejną cegiełkę będzie od siebie każdego miesiąca dokładał pracodawca. Jej wysokość ustalono na 1,5 proc. dla składki podstawowej pracodawcy oraz maksymalnie 2,5 proc. naszego wynagrodzenia dla składki dodatkowej pracodawcy. Składka dodatkowa pracodawcy nie jest obowiązkowa, przedsiębiorca może ustalić kryteria przyznania składki dodatkowej, np. wg stażu pracy. W programie weźmie udział także państwo, które do oszczędności każdego pracownika dołoży co roku 240 zł (wpłaci ono również na każde konto jednorazową opłatę powitalną, w wysokości 250 zł).

To wszystko oznacza w praktyce, że wielu polskich pracowników po 30-40 latach oszczędzania będzie mogło liczyć na niemały dodatek do emerytury. W zależności od wysokości wynagrodzenia, ilości zgromadzonych środków (i czasu, przez jaki je gromadzono), osoba przechodząca na emeryturę będzie mogła miesięcznie otrzymać nawet dodatkowe 1000-1500 zł. Tę kwotę trudno uznać za symboliczną.

Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o Pracowniczych Planach Kapitałowych wskazuje terminy, w których pracodawcy powinni utworzyć PPK i tak, pracodawcy zatrudniający:

- powyżej 250 osób - zostali objęci ustawą od dnia 1 lipca, przy czym umowę z wybraną instytucją finansową powinna zostać zawarta do 25 października 2019,

- od 50 do 249 osób - zostaną objęci ustawą od dnia 1 stycznia 2020 roku, a umowę z instytucją finansową powinni podpisać do 24 kwietnia 2020 roku

- od 20 do 49 pracowników - zostaną objęci ustawą od 1 lipca 2020 roku, a umowę z instytucją finansową powinni podpisać do 27 października 2020 roku

- pozostałe podmioty zatrudniające/ w tym jednostki sektora finansów publicznych - zostaną objęci ustawą od 1 stycznia 2021 roku, a umowę z instytucją finansową powinni podpisać odpowiednio do 23 kwietnia 2021 roku/ 26 marca 2021 r.

Obowiązek wdrożenia pracowniczych planów kapitałowych nie obejmie natomiast osób samozatrudnionych, mikroprzedsiębiorców, których pracownicy jednogłośnie zrezygnowali z udziału w programie, czy osób fizycznych, które płacą innym osobom fizycznym za wykonywanie prac o charakterze dorywczym, nie mających związku z rodzajem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej (chodzi więc o wszystkie osoby, które korzystają odpłatnie z pomocy korepetytorów czy opiekunek).

PPK to nie tylko korzyści dla pracowników, ale i korzyści dla pracodawców. Jakie? Zarówno materialne - jak możliwość odliczenia składek na PPK od kosztów uzyskania przychodu, jak i niematerialne - jak wzrost lojalności pracowników, których program może zachęcić do pozostania w jednym miejscu pracy przez długi czas. Właściciele firm mogą systematycznie zwiększać wysokość wpłat dokonywanych na konta PPK pracowników nie tylko motywując ich do pracy, ale podnosząc też swoją atrakcyjność na rynku.

Choć wprowadzenie PPK może się wydać pracodawcom przedsięwzięciem skomplikowanym i wymagającym, to wsparciem we wdrożeniu programu służą przedsiębiorcom wyspecjalizowane podmioty - czyli firmy zarządzające środkami inwestowanymi w ramach PPK - które mają do dyspozycji szereg narzędzi usprawniających przeprowadzenie całej procedury. Tak jest na przykład w przypadku firmy Aviva Investors Poland TFI S.A., która dysponuje środowiskiem informatycznym w pełni zintegrowanym z systemami kadrowo-płacowymi firm Comarch i Sage. Dzięki temu pracodawcy będą mogli zarządzać niezbędnymi danymi w sposób zautomatyzowany, a przez to możliwie najbardziej efektywny.

Rachunków w PPK nie prowadzą rzecz jasna pracodawcy, ale wybrane przez nich instytucje specjalizujące się w zarządzaniu finansami. Poszukując najlepszej oferty, warto wobec tego zwrócić uwagę, jakie doświadczenie posiada dana firma w dziedzinie długoterminowego zarządzania aktywami i sprawdzić, czy zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi lub emerytalnymi zajmowała się już wcześniej. Pod lupę warto wziąć zwłaszcza jej efektywność w zarządzaniu środkami, podejmowane przez nią ryzyko inwestycyjne, dotychczasową skalę jej działalności, zrzeszony wokół niej akcjonariat czy przyjętą przez nią politykę inwestycyjną, która powinna być przede wszystkim transparentna.

Wybierając instytucję, której powierzymy oszczędności naszych pracowników, nie należy się na pewno nigdy kierować wyłącznie niską ceną świadczonych przez nią usług. Warto natomiast w kalkulacjach uwzględnić to, czy (i w jakim stopniu) jest w stanie nas odciążyć w czynnościach i procedurach administracyjnych związanych z zarządzaniem rachunkami pracowników w PPK. Godną zaufania firmą jest na przykład Aviva Investors, która inwestycjami zarządza już od 2001 r. (a od 15 lat prowadzi programy emerytalne dla przedsiębiorstw), wykazuje dobre długoterminowe zyski inwestycyjne, dostarcza przedsiębiorcom niezbędne narzędzia informatyczne (jak np. portal MojaAviva dostępny dla pracowników, wyświetlający informacje o środkach zebranych nich na rachunku PPK). Jednocześnie zapewnia pełne wsparcie indywidualnego opiekuna - eksperta w dziedzinie produktów emerytalnych. Dodatkowym atutem jest fakt, że do końca 2020 roku za zarządzanie subfunduszami PPK nie będą pobierane żadne opłaty.

Wdrożenie PPK odbywa się w kilku prostych krokach. Po pierwsze należy przekazać pracownikom stosowne materiały informacyjne i zorganizować dla nich niezbędne szkolenia, w trakcie których dowiedzą się, na jakich zasadach ich środki będą przetwarzane. Po drugie, w porozumieniu z pracownikami, należy wybrać instytucję finansową, która zajmie się zarządzaniem środkami pracowników. Kolejnym krokiem jest podpisanie z wybraną instytucją finansową umowy o zarządzanie PPK oraz umowy o prowadzenie (tę ostatnią podpisuje pracodawca w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie). Ostatnim krokiem jest przeprowadzenie stosownych prac implementacyjnych, obejmujących zwłaszcza podjęcie przygotowań do uiszczania wpłat na rachunki w PPK. Po podpisaniu umowy o prowadzenie należy zacząć regularne naliczanie wpłat do PPK i przekazywać je do wybranej instytucji finansowej. Na wszystkich tych etapach warto postępować ostrożnie, metodycznie i z rozwagą, bowiem PPK jest programem na lata, a w grę wchodzą przy okazji niemałe pieniądze.

Artykuł powstał we współpracy z firmą Aviva Investors