Czy darowizna przedsiębiorstwa na rzecz córki jest opodatkowana?
Firmy rodzinne stanowią bardzo liczną grupę przedsiębiorstw działających na rynku. Są one przekazywane z pokolenia na pokolenie i funkcjonują latami. Jednak podatnicy nie mają pewności co do tego jak jest opodatkowana darowizna przedsiębiorstwa przez rodzica na rzecz dziecka. Należy tu rozważyć konsekwencje darowizny w podatku od spadków i darowizn oraz podatku VAT.
W art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn został określony przedmiot opodatkowania. Stosownie do tego przepisu podatkowi podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium RP lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium RP, między innymi tytułem darowizny i polecenia darczyńcy.
Bazując jedynie na tym przepisie, darowizna przedsiębiorstwa na rzecz córki podlegałby opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Ustawodawca jednak przewidział zwolnienie od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli spełnią oni dwa warunki.
Pierwszym warunkiem jest zgłoszenie przez obdarowanego nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Należy tego dokonać przed upływem terminu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Drugi warunek jest konieczny do spełnienia w przypadku darowizny otrzymanej w formie środków pieniężnych. Polega on na obowiązku udokumentowania darowizny pieniężnej, jeżeli wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie wraz z wartością rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9637 zł.
Ponadto jeżeli wartość majątku, o której mowa wyżej, nie przekroczy kwoty 9637 zł obdarowany nie ma w ogóle obowiązku zgłaszania otrzymanej darowizny. Udokumentowanie darowizny pieniężnej może nastąpić za pomocą dowodu przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo kredytową lub przekazem pocztowym.
Podkreślić jednak należy, że nie ma obowiązku zgłoszenia darowizny, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
Tak więc córka otrzymująca na podstawie aktu notarialnego od rodziców przedsiębiorstwo, nie musi dokonać zgłoszenia tego faktu do urzędu skarbowego, a jednocześnie będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.
Przepisy ustawy o VAT nie definiują terminu "przedsiębiorstwo'', dlatego w celu zdefiniowania tego słowa należy wykorzystywać regulację zawartą w Kodeksie cywilnym, zgodnie z którą przedsiębiorstwo to zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej.
Ponadto art. 552 Kodeksu cywilnego stanowi, iż czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo przepisów szczególnych. Tak rozumiane przedsiębiorstwo nie jest towarem w świetle definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Stanowisko to jest potwierdzone w interpretacji z dnia 11 maja 2011 r. wydanej przez dyrektora izby skarbowej w Katowicach (IBPP3/443-207/11/KO).
Dominik Mędrzycki, Jerzy Toczyński
