Czas upiększania wyników
Kursy przynajmniej 16 spółek mogą rosnąć ze względu na zbliżający się koniec roku i związany z tym "window dressing", czyli sztuczne podnoszenie wycen akcji. W niektórych przypadkach to zjawisko już mogło się zacząć - wynika z analizy PARKIETU.
Window dressing (w luźnym tłumaczeniu strojenie wystaw) polega na poprawianiu przez inwestorów instytucjonalnych wyników prowadzonych inwestycji. Najczęściej zabieg ten stosują duże firmy zajmujące się zarządzaniem aktywami. Dobre "podkręcenie" wartości aktywów daje możliwość pochwalenia się wynikami przed klientami i akcjonariