Nowa Ordynacja podatkowa: Rząd rozpatrzy kierunkowe założenia

We wtorek rząd rozpatrzy kierunkowe założenia Ordynacji podatkowej - poinformował PAP wiceminister finansów Janusz Cichoń. Według niego prace nad projektem powinny być kontynuowane bez względu na wynik wyborów parlamentarnych, bowiem nie ma on charakteru politycznego - ma cywilizować relacje podatników z fiskusem.

- Komisja kodyfikacyjna zakończyła prace trzy tygodnie temu. Komitet Stały Rady Ministrów przygotował rekomendacje na Radę Ministrów dwa tygodnie temu. W najbliższy wtorek rząd rozpatrzy projekt nowej Ordynacji. Mam nadzieję, że go przyjmie - powiedział.

Cichoń nie sądzi, by do dokumentu wprowadzono zmiany. - Dokument wygląda na uzgodniony, poddany był głębokim konsultacjom społecznym, potem także konsultacjom międzyresortowym, a prace trwały dość długo i oparte były na bardzo szerokich konsultacjach ze wszystkimi zainteresowanymi środowiskami - powiedział. Jego zdaniem prace nad nową Ordynacją podatkową powinny być kontynuowane także po wyborach, bez względu na to, jaki będzie kształt przyszłego rządu. Wiceminister podkreślił, że dokument ten nie ma bowiem politycznego zabarwienia.

Według Cichonia to, kiedy nowe przepisy ujrzą światło dzienne, będzie zależało głównie od tempa dalszych prac komisji kodyfikacyjnej. - W ciągu dwóch lat powinniśmy mieć nową Ordynację podatkową - ocenił.

Pytany, czy przewidziana w założeniach Ordynacji klauzula przeciw unikaniu opodatkowania nie powinna wejść w życie szybciej, minister powiedział, że powinna ona być obudowana prawami podatnika, których dziś w Ordynacji nie ma oraz skatalogowanymi zasadami podatkowymi.

- Klauzula nie jest lekiem na całe zło. Ona musi być wmontowana w pewien szerszy zakres i obudowana zasadami, które podatnika chronią - wyjaśnił. Podkreślił, że w nowej Ordynacji znajdzie się katalog praw podatnika, ale także zasady podatkowe, które pozwolą uczciwemu podatnikowi czuć się bezpiecznie w kontaktach z fiskusem. - Mało tego, będą zachęcały wręcz do tego, aby z obowiązków podatkowych wywiązywać się rzetelnie - dodał.

Wskazał na przykład, że w Ordynacji mają być przepisy umożliwiające podatnikom uzyskiwanie informacji od fiskusa, ale także nowe procedury konsultacyjne. - Zakładamy, że podatnik będzie mógł pójść do urzędu i skonsultować swoje decyzje w zakresie podatkowym. Będzie miał z tego protokół, który go będzie chronił. W przypadku sporu z organami podatkowymi będzie mógł próbować zawrzeć porozumienie z urzędnikiem. Jeżeli tego porozumienia nie osiągnie, to będzie mógł poprosić o mediatora. To absolutna nowość, która będzie cywilizowała kontakty między podatnikiem i organami podatkowymi - podkreślił.

Pytany, czy obecnie brakuje rozwiązań podatkowych chroniących budżet przed uchylaniem się od opodatkowania przez firmy powiedział, że rząd wprowadza szereg rozwiązań mających temu zapobiegać. Wymienił na przykład przepisy dotyczące tzw. zagranicznych spółek kontrolowanych, czy nowe regulacje dotyczące cen transferowych.

Kierunkowe założenia nowej Ordynacji podatkowej opracowała Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego kierowana przez prof. Leonarda Etela. Dokumentowi przyświecają dwa cele. Pierwszy to zmiana społecznego przekonania, że "organy podatkowe są złe" - dlatego w założeniach zadbano o prawa podatnika w jego relacjach z organami podatkowym. Drugi cel to zwiększenie efektywności realizacji zobowiązań podatkowych.

