Premie pieniężne nie podlegają VAT
W ostatnich latach coraz częściej przedsiębiorcy podpisując umowy handlowe z kontrahentami zobowiązują się do wypłacania premii pieniężnej na ich rzecz za osiągnięcie określonego poziomu zakupów. Ma to na celu zachęcenie kontrahenta do częstego zakupu towarów lub usług oferowanych przez przedsiębiorcę. W związku z tym często powstaje pytanie, czy takie premie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.
Jeśli chodzi o zakres opodatkowania podatkiem VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. - dalej jako "ustawa o VAT"), opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast za odpłatne świadczenie usług należy uznać, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
- Przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
- Zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
- Świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
W przypadku premii pieniężnych nie można powiedzieć aby spełnione zostały przesłanki do uznania jej za dostawę towarów. W związku z tym należy zastanowić się czy nie dochodzi w takim przypadku do świadczenia usługi. Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.
Zgodnie zaś z art. 24 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L. 347 ze zm.) świadczenie usług oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów.
Aby uznać świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Konieczne jest występowanie bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.
Należy zaznaczyć, że podmiot wypłacając premie pieniężne nie zobowiązuje uprzednio odbiorcy do wykonywania na jego rzecz jakichkolwiek innych czynności mających na celu intensyfikację sprzedaży, czy promocję towarów. Tym samym, wypłacana przez niego premia pieniężna na rzecz kontrahentów nie jest w żaden sposób związana z uzyskaniem świadczenia wzajemnego, gdyż za takie świadczenie nie można uznać zrealizowania w danym okresie przez kontrahentów, określonego limitu (kwoty) zakupów. Brak jest zatem spełnienia warunku obowiązku wykonania określonego świadczenia przez kontrahenta na rzecz podmiotu wypłacającego premię.
Warto zwrócić uwagę na treść wyroku WSA w Poznaniu z dnia 3 marca 2011 r. (sygn. I SA/Po 911/10). WSA uznał, iż przyjęcie, że przyznanie premii pieniężnej podlega opodatkowaniu VAT na zasadach ogólnych, prowadziłoby w praktyce do podwójnego opodatkowania tych samych czynności: raz - jako dostawy - u sprzedawcy z tytułu dokonanych sprzedaży, dugi raz u kupującego - jako usługi - z tytułu dokonanych zakupów w ramach tych sprzedaży, z uwagi na ich wielkość.
W związku z tym nie można uznać za świadczenie usługi osiągnięcia określonego w umowie z kontrahentem pułapu obrotu ani terminowego wykonania świadczenia pieniężnego (premia za wierność), a co za tym idzie, premii za przestrzeganie polityki handlowej (premia jakościowa). Dlatego też wypłacenie premii jest obojętne z punktu widzenia podatku od towarów i usług, a zatem wystarcza dokumentowanie tego rodzaju wypłaty ogólnie stosowanym dokumentem księgowym jakim jest nota księgowa.
Podsumowując, przyznane premie pieniężne w związku z osiągnięciem określonego poziomu zakupu towarów lub usług przedsiębiorcy, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT u jego kontrahentów, ponieważ w tym przypadku nie mamy do czynienia ze świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT.
Justyna Zając-Wysocka
Radca prawny, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
