Prawo do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów przez cudzoziemca
Cudzoziemiec będący obywatelem kraju, który nie należy do Unii Europejskiej, zamierza rozpocząć w Polsce indywidualną działalność gospodarczą. Czy w takiej sytuacji jest on zobowiązany prowadzić od samego początku księgi rachunkowe? Czy też może ewidencjonować zdarzenia gospodarcze w podatkowej księdze przychodów i rozchodów?
| W świetle obecnie obowiązujących przepisów, osoba fizyczna nieposiadająca polskiego obywatelstwa, która rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej na terytorium Polski, może rozliczać podatek dochodowy na podstawie zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Nie ma przy tym znaczenia, czy osoba ta jest obywatelem kraju będącego członkiem Unii Europejskiej, czy innego państwa. |
Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej na terytorium Polski reguluje ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.). W art. 13 tej ustawy zostały wskazane osoby zagraniczne (w tym osoby fizyczne nieposiadające obywatelstwa polskiego), które mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach, jak obywatele polscy.
Przechodząc na grunt przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych należy zauważyć, że w myśl postanowień art. 24a ust. 1 ustawy o PDOF, osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami.
Prowadzenie ksiąg rachunkowych jest obowiązkowe dla ww. podmiotów, w sytuacji, gdy ich przychody za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość 1,2 mln euro (art. 24a ust. 4 ustawy o PDOF w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości). Limit ten przelicza się na złote po średnim kursie ogłoszonym przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok obrotowy.
W sytuacji przedstawionej w pytaniu trzeba wspomnieć, że art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości, w brzmieniu obowiązującym przed 5 września 2014 r., nakładał również obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych - bez względu na wysokość osiągniętych przychodów - na osoby zagraniczne (w tym osoby fizyczne nieposiadające polskiego obywatelstwa), oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
W konsekwencji, zdaniem organów podatkowych, w ówczesnym stanie prawnym osoby fizyczne nieposiadające polskiego obywatelstwa, co do zasady, nie mogły prowadzić podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Odstępstwo od tej zasady dotyczyło jedynie obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, którzy stosownie do traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską powinni być traktowani tak jak obywatele polscy.
Jednak z dniem 5 września 2014 r. wspomniany przepis art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości został znowelizowany. Obecnie mówi on wyłącznie o oddziałach i przedstawicielstwach przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Natomiast z jego treści usunięto zapis dotyczący osób zagranicznych, w tym osób fizycznych nieposiadających polskiego obywatelstwa (ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o rachunkowości - Dz. U. poz. 1100).
Zatem w świetle obecnie obowiązujących przepisów, osoba fizyczna nieposiadająca polskiego obywatelstwa, która rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej na terytorium Polski - niezależnie od tego, czy jest obywatelem kraju będącego członkiem Unii Europejskiej, czy innego państwa - może rozliczać podatek dochodowy na podstawie zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
Szczegółowe zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów określił Minister Finansów w rozporządzeniu z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2014 r. poz. 1037).
Podatnik, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej, powinien założyć podatkową księgę przychodów i rozchodów na dzień rozpoczęcia działalności.
O prowadzeniu księgi przychodów i rozchodów należy pisemnie zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego - w terminie 20 dni od dnia założenia tej księgi.
Na zakończenie trzeba zauważyć, że interpretacja indywidualna z 24 grudnia 2014 r., nr IPTPB1/415-589/14-2/MD, którą wydał w omawianej sprawie Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi (dostępna na stronie internetowej Ministerstwa Finansów), nie uwzględnia zmian w art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości, które weszły w życie z dniem 5 września 2014 r. Tym samym należy uznać ją za nieaktualną.
Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 2 z dnia 2016-01-10