Raport na temat przestępstw w polskich firmach. Kradną głównie pracownicy
Zawsze bulwersujące przypadki częstszych zatrzymań przez CBA szefów firm znajdują wytłumaczenie w badaniach przestępstw gospodarczych. Okazuje się, że połowa ankietowanych przedsiębiorstw padła w ciągu ostatnich dwóch lat ofiarą różnego rodzaju nadużyć, z czego 55 proc. popełniły osoby w nich pracujące, w tym 45 proc. - kierownicy różnych szczebli.
Istnieje domniemanie, że skala problemu jest jeszcze większa, a firmy albo nie zdają sobie sprawy z przestępstw, albo ich nie ujawniły.
Co równie istotne, tych "nadużyć" w firmach było o 14 proc. więcej niż dwa lata wcześniej. Może to wynikać nie tylko z rosnącej ich skali, ale także z nowych środków ich wykrywania (np. analizy dużych zbiorów danych), nowych rozwiązań prawnych (np. wprowadzenia JPK do powszechnych comiesięcznych rozliczeń podatku VAT) oraz przełamania pewnego tabu, że "na swoich się nie donosi".
Okazuje się bowiem, że w Polsce aż 45 proc. wykrytych nadużyć w przedsiębiorstwach to efekt ich zgłoszenia przez sygnalistów (whistleblowing), podczas gdy w 2016 r. - było ich 9 proc. Dla porównania na świecie ta średnia wynosi obecnie 27 proc.
Dane te pochodzą z ósmej edycji raportu PwC pt. "Kto i jak okrada polskie firmy". Badaniem objęto firmy zatrudniające ponad 1000 pracowników.
Najczęściej ankietowani wskazywali na kradzież majątku lub sprzeniewierzenie aktywów (47 proc.) oraz nieetyczne prowadzenie biznesu i konflikty interesów (43 proc.).
37 proc. pytanych przedsiębiorców poniosło straty do 400 tys. zł, 40 proc. - od 400 tys. do 20 mln zł, 3 proc. - jeszcze większe (20 proc. nie określiło ich).
- Firmy nie zmagają się z drobnymi kradzieżami magazynowymi, lecz poważnymi przestępstwami, skoro co czwarty przedsiębiorca stracił ponad 4 mln zł, a 3 proc. ponad 20 mln zł - mówi Piotr Szymankiewicz, menedżer w zespole śledczym PwC.
Takie kwoty mogą bezpośrednio zadecydować o bankructwie, a pośrednio o utracie rzetelnych klientów i kontrahentów. Powoduje to też obniżenie morale pracowników, no bo skoro prezes kradł... (...)
Na trzecie miejsce w powyższym zestawieniu awansowały "nadużycia podatkowe i transakcyjne" (40 proc.; dane te nie sumują się do 100).
- Stało się tak na skutek m.in. nowych regulacji prawnych i systemowej walki z nadużyciami podatkowymi - ocenia Marcin Klimczak, partner w PwC, lider zespołu usług śledczych w Polsce, na Ukrainie i w krajach bałtyckich.
Z ustaleń autorów wynika m.in., że średni czas funkcjonowania karuzel VAT-owskich nie przekracza dwóch lat. Tyle czasu zajmowało dotychczas organom państwowym namierzenie procederu i przeprowadzenie kontroli.
Niestety stojące za tym procederem podmioty (głównie mafie międzynarodowe) przerzucają się w tym czasie na inną branżę. (...)
- Schemat działania jest od lat niezmieniony, obejmuje on drogie produkty, najczęściej w masowym handlu, o maksymalnie długim obrocie i terminie trwałości - wyjaśnia Angelika Ciastek-Zyska, menedżer w zespole śledczym PwC.
Chodzi o to, aby faktury mogły być wielokrotnie przesyłane między fikcyjnymi firmami zarówno w kraju, jak i za granicą, co wymaga zwrotu podatku.
Wysoki jest odsetek wskazań (33 proc.) okradania firm na skutek różnych form cyberprzestępstwa.
Występuje tu wiele rodzajów nadużyć, począwszy od oszukaństwa polegającego na wpłaceniu kwoty transakcji na złe konto (bo w trakcie negocjacji haker przejmuje dane i podsuwa swój numer konta) po celowe przestępstwa własne, które leżą na styku innych kategorii przestępstw - np. nieetycznego prowadzenia biznesu lub wyprowadzania gotówki.
Relatywnie mało natomiast ujawniono przestępstw z kategorii "łapownictwo i korupcja" (17 proc.). Autorzy tłumaczą to m.in. także inną klasyfikacją podobnej natury wykroczeń oraz tym, że łapownictwo ankietowanym przedsiębiorcom kojarzy się głównie "ze światem urzędniczym".
Tymczasem "w realu" to jednak część przedsiębiorców występuje w formie biernej (przyjmuje wziątkę) lub czynnej (wręcza ją dla korzyści). (...)
Piotr Stefaniak
Więcej informacji na portalu wnp.pl