Komisja zaproponowała w przygotowanym przez siebie dokumencie m.in., by podatnikom dać uprawnienie do uzyskiwania z wielu źródeł informacji o charakterze urzędowym oraz ochronę, jeśli podatnik się do nich zastosuje. Podatnicy mogliby dokonać uzgodnień z organem podatkowym co do przeszłych lub przyszłych rozliczeń - zanim dojdzie do sporu. W ustawie znalazłaby się procedura rozwiązywania sporów z udziałem mediatorów.

Założenia przewidują dłuższe terminy na wniesienie odwołania lub zażalenia - odpowiednio do 30 i 14 dni.

Zmiany mają dotyczyć też przedawnień zobowiązań podatkowych. Organ podatkowy miałby skrócony czas na dokonanie wymiaru podatku (doręczenia decyzji pierwszej instancji) - 3 lata dla rozliczenia podatków spoza działalności gospodarczej i 5 lat do rozliczeń przedsiębiorców. W przypadku, gdy wysokość podatku jest znana (wynika z deklaracji, decyzji) organ podatkowy mógłby egzekwować należności przez 5 lat.

W założeniach znalazła się propozycja wprowadzenia postępowania uproszczonego. Założenia przewidują też wprowadzenie do Ordynacji ogólnych zasad prawa podatkowego m.in. zasady ugodowego załatwiania spraw, czy zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika (in dubio pro tributario).

Nowa Ordynacja ma też zawierać katalog podstawowych praw i obowiązków podatnika. Wśród nich miałoby się znaleźć m.in.: prawo do rzetelnego, bezstronnego, sprawnego i terminowego załatwiania sprawy podatkowej; prawo do ochrony prywatności i danych podatnika; prawo do naprawienia szkody; prawo do uzyskania informacji; prawo do uprzejmego, profesjonalnego i sprawiedliwego traktowania.

Na nowo zostaną uregulowane zasady pełnomocnictw - najważniejsza zmiana będzie dotyczyła pełnomocnictwa ogólnego. Nie trzeba będzie przedstawiać pełnomocnictwa do akt każdej sprawy. Pełnomocnictwa znajdą się w internetowym "Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych".

Przewidziano centralizację zasad udzielania interpretacji indywidualnych w przypadku podatków lokalnych oraz utworzenie wspólnej bazy do publikacji takich interpretacji.

Zwiększona ma być rola tzw. czynności sprawdzających, jako mniej sformalizowanej formy weryfikacji zobowiązań. Będą one mieć pierwszeństwo przed wszczęciem kontroli podatkowej i kończyć się złożeniem przez podatnika korekty. Korekta poniżej 50 zł nie wymagałby jakiegokolwiek udziału podatnika.

Ponadto zaproponowano uporządkowanie procedury kontroli podatkowej. Zdaniem Komisji powinna być ona przyjazna dla podmiotów wywiązujących się z obowiązków podatkowych. Natomiast kontrola skarbowa powinna być nakierowana na zwalczanie przestępczości skarbowej: działania w zorganizowanej grupie przestępczej, pranie brudnych pieniędzy, wystawianie pustych faktur itp.

W przyszłej Ordynacji ma się też znaleźć tzw. klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Miałaby ona uniemożliwić dokonywanie sztucznych i niemających uzasadnienia gospodarczego czynności, za pomocą których podatnik próbowałby ominąć przepisy i osiągnąć korzyści podatkowe. Ciężar udowodnienia tych okoliczności będzie spoczywał na organach fiskusa. "Wraz z klauzulą przewidziano instytucje prawne zapewniające podatnikowi jak najwyższy stopień bezpieczeństwa prawnego" - wskazała Komisja w założeniach.

- - - - - - - - -

PiS opowiada się za kontynuowaniem po wyborach parlamentarnych prac nad nową Ordynacją podatkową, w tym klauzulą przeciw unikaniu opodatkowania - powiedział PAP współautor programu PiS, poseł Henryk Kowalczyk. Zaznaczył, że takie rozwiązanie znajdzie się wśród propozycji podatkowych PiS, które mają zostać zaprezentowane w sobotę.

Kowalczyk powiedział PAP, że PiS opowiada się za kontynuowaniem prac nad wprowadzeniem klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania, bowiem ma ona zapobiegać wyprowadzaniu pieniędzy zagranicę przez firmy. Wskazał, że rozwiązanie takie znajdzie się w przygotowanym przez PiS projekcie zmian podatkowych.

"Projekt będzie pokazany w sobotę" - zapowiedział Kowalczyk. Wskazał, że propozycje zmian będą dotyczyły VAT, CIT, nowego podatku bankowego i podatku od sklepów wielkopowierzchniowych. Nie zdradził jednak szczegółów.

Poseł poinformował ponadto, że PiS opowiada się także za kontynuowaniem prac nad opracowaniem nową Ordynacją podatkową. "Powinno nastąpić uproszczenie podatków, powinny być opisane w sposób jasny, co da mniejsze pole do interpretacji podatkowych" - zaznaczył.

Wśród przedstawionych wcześniej propozycji podatkowych PiS znalazł się m.in. pomysł wprowadzenia 15-proc. stawki CIT dla małych firm, które mają obroty roczne poniżej 1 miliona 200 tys. euro. Wprowadzony miałby być też nowy podatek bankowy, podatek od sklepów wielkopowierzchniowych, przepisy uszczelniające VAT i akcyzę.

We wtorek rząd zajmie się kierunkowymi założeniami nowej Ordynacji podatkowej. Jak powiedział PAP wiceminister finansów Janusz Cichoń, prace nad projektem powinny być kontynuowane bez względu na wynik wyborów parlamentarnych, bowiem nie ma on charakteru politycznego - ma cywilizować relacje podatników z fiskusem.

Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania to jedno z rozwiązań, które przewidziano w kierunkowych założeniach do nowej Ordynacji podatkowej. W przyszłym tygodniu ma nimi zająć się rząd. Przygotowała je Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego kierowana przez prof. Leonarda Etela. Jednym z głównych zadań nowej Ordynacji podatkowej ma być zmiana społecznego przekonania, że "organy podatkowe są złe". Żeby to wyobrażenie zmienić, trzeba zadbać o prawa podatnika w jego relacjach z organem podatkowym. Ordynacja przewiduje cały katalog rozwiązań w tym zakresie. Chodzi m.in. o przepisy gwarantujące większą ochronę podatnika, prawo do informacji od urzędników, wprowadzenie zasady ugodowego załatwiania spraw, czy zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika (in dubio pro tributario).

Drugim ważnym zadaniem nowej Ordynacji jest zwiększenie efektywności realizacji zobowiązań podatkowych. Temu ma służyć właśnie klauzula przeciw unikaniu opodatkowania. Miałaby ona uniemożliwić firmom dokonywanie sztucznych i niemających uzasadnienia gospodarczego czynności, za pomocą których podatnik próbowałby ominąć przepisy i osiągnąć korzyści podatkowe. Ciężar udowodnienia tych okoliczności będzie spoczywał na organach fiskusa. "Wraz z klauzulą przewidziano instytucje prawne zapewniające podatnikowi jak najwyższy stopień bezpieczeństwa prawnego" - wskazała Komisja w założeniach.

W ubiegłym tygodniu o wprowadzenie klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania apelowała Partia Razem. Jej przedstawiciele mówili, że fiskusowi w Polsce brakuje kluczowego narzędzia do walki z "podatkowym cwaniactwem", czyli klauzuli, która "pozwalałaby urzędom skarbowym na kwestionowanie tych działań, których prawdziwym celem nie jest zysk biznesowy, ale sztuczne obniżanie podatku" - mówiła. Wskazywano na szacunki, z których wynika, że polski budżet rocznie traci w wyniku stosowanej przez firmy tzw. optymalizacji podatkowej od 10 do 46 mld zł rocznie.