Podstawa wynagrodzenia minimalnego z różnych składników

Pensja zasadnicza plus inne świadczenia

Gwarancja zapewnienia pracownikowi zatrudnionemu w ramach stosunku pracy wynagrodzenia co najmniej minimalnego (ustalanego w proporcji do wymiaru etatu) wynika z art. 6 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Stanowi on, że wynagrodzenie pracownika zatrudnionego na pełny etat nie może być niższe od minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Przy ustalaniu czy wynagrodzenie danego pracownika osiąga ustawową minimalną wysokość, bierze się pod uwagę wszystkie przysługujące mu składniki wynagrodzenia, zaliczane przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych. Jak wynika z załącznika do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń (do druku Z-03), do grupy tych wynagrodzeń GUS zalicza m.in.:

• wynagrodzenia zasadnicze w formie czasowej, akordowej, prowizyjnej i innej,
   
• dodatki za staż pracy oraz inne dodatki (dodatkowe wynagrodzenia) za szczególne właściwości pracy, szczególne kwalifikacje lub warunki pracy,
   
• premie i nagrody regulaminowe i uznaniowe,
   
• wynagrodzenia za czynności przewidziane do wykonania poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (np. dyżury, pełnienie pogotowia domowego),
   
• wyrównanie do minimalnego wynagrodzenia za pracę,
   
• wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, wypłacane ze środków pracodawców (za urlopy wypoczynkowe i dla poratowania zdrowia, za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, za czas przestoju niezawinionego przez pracownika i inne),
   
• ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop wypoczynkowy,
   
• świadczenia odszkodowawcze (w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia), dodatek wyrównawczy wypłacany pracownikom, których wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.

Do wynagrodzeń osobowych generalnie przyjmowane są też dodatki za pracę w nadgodzinach, nagrody jubileuszowe oraz odprawy emerytalno-rentowe. Składniki te podlegają jednak wyłączeniu przy ustalaniu wynagrodzenia minimalnego.

Co podlega wyłączeniu z podstawy?

Przy ustalaniu czy wynagrodzenie pracownika osiąga co najmniej minimalną wysokość brane są pod uwagę prawie wszystkie zapewnione pracownikowi składniki płacowe. Tylko niektórych świadczeń nie można zaliczyć do wynagrodzenia minimalnego. Na podstawie art. 6 ust. 5 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, wyłączeniu podlegają:

• nagrody jubileuszowe,
   
• odprawy pieniężne przysługujące w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
   
• wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.

Na gruncie obowiązującego do końca bieżącego roku stanu prawnego dodatek za pracę w nocy jest uwzględniany w wynagrodzeniu minimalnym. Oznacza to, że pracodawca może zaliczyć ten dodatek do wynagrodzenia za dany miesiąc przy sprawdzaniu, czy zachowuje ono poziom minimalny. Przez wiele lat taka możliwość, dopuszczalna prawnie, budziła jednak kontrowersje. Postulowano zmianę przepisów w tym zakresie, co uwzględnił ustawodawca. Konsekwencją była zmiana ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Jedną ze zmian wprowadzanych nowelizacją tej stawy z dnia 22 lipca 2016 r. (Dz. U. poz. 1265) jest wyłączenie dodatku za pracę w nocy z wynagrodzenia za pracę ustalanego dla potrzeb zapewnienia płacy minimalnej. Zmiana ta wejdzie w życie od 1 stycznia 2017 r. Choć nie wynika to z ustawy nowelizującej, wyłączenie obejmie też ryczałt za pracę w nocy, który może być wypłacany w stosunku do pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy (art. 151⁸ § 2 K.p.). Takie stanowisko zajęło Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (patrz ramka).