Zwolnienie podmiotowe z podatku VAT w 2012 r.

firma

Czwartek, 26 stycznia 2012 (11:12)

Na mocy przepisu art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwolnienie podmiotowe z podatku VAT przysługuje tzw. drobnym przedsiębiorcom, tj. podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł.

Limit uprawniający do zwolnienia w wysokości 150.000 zł będzie także obowiązywał od 1 stycznia 2012 r.

Ponadto ustawa o VAT w art. 113 ust. 13 określa, którzy podatnicy nie mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, czyli kto musi płacić VAT od pierwszej dokonanej czynności. Można wyróżnić dwie grupy takich wyłączeń.

Pierwsza grupa obejmuje czynności, co do których zwolnienia podmiotowego się nie stosuje. Dotyczy to:

importu towarów i usług,
wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca,
świadczenia usług, dla których podatnikiem jest ich usługobiorca nabywający usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji do powietrza gazów cieplarnianych.

Reklama

Zwrócić należy uwagę, iż ich dokonanie nie pozbawia możliwości korzystania przez podatnika ze zwolnienia w stosunku do pozostałych czynności. Jest to wyłączenie przedmiotowe, co oznacza, że podatnik zwolniony z VAT, który dokonał np. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, nie traci prawa do zwolnienia podmiotowego, a musi jedynie opodatkować tę czynność, tj. WNT.

Drugą grupę wyłączeń stosuje się do podatników, którzy już z chwilą wykonania danej czynności tracą możliwość korzystania ze zwolnienia w stosunku do całej sprzedaży opodatkowanej. Sytuacja ta dotyczy podatników:

dokonujących dostaw:

wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których lista zawarta jest w załączniku do rozporządzenia w sprawie faktur,
towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej i wyrobów tytoniowych w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym,
nowych środków transportu, terenów budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę,

świadczących usługi prawnicze, usługi w zakresie doradztwa, a także usługi jubilerskie,

nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Jestem rolnikiem ryczałtowym i zamierzam dodatkowo świadczyć drobne usługi remontowo-budowlane. Czy w tej sytuacji przysługiwać będzie mi zwolnienie podmiotowe z VAT?

Zwolnienie z podatku VAT przysługuje podatnikom na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT, tj. gdy wartość sprzedaży opodatkowanej łącznie w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła 150.000 zł. Jeżeli jednak podatnik rozpoczyna w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych, limit ten liczy się w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym. Ustalając limit zwolnienia podmiotowego VAT należy uwzględnić "wartość sprzedaży" (bez kwoty podatku VAT).

Wskazać należy, że przepisy ustawy o VAT nie zabraniają, aby rolnik ryczałtowy, oprócz dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej produkcji rolnej oraz świadczenia usług w zakresie rolnictwa, wykonywał także inne usługi.

Czytelnik może zatem korzystać ze zwolnienia jako rolnik ryczałtowy w zakresie własnej produkcji, jak również ze zwolnienia z podatku VAT z tytułu świadczenia usług.

Jednakże o tym, czy podatnik może korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT, przesądzać będzie wysokość uzyskanych obrotów z tytułu wykonywanych przez niego usług.

Aby ustalić, czy Czytelnik (rolnik) będzie mógł korzystać ze zwolnienia z VAT, należy sumować narastająco osiąganą kwotę obrotów podlegającą opodatkowaniu (tj. z tytułu świadczonych usług remontowo-budowlanych) z pominięciem sprzedaży produktów rolnych pochodzących z prowadzonej przez niego działalności rolniczej (art. 113 ust. 3 ustawy o VAT).

Zwrócić należy uwagę, iż zwolnienie traci moc z chwilą przekroczenia kwoty obrotu 150.000 zł, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę. Stanowi o tym art. 113 ust. 10 ustawy o VAT.

W 2012 r. zamierzam otworzyć własną kancelarię, w której będę świadczył usługi prawnicze. Czy w tej sytuacji będę mógł korzystać ze zwolnienia podmiotowego ze względu na limit obrotów w wysokości 150.000 zł?

Ustawodawca wyłączył z prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego podmioty dokonujące sprzedaży wyrobów i usług, które szczegółowo wymienione zostały w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Dotyczy to m.in. podmiotów świadczących usługi prawnicze. Oznacza to, że Czytelnikowi nie przysługuje prawo do zwolnienia ze względu na osiągane obroty. Przed dokonaniem pierwszej sprzedaży usług prawniczych musi zatem zarejestrować się na potrzeby podatku VAT, składając formularz VAT-R we właściwym miejscowo urzędzie skarbowym.

W 2011 r. odziedziczyłam kamienicę. Znajdujące się w niej lokale zamierzam przeznaczyć na wynajem dla firm prowadzących działalność gospodarczą, jak i na cele mieszkaniowe (które są zwolnione z VAT). W jaki sposób powinnam obliczyć limit uprawniający do zwolnienia z VAT?

Stosownie do art. 113 ust. 2 ustawy o VAT do wartości sprzedaży uprawniającej do zwolnienia podmiotowego z VAT nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Zatem, do ustalenia limitu uprawniającego do zwolnienia z VAT Czytelniczka nie wlicza usług zwolnionych z podatku, tj. obrotu uzyskanego z wynajmu lokali na cele mieszkaniowe, a wyłącznie obrót z wynajmu lokali użytkowych.

Prowadzimy działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej i ze względu na niskie obroty korzystamy ze zwolnienia z VAT. W grudniu 2011 r. nabyliśmy od czynnego podatnika VAT odpady poprodukcyjne za kwotę 2.000 zł. Transakcja ta została potwierdzona fakturą VAT (bez kwoty podatku), w której wskazano, że podatek VAT od tej transakcji rozlicza nabywca. Co to dla nas oznacza?

Przypomnieć należy, iż w wyniku nowelizacji ustawy o VAT od 1 lipca 2011 r. transakcje obrotu surowcami wtórnymi wymienionymi w załączniku nr 11 podlegają opodatkowaniu przez nabywcę, a nie jak uprzednio przez dostawcę. Jest więc to dostawa towarów, dla której podatnikiem jest nabywca.

Jeżeli nabywca jest podatnikiem zwolnionym z VAT ze względu na wysokość obrotu (co ma miejsce w niniejszej sytuacji) a dostawca jest czynnym podatnikiem VAT, wówczas nabywca (Czytelnik) w odniesieniu wyłącznie do tej transakcji staje się podatnikiem VAT, przy czym nie ma obowiązku rejestrowania się jako podatnik VAT czynny.

Spółka cywilna w tej sytuacji w terminie do 25 stycznia 2012 r. będzie zobowiązana do złożenia deklaracji VAT-9M i odprowadzenia kwoty 460 zł jako VAT należnego od dokonanego zakupu.

Najprawdopodobniej w miesiącu grudniu br. przekroczę limit obrotów uprawniający do zwolnienia i stanę się czynnym podatnikiem VAT. Czy będę mógł skorzystać z prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego zawartego w towarach, które nie zostaną sprzedane przed dniem utraty prawa do zwolnienia?

Podatnik, który traci prawo do zwolnienia podmiotowego lub z niego rezygnuje, na mocy art. 113 ust. 5 ustawy o VAT ma możliwość odliczenia podatku naliczonego, zawartego w zakupach dokonanych przed dniem utraty tego prawa.

Za zgodą naczelnika właściwego urzędu skarbowego, może on zmniejszyć podatek należny o podatek naliczony, wynikający z dokumentów celnych oraz kwotę podatku zapłaconego od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a także z faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem utraty zwolnienia.

Jednakże warunkiem skorzystania z tego prawa jest sporządzenie przez podatnika spisu z natury zapasów towarów posiadanych w dniu, w którym utracił on prawo do tego zwolnienia lub z niego zrezygnował. Kwotę podatku naliczonego w tym przypadku stanowi iloczyn ilości towarów objętych spisem z natury i kwoty podatku naliczonego przypadającej na jednostkę towaru, z podziałem na poszczególne stawki podatkowe.

Sporządzony przez podatnika spis należy przedłożyć w urzędzie skarbowym w terminie 14 dni, licząc od dnia utraty zwolnienia.

Ponadto prawo do obniżenia podatku należnego powstaje nie później niż w rozliczeniu za okres, w którym dokonano tego spisu, bądź też w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 10 pkt 4 w związku z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT).

Jako osoba fizyczna w czerwcu 2010 r. rozpocząłem działalność gospodarczą w zakresie usług elektrycznych, którą zlikwidowałem w lutym 2011 r. nie przekraczając kwoty uprawniającej do zwolnienia. We wrześniu br. rozpocząłem działalność w zakresie usług budowlanych. Czy do limitu zwolnienia z VAT obowiązującego w 2011 r. biorę pod uwagę te dwie działalności, czy tylko usługi budowlane?

W myśl przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są m.in. osoby fizyczne, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą. Jeżeli zatem osoba fizyczna w danym roku np. rozpoczyna i likwiduje działalność, po czym ponownie ją rozpoczyna, to dla ustalenia limitu obrotów uprawniającego do zwolnienia z VAT należy brać pod uwagę łączną wartość uzyskanych obrotów. Mamy tu bowiem do czynienia z tym samym podatnikiem, legitymującym się tym samym numerem identyfikacji podatkowej.

Warto zwrócić uwagę, że inaczej będzie w sytuacji, gdy podmiotem gospodarczym będzie spółka cywilna. Likwidacja, a następnie uruchomienie nowej spółki, nawet gdy będzie to także spółka cywilna o tym samym składzie osobowym - rodzi m.in. ten skutek, że podatnik ma inny numer identyfikacji podatkowej, a zatem w świetle ustawy o VAT jest to nowy podmiot gospodarczy, dla którego ustalany jest zupełnie nowy limit obrotów.

Prowadzę działalność gospodarczą i jestem zarejestrowanym podatnikiem VAT. Ze względu na niskie obroty w 2010 r. wybrałem zwolnienie z VAT. Na początku 2012 r. z powodu trudnej sytuacji finansowej mam zamiar zlikwidować działalność. Czy w tej sytuacji zobowiązany będę odprowadzić VAT należny z remanentu likwidacyjnego?

Obowiązek opodatkowania podatkiem VAT remanentu likwidacyjnego ma zastosowanie do podatników, którzy zaprzestali wykonywanie czynności opodatkowanych i na podstawie art. 96 ust. 6 ustawy o VAT obowiązani są do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego. Powyższe reguluje art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Z pytania wynika, iż podatnik w 2010 r. wybrał zwolnienie podmiotowe VAT ze względu na niskie obroty. Nie zakończył on więc działalności gospodarczej, a jedynie stał się podatnikiem zwolnionym z VAT. Likwidując działalność na początku 2012 r. jako podatnik zwolniony podmiotowo z VAT nie będzie podlegał zatem ww. przepisom. W tej sytuacji nie będzie miał obowiązku opodatkowania posiadanych przez niego towarów, przy nabyciu których dokonał odliczenia podatku naliczonego.

W ramach prowadzonej działalności dokonuję sprzedaży kosmetyków, perfum, wód toaletowych. Czy mogę korzystać ze zwolnienia z VAT ze względu na obroty?

Obecnie ze zwolnienia z podatku VAT korzystać mogą podatnicy, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim (jak i bieżącym) roku podatkowym kwoty 150.000 zł.

Z prawa do zwolnienia z VAT wyłączeni zostali jednak podatnicy dokonujący m.in. dostawy towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0) i wyrobów tytoniowych w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym. Wynika to z art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT.

Warto przypomnieć, iż przepis ten w tym brzmieniu obowiązuje od 1 marca 2009 r. Zmiana ta wprowadzona została w związku z wejściem w życie od 1 marca 2009 r. nowej ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, zgodnie z którą wyroby kosmetyczne (między innymi perfumy oraz wody toaletowe) nie są objęte podatkiem akcyzowym.

W myśl definicji określonej w art. 2 ust. 1 obowiązującej ustawy o podatku akcyzowym, wyroby akcyzowe, to wyroby energetyczne, energia elektryczna, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe, określone w załączniku nr 1 do tej ustawy.

Zatem w sytuacji przedstawionej w pytaniu sprzedaż kosmetyków, perfum, wód toaletowych, do produkcji których wykorzystywany jest alkohol etylowy skażony nie wyklucza możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT.

Poradnik VAT Nr 24 z dnia 2011-12-20

GOFIN podpowiada