Zasady ewidencjonowania w kasie rejestrującej sprzedaży dokonywanej w imieniu i na rzecz innego podmiotu

Do ewidencjonowania obrotu zlecającego pośrednik może wykorzystywać kasę zlecającego (tzw. kasę powierzoną). Może być także zobowiązany przez zlecającego do prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu własnej kasy. Przy czym jeżeli pośrednik również jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji własnej sprzedaży, ewidencjonuje na potrzeby obliczenia osiąganego przez siebie obrotu oraz kwot podatku należnego całą wartość sprzedaży własnej i prowadzonej na rzecz lub w imieniu innych podatników.

WAŻNE: Przekazanie pośrednikowi kasy powierzonej w celu prowadzenia ewidencji zlecającego lub zobowiązanie pośrednika do prowadzenia tej ewidencji przy zastosowaniu kasy własnej powinno nastąpić na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej.

Przypominamy, że przepisy przewidują możliwość ewidencjonowania obrotu zlecającego na kasie powierzonej dopiero od 1 kwietnia 2013 r. W stanie prawnym obowiązującym przed tym dniem w przepisach była mowa jedynie o prowadzeniu ewidencji obcej na własnej kasie (por. § 7 ust. 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania; Dz. U. nr 212, poz. 1338 ze zm.). Stąd też organy podatkowe uznawały, że nie jest możliwe prowadzenie sprzedaży na kasie należącej do osób trzecich (czyli na kasie powierzonej). Tak uznał m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 24 marca 2010 r., nr IPPP1-443-1265/09-4/BS.

Dokonywanie sprzedaży przez pośrednika a limit zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania

W praktyce może zdarzyć się, że podatnik zlecający pośrednikowi dokonywanie sprzedaży w swoim imieniu i na swoją rzecz dotychczas nie stosował kasy fiskalnej, gdyż korzystał ze zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania, albo z tego zwolnienia korzystał pośrednik (obecnie limit ww. zwolnienia wynosi 20.000 zł). Pojawiło się zatem kilka wątpliwości, np.:

1. Czy przy ustalaniu limitu uprawniającego pośrednika do zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, pośrednik ten powinien uwzględniać wyłącznie sprzedaż własną dokonywaną na rzecz osób prywatnych, czy także sprzedaż obcą?

2. Czy pośrednik korzystający ze zwolnienia z ewidencjonowania (niedokonujący własnej sprzedaży dla osób prywatnych), który nie otrzymuje od zlecającego kasy powierzonej, musi ewidencjonować w kasie sprzedaż obcą, co wiązałoby się z koniecznością zakupu kasy fiskalnej?

Niestety przepisy nie dają odpowiedzi na ww. pytania. Pomocne mogą tu być natomiast wyjaśnienia organów podatkowych. Do pierwszego z ww. problemów odniósł się Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 17 marca 2014 r., nr IBPP3/443-1531/13/KG. Organ podatkowy wyjaśnił, że do ustalenia limitu uprawniającego do zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, pośrednik dokonujący sprzedaży w imieniu innych podmiotów powinien uwzględniać wyłącznie sprzedaż własną dokonywaną na rzecz osób prywatnych. Podobne wnioski można wysnuć także z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 25 sierpnia 2011 r., nr ILPP2/443-796/11-4/EN, a także z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 11 stycznia 2012 r., nr ITPP1/443-1395/11/AJ.

Skoro zatem obrót ze sprzedaży realizowanej w imieniu i na rzecz zlecającego nie "wchodzi" do limitu zwolnienia z ewidencjonowania u pośrednika, to zasadne wydawałoby się, że powinien być uwzględniany w limicie ww. zwolnienia u zlecającego. Uzyskanie wysokich obrotów ze sprzedaży realizowanej przez pośrednika (i utrata przez zlecającego prawa do zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania) mogłyby zatem spowodować obowiązek ewidencjonowania również sprzedaży realizowanej samodzielnie przez zlecającego (o ile taka sprzedaż występuje). Inaczej jednak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 22 października 2010 r., nr IPPP2/443-594/10-2/AO, w której czytamy:

"(…) sprzedaż towarów należących do Wnioskodawcy, dokonywana przez pośrednika na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, nie jest brana pod uwagę przy liczeniu limitu zobowiązującego Wnioskodawcę do zainstalowania kasy fiskalnej (podkreśl. red.). Wynika to z faktu, że w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym to pośrednik ewidencjonuje cały obrót dotyczący sprzedaży towarów należących do Wnioskodawcy na własnej kasie rejestrującej. (…)"

Z ww. interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 17 marca br. wynika z kolei, że w przypadku, gdy pośrednik nie ma obowiązku ewidencjonowania własnej sprzedaży (nie stosuje kasy fiskalnej) i nie otrzymuje kasy powierzonej od zlecającego, nie ma obowiązku ewidencjonowania również sprzedaży realizowanej na rzecz zlecającego. Organ podatkowy uznał:

"(…) przepisy podatkowe (…) nie zobowiązują Wnioskodawcy (agenta i pośrednika - przyp. red.) do ewidencjonowania sprzedaży obcej za pomocą kasy rejestrującej, gdyż nie występuje u nich obrót z tytułu własnej sprzedaży na rzecz osób fizycznych, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. (…)"

Zaznaczamy jednak, że interpretacje wydawane są w indywidualnych sprawach i nie stanowią powszechnie obowiązującej wykładni prawa. Nie wiadomo zatem, czy takie samo stanowisko, jak przedstawione w ww. interpretacjach, zaprezentowałby organ podatkowy właściwy dla danego podatnika.

Prawo do korzystania przez pośrednika ze zwolnienia przedmiotowego z ewidencjonowania

Podatnik, który nie może korzystać ze zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania (ze względu na przekroczenie limitu obrotów), może ewentualnie korzystać - w określonych okolicznościach - ze zwolnienia przedmiotowego. Czynności, które objęte są tym zwolnieniem, określono w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, Dz. U. poz. 1382).

Pojawiły się wątpliwości, czy również pośrednicy mogą korzystać z ww. zwolnień przedmiotowych. Organy podatkowe uznają, że jest to możliwe. Tak wynika np. z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 28 listopada 2013 r., nr IPTPP4/443-600/13-4/JM czy interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 6 listopada 2012 r., nr IPPP2/443-749/12-2/DG. Te interpretacje dotyczyły pośrednictwa w sprzedaży biletów lotniczych (sprzedaż biletów lotniczych może korzystać ze zwolnienia z ewidencjonowania na mocy § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia i poz. 42 załącznika do tego rozporządzenia). W tej drugiej interpretacji organ podatkowy wyjaśnił, że z przepisu nie wynika, aby ze zwolnienia, o którym mowa, nie mógł korzystać pośrednik. W konsekwencji uznał:

"(…) Wnioskodawca dokonuje sprzedaży usługi - biletu lotniczego, która na mocy § 2 ust. 1 (...) rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących i poz. 42 załącznika do tego rozporządzenia jest zwolniona z obowiązku ewidencji na kasie rejestrującej. Ponadto z przepisu tego nie wynika, aby nie dotyczył on sprzedaży biletów lotniczych realizowanej w drodze pośrednictwa. Zatem w takiej sytuacji Wnioskodawca będzie zobowiązany do ewidencji na kasie rejestrującej jedynie pobieranej od klienta prowizji. (…)"

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 26 z dnia 2014-09-10

GOFIN podpowiada