VAT przy używaniu firmowych osobówek do celów prywatnych

Do końca marca 2014 r. przy nabyciu samochodu osobowego do działalności gospodarczej opodatkowanej VAT podatnikowi przysługiwało prawo do odliczania 60% kwoty VAT z faktury dokumentującej zakup samochodu, nie więcej niż 6.000 zł. Podatnik mógł natomiast odliczać całą kwotę VAT od wydatków eksploatacyjnych związanych z tymi pojazdami (oprócz paliwa).

Od 1 kwietnia br. przy nabyciu samochodu osobowego na potrzeby działalności, co do zasady, przysługuje prawo do odliczenia 50% kwoty podatku (bez limitu kwotowego). Aby podatnik mógł odliczać całą kwotę VAT od zakupów związanych z samochodem, pojazd ten musi być wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Za takie pojazdy uważa się m.in. pojazdy, których sposób wykorzystywania przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (dodatkowo podatnik musi złożyć VAT-26 do urzędu skarbowego).

Jak wskazano w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych m.in. podatnika lub jego pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, uznaje się za odpłatne świadczenie usług. Przepis ten znajduje zastosowanie w przypadku, gdy podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jednak z art. 8 ust. 5 ustawy o VAT wynika, że podatnik nie ma obowiązku wykazania VAT należnego od używania samochodu do celów prywatnych, w sytuacji gdy przysługiwało mu prawo do odliczenia 50% kwoty VAT (na mocy art. 86a ust. 1 ustawy o VAT) z tytułu:

• nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów bądź
  
• nabycia, importu lub wytworzenia części składowych do tych pojazdów, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

Zasada ta ma także zastosowanie do pojazdów nabytych przed 1 kwietnia 2014 r., od których przysługiwało prawo do odliczenia VAT w wysokości 60% kwoty VAT, nie więcej niż 6.000 zł (lub odpowiednio 50% kwoty VAT, nie więcej niż 5.000 zł) - przykład 1 i 2. Określa to art. 7 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 312). Przez nabycie, o którym mowa powyżej, rozumie się również przyjęcie pojazdu do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze.

Należy także pamiętać, że podatnik, który odliczył podatek VAT przy nabyciu części składowych do tych samochodów, przy nieodpłatnym użyciu tego pojazdu do celów prywatnych może być zobowiązany do naliczenia podatku VAT od tej czynności. Warto w tym miejscu przypomnieć, że z broszury informacyjnej Ministerstwa Finansów pt.: "Najważniejsze zmiany w podatku od towarów i usług od dnia 1 kwietnia 2013 r." wynika, iż częściami składowymi mogą być np. niektóre części wymieniane w samochodzie, które wpłynęły na wzrost wartości samochodu. Ma to miejsce przy wymianie silnika na nowy i może mieć miejsce przy wymianie opon lub akumulatora samochodowego, ale tylko wówczas, gdy wartość samochodu jest bardzo niska.

Ponadto brak obowiązku naliczania VAT wynikający z art. 8 ust. 5 ustawy o VAT nie ma zastosowania, w sytuacji gdy wykorzystywanie samochodów do celów prywatnych ma miejsce za odpłatnością. Jeżeli np. pracownicy będą wykorzystywać taki samochód do celów prywatnych odpłatnie, podatnik powinien wykazać VAT należny z tego tytułu.

Omawiając zagadnienie rozliczania VAT przy użyciu samochodu firmowego do celów prywatnych trzeba wskazać, że zdaniem Ministerstwa Finansów, w przypadku wykorzystywania przez podatnika samochodów wyłącznie do działalności gospodarczej w sytuacji gdy odlicza on 100% VAT od wydatków z nimi związanych, wykluczona jest możliwość użytku prywatnego. Jak wyjaśnił Minister Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 26203, wykorzystanie pojazdu samochodowego wyłącznie do celów działalności gospodarczej na potrzeby przepisów o VAT obowiązujących od dnia 1 kwietnia 2014 r. należy postrzegać w istniejącej nawet możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych. Zatem nawet jednorazowe użycie pojazdu do celów prywatnych oznacza automatycznie zmianę zasad rozliczania podatku i konieczność skorygowania dotychczas dokonywanych odliczeń. Natomiast, zdaniem Ministra, w przypadku gdy podatnik korzysta z ograniczonego prawa do odliczenia VAT, pomimo wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej (podatnik nie złożył VAT-26 i nie prowadzi ewidencji przebiegu pojazdu), nie wystąpi obowiązek rozliczenia VAT od prywatnego wykorzystywania takiego pojazdu.

Podatnik w trakcie użytkowania pojazdu (zakupionego po 31 marca 2014 r.) wyłącznie do działalności gospodarczej (przy zakupie którego odliczył 100% VAT) może zdecydować o zmianie sposobu jego wykorzystywania. Podatnik może bowiem postanowić, że samochód ten będzie służył także do jego celów prywatnych (złoży aktualizację VAT-26). W takiej sytuacji podatnik jest zobowiązany do skorygowania części VAT odliczonego od zakupu tego pojazdu, jeżeli zmiana sposobu jego wykorzystywania nastąpi w tzw. "okresie korekty". Wynika to z art. 90b ustawy o VAT. Pojawia się jednak tutaj wątpliwość, czy w takim przypadku używanie samochodu do celów prywatnych podlega opodatkowaniu VAT.

Moim zdaniem, z uwagi na to, że podatnik ma obowiązek korekty części odliczonego VAT, nie wystąpi obowiązek wykazania podatku należnego od wykorzystywania tego pojazdu do celów prywatnych. Jedynie gdyby zmiana przeznaczenia samochodu nastąpiła po okresie korekty, tj. gdy podatnik nie korygowałby podatku odliczonego, wystąpiłby obowiązek opodatkowania użytku prywatnego. Jednak czas pokaże, czy podobnego zdania będą organy podatkowe.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 62 (1103) z dnia 2014-08-04

GOFIN podpowiada