Podatek dochodowy w firmie rodzinnej

Pracownikiem czy zleceniobiorcą w firmie osoby fizycznej mogą być nie tylko osoby obce - w małych firmach często są nimi bliżsi i dalsi krewni przedsiębiorcy. Od stopnia pokrewieństwa zależy sposób rozliczania w firmowych kosztach podatkowych niektórych wydatków związanych z taką pomocą. Wynagrodzenie "pomocników" również nie pozostaje obojętne podatkowo.


Prowadzę jednoosobowo działalność budowlaną opodatkowaną na zasadach ogólnych. Od października br. chcę zatrudnić w swojej firmie na 1/2 etatu syna-studenta ostatniego roku politechniki na kierunku budownictwo ogólne. Czy wynagrodzenie, jakie będę mu wypłacał, będzie dla mnie stanowiło firmowy koszt podatkowy?

TAK. W przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą ustawodawca wyłączył z kosztów podatkowych wartość pracy własnej jego oraz małżonka, a także dzieci, ale wyłącznie małoletnich (art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o pdof). Natomiast gdy taki przedsiębiorca zatrudni na umowę o pracę i wypłaci wynagrodzenie pełnoletniemu dziecku (tj. dziecku, które ukończyło 18 lat lub takiemu, które nie osiągając jeszcze tego wieku wstąpiło w związek małżeński), wówczas związany z tym wydatek nie podlega wyłączeniu z kategorii kosztów podatkowych. Koszty te przedsiębiorca może również obciążać wynagrodzeniem wypłaconym innym zatrudnionym przez siebie członkom rodziny (np. rodzeństwu, kuzynostwu czy rodzicom).

Reklama

Dla pełnoletniego dziecka będącego pracownikiem rodzica, otrzymane wynagrodzenie stanowi opodatkowany przychód ze stosunku pracy. Od przychodu tego rodzic jako płatnik zobowiązany będzie obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy.


Prowadzę firmę świadczącą usługi utrzymania czystości. Doraźnie, w miarę potrzeb, chciałbym w niej zatrudniać na umowy zlecenia członków swojej rodziny. W jakiej formie powinienem pobierać podatek od wypłacanych im wynagrodzeń - zaliczki czy ryczałtu?

Sposób poboru podatku od wynagrodzenia z umowy zlecenia zawartej z członkiem rodziny jest taki sam, jak w przypadku pozostałych zleceniobiorców niebędących pracownikami przedsiębiorcy. Oznacza to, że uzależniony jest on od wysokości należności przysługującej zleceniobiorcy określonej w takiej umowie. Jeżeli nie przekracza ona 200 zł, wówczas opodatkowana jest zryczałtowanym podatkiem w wysokości 18% przychodu (art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o pdof). W pozostałych przypadkach przedsiębiorca będący zleceniodawcą jako płatnik zobowiązany jest do pobrania zaliczki na podatek na zasadach określonych w art. 41 ust. 1 i 1a ustawy o pdof.


W ramach działalności gospodarczej prowadzę cukiernię, w której od kilku miesięcy pomaga mi mąż jako osoba współpracująca. Czy wydatki na opłacenie mężowi uczestnictwa w warsztatach cukierniczych mogę rozliczyć w firmowych kosztach?

Jak już wskazaliśmy w odpowiedzi na pierwsze pytanie, na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o pdof z kosztów podatkowych wyłączona jest wartość pracy własnej m.in. małżonka przedsiębiorcy. Jej miarą jest wypłacane mu wynagrodzenie. Wyłączenie to nie ma jednak zastosowania do innych wydatków ponoszonych przez przedsiębiorcę na rzecz osoby współpracującej, w tym składek zapłaconych na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz wypadkowe, w części sfinansowanej przez przedsiębiorcę. Firmowe koszty podatkowe mogą również obciążać m.in. wydatki na podnoszenie kwalifikacji osoby współpracującej, poniesione np. - tak jak wskazano w pytaniu - na specjalistyczne warsztaty szkoleniowe z zakresu działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę. Podobnym rozliczeniom podlegają wydatki związane z wypłatą takiej osobie diet za odbyte podróże służbowe oraz używaniem przez nią na potrzeby przedsiębiorcy samochodu osobowego niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych.


Dziadek prowadzący własną firmę zamierza użyczyć wnukowi rozpoczynającemu działalność gospodarczą składnik majątku, który stanowi w jego firmie środek trwały. W jaki sposób należy taką operację rozliczyć w podatku dochodowym?

W okresie, w jakim będzie miało miejsce użyczenie, dziadek będzie zobowiązany do zaprzestania obciążania kosztów podatkowych amortyzacją składnika użyczonego wnukowi, co jest konsekwencją uregulowań zawartych w art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. c ustawy o pdof. Niezależnie od tego ograniczenia wnuk będący osobą biorącą rzecz do używania na podstawie umowy użyczenia będzie mógł koszty podatkowe w swojej firmie obciążać wydatkami związanymi z jej utrzymaniem i eksploatacją. Jednocześnie wnuk jako osoba prowadząca działalność gospodarczą uzyska z tytułu użytkowania użyczonej rzeczy przysporzenie majątkowe. Brak obowiązku zapłaty będzie u niego skutkował powstaniem firmowego przychodu z nieodpłatnego świadczenia. Jednocześnie jednak w analizowanym przypadku, z uwagi na powiązania rodzinne pomiędzy stronami umowy użyczenia, znajdzie zastosowanie zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o pdof, dlatego przychód ten nie będzie opodatkowany.


Z uwagi na zwiększenie ilości zamówień zamierzam zatrudnić w swojej firmie bratanka. Czy opłacane za niego składki ZUS powinienem odliczać od swojego dochodu tak jak ZUS małżonki będącej osobą współpracującą?

NIE. Wskazany w pytaniu sposób rozliczania składek ZUS dotyczy tylko przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych i to wyłącznie w odniesieniu do tych członków rodziny, którzy posiadają status tzw. osoby współpracującej. Z kolei z uregulowań dotyczących ubezpieczeń społecznych wynika, że taki status może posiadać tylko małżonek, dzieci (własne, drugiego małżonka i przysposobione), rodzice, macocha i ojczym oraz osoby przysposabiające, pozostające z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracujące przy prowadzeniu tej działalności (art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz. U. z 2016 r. poz. 963 ze zm.). Stąd składki ZUS opłacone od wynagrodzenia bratanka Czytelnik powinien rozliczyć w firmowych kosztach podatkowych.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)


autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 74 (1324) z dnia 2016-09-15

GOFIN podpowiada

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »