"Robocze" święta dla niektórych pracowników

Nie każdy może świętować

Niedziele i święta generalnie są dniami wolnymi od pracy (art. 151⁹ K.p.). Nie zawsze jednak pracownicy mogą skorzystać z gwarantowanego ustawowo świątecznego wypoczynku. Jest wiele branż, w których można pracować w niedziele i święta. Są one wymienione w art. 151¹⁰ K.p. (patrz ramka), ponadto dopuszczalność pracy w niedzielę częściowo wynika z art. 151^9a K.p. Jak stanowi art. 151^9a § 1 K.p. praca w handlu w święta jest niedozwolona. Zgodnie z art. 151^9a § 2 K.p. powyższą regulację stosuje się również wtedy, gdy święto przypada w niedzielę. Z obu tych przepisów można wywnioskować, że pracownicy zatrudnieni w placówkach handlowych mogą pracować w "robocze" niedziele.

W tym miejscu należy zasygnalizować, że obecnie trwają prace legislacyjne nad zmianą zasad pracy w placówkach handlowych w niedzielę. Nowe przepisy (przewidujące m.in. pracę w handlu w 2018 r. tylko w pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca) mają wejść w życie 1 marca 2018 r.

Rekompensata za niedzielną pracę

Pracownikowi wykonującemu dozwoloną pracę w niedziele i święta (oprócz zatrudnionego w systemie pracy weekendowej) należy się rekompensata. W pierwszej kolejności za pracę w tym dniu trzeba zapewnić inny dzień wolny od pracy. Powinno to nastąpić:

• w przypadku pracy w niedzielę - w ciągu 6 dni kalendarzowych przed lub po niedzieli, w której była świadczona praca,
   
• w zamian za pracę w święto - do końca danego okresu rozliczeniowego.

Jeżeli zapewnienie rekompensaty za pracę w niedzielę we wskazanym terminie nie jest możliwe, dzień wolny powinien zostać udzielony do końca okresu rozliczeniowego. Brak możliwości udzielenia dnia wolnego w tym drugim terminie powoduje konieczność wypłaty stuprocentowego dodatku do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę. Z kolei dzień wolny za pracę w święto powinien zostać udzielony do końca okresu rozliczeniowego. Jeżeli nie jest to możliwe, za pracę w takim dniu pracownikowi przysługuje stuprocentowy dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w święto (art. 151¹¹ § 1 i 2 K.p.). W przypadku gdy święto przypada w niedzielę, pracodawca stosuje przepisy dotyczące pracy w niedzielę.

Inny kalendarz świąt

Przywołany już art. 151¹⁰ K.p. zawiera katalog wyłączeń od zasady, że niedziele i święta ustawowe są wolne od pracy. W katalogu tym są wymienieni m.in. pracodawcy, którzy do świadczenia usług wykorzystują środki komunikacji elektronicznej, a odbiorcami tych usług są firmy zagraniczne. Chodzi tu o takiego kontrahenta zagranicznego, u którego obowiązuje inny niż w Polsce terminarz świąt. Dopuszczalność pracy w niedziele i święta, które dla odbiorcy zagranicznego są dniami powszednimi, dotyczy jednak tylko stanowisk, na których:

• podejmuje się bezpośrednio czynności w celu wykonania usługi z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych,
   
• wykonuje się pracę zapewniającą możliwość świadczenia usług, o których mowa wcześniej (np. prace serwisowe).

Do prac objętych omawianym wyłączeniem należą m.in. usługi świadczone przy pomocy programów komputerowych jak np. poczta elektroniczna czy w ramach tzw. call center. Jeżeli wykonywane są w święto (lub w niedzielę), pracownik ma prawo do rekompensaty na zasadach ogólnych.