Współpracujący rozlicza się z ZUS-em jak przedsiębiorca
Jeżeli przedsiębiorcy przy prowadzeniu firmy będzie pomagać np. jego matka czy jego żona, z którymi pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, będą one podlegały pod inne niż zwykły pracownik ubezpieczenia społeczne - na potrzeby ZUS-owskie będą współpracownikami.
Za współpracujących przy prowadzeniu działalności uważa się małżonka, dziecko własne, dziecko drugiego małżonka oraz dziecko przysposobione, rodzica, macochę i ojczyma, a także osobę przysposabiającą, które pozostają z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu działalności.
Jeśli np. żona przedsiębiorcy spełnia powyższe warunki, zawarcie z nią umowy o pracę czy też umowy zlecenia czy o dzieło - nawet jeśli umowa nie wymaga odpłatności za wykonane prace - spowoduje konieczność rozliczenia jej z ZUS-em na takich samych warunkach jak przedsiębiorcy.
Podstawą wymiaru składek ZUS-owskich za współpracownika nie jest przychód (tak jak w przypadku zwykłego pracownika), tylko zadeklarowana kwota (identycznie jak u samego przedsiębiorcy).
Współpracujący (np. zatrudniona w firmie mieszkająca z przedsiębiorcą jego matka) podlega pod ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe uprawniające np. do zasiłku chorobowego z kolei jest w tej sytuacji dobrowolne.
Zatrudniając kogoś z rodziny trzeba też pamiętać, że składki są w całości finansowane przez przedsiębiorcę (płatnika składek).
Opłacane przez przedsiębiorcę składki za współpracującego na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe (a także chorobowe) można zaliczyć do kosztów firmy lub odliczyć bezpośrednio od dochodu (przychodu) z pozarolniczej działalności gospodarczej. Opłacona składka zdrowotna za współpracującego (zarówno zaliczka miesięczna na PIT, jak również rozliczana w deklaracji rocznej) podlega odliczeniu od podatku dochodowego przedsiębiorcy.
Współpracującym nie będzie członek rodziny pozostający z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie, z którym przedsiębiorca zawarł umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego w rozumieniu przepisów Kodeksu Pracy.
Zatrudnionego zatem w firmie ojca młodocianego syna (który ukończył 16 lat, ale nie przekroczył 18 lat) na umowę o pracę w celu nauki zawodu nie będą obowiązywały składki ZUS-owskie odpowiednie dla współpracujących. Przedsiębiorca zgłosi go do ubezpieczeń jako pracownika i w czasie trwania umowy opłacać będzie w odpowiednich częściach składkę emerytalną, rentową, wypadkową, zdrowotną i chorobową.
Katarzyna Miazek, Tax Care
Dominik Mędrzycki, księgowy Tax Care
