Polska i Węgry to liderzy szkód środowiskowych w UE

Według najnowszego raportu Komisji Europejskiej z dnia 14 kwietnia 2016 r. dotyczącego wdrażania dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko (ELD[1]) w odniesieniu do zapobiegania i naprawy wyrządzonych szkód, średni koszt pokrywanych przez firmy działań zaradczych wyniósł 175 tysięcy złotych[2]. Ponad 40% przypadków dotyczy firm z Polski.

-

miejscowych zagrożeń chemicznych bądź ekologicznych.[3]

Zgodnie z zawartą w dyrektywie ELD zasadą "zanieczyszczający płaci" koszty środków zaradczych stosowanych w celu przywrócenia właściwego stanu zasobów naturalnych, które doznały uszczerbku, ponosi podmiot odpowiedzialny za szkodę. Koszt wynika wprost z rozmiarów szkody, a nie z wielkości firmy lub podmiotu, który ją spowodował.

Raport Komisji Europejskiej z 14 kwietnia b.r. wskazuje, że koszty poniesionych przez firmy działań zaradczych wynoszą średnio około 175 tysięcy złotych[4], ale różnią się w zależności od kraju (Grecja zgłosiła wartość średnią wynoszącą 250 tys. złotych).

Koszty środków zaradczych w indywidualnych sprawach są zróżnicowane i wynoszą od 20 tysięcy do 200 milionów złotych w przypadku strat na dużą skalę spowodowanych poważnymi wypadkami (do takich zdarzeń doszło m.in. w Kolontár na Węgrzech i w Moerdijk w Holandii).

Niestety, nie zawsze firmy te posiadają ubezpieczenie od ryzyk środowiskowych.

- Polska od momentu wdrożenia dyrektywy o naprawie i zapobieganiu szkodom w środowisku pozostaje w czołówce krajów skutecznie egzekwujących nowe przepisy. Najnowszy raport wyraźnie wskazuje trendy i tendencje: wzrost liczby wydawanych decyzji, rosnące koszty naprawy szkód w środowisku, nacisk na kraje członkowskie w odniesieniu do gromadzenia i upubliczniania danych dotyczących zdarzeń środowiskowych - mówi Paweł Holnicki-Szulc, dyrektor działu Specialty Lines, East Zone EMEA Global Specialty z AIG.

- Trudno się dziwić, że według najnowszych sprawozdań[5] od 2006 roku średni roczny wzrost wydatków na ubezpieczenia środowiskowe wyniósł w Europie 13,6% i dotyczył przede wszystkim sektorów wysokiego ryzyka - dodaje Holnicki-Szulc.

Jak wynika z raportu, w okresie od kwietnia 2007 r. do kwietnia 2013 r. państwa członkowskie zgłosiły około 1245 potwierdzonych przypadków szkód w środowisku, które spowodowały zastosowanie dyrektywy ELD. Liczba tych przypadków jest zróżnicowana w poszczególnych państwach członkowskich.

Za ponad 86% wszystkich zgłoszonych przypadków wystąpienia szkód odpowiadają dwa państwa członkowskie, są to Węgry i Polska (odpowiednio 563 i 506 przypadków).

Większość pozostałych przypadków zgłosiło sześć kolejnych państw członkowskich: Niemcy (60), Grecja (40), Włochy (17)[6] a także Łotwa, Hiszpania i Wielka Brytania.

Około 50% zgłoszonych przypadków szkody w środowisku odnosi się do szkód dotyczących powierzchni ziemi. Szkody wyrządzane w wodach stanowią około 30%, a zanikanie różnorodności biologicznej - około 20%.

Zgodnie z raportem Komisji Europejskiej, do niebezpiecznych rodzajów działalności zawodowej (związanych z odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka), które powodują szkody w środowisku naturalnym, należą przede wszystkim:

- działania związane z zarządzaniem odpadami,

- postępowanie z substancjami niebezpiecznymi, preparatami, środkami ochrony roślin lub produktami biobójczymi,

- działania objęte dyrektywą w sprawie emisji przemysłowych[7],

- transport drogowy, kolejowy, śródlądowymi drogami wodnymi, transport morski lub powietrzny towarów niebezpiecznych lub zanieczyszczających.

Komisja zaleca w raporcie, aby w ramach uzupełnienia dotychczasowych starań w zakresie wdrażania dyrektywy ELD państwa członkowskie Unii Europejskiej podjęły następujące działania:

- rejestrowały dane na temat wypadków rozpatrywanych na podstawie ELD oraz - jeżeli jeszcze tego nie czyniły - publikowały rejestry wypadków rozpatrywanych na podstawie ELD,

- wspierały wysiłki w zakresie wdrażania dyrektywy inicjatywami aktywizującymi (takimi jak wytyczne, szkolenia, narzędzia elektroniczne na potrzeby analizy ryzyka, wyznaczenie wartości odniesienia, modele zabezpieczenia finansowego itp.), tak jak uczyniły to już niektóre z państw członkowskich,

- wymieniały doświadczenia i najlepsze praktyki administracyjne oraz zapewniały wzajemne wsparcie w działaniach na rzecz budowania zdolności,

- dokonywały przeglądu interpretacji kluczowych przepisów dyrektywy,

- w systematyczny sposób gromadziły dane, które stanowią potwierdzenie, że w określonym państwie dyrektywa jest stosowana skutecznie, efektywnie i zgodnie z ogólną sytuacją w UE.

PRZYPISY

1/ 2004/35/EC, Environmental Liability Directive (ELD) wdrożona na terenie UE w 2009 roku

7/ 2010/75/UE (Dz.U. L 334 z 17.12.2010, s. 17)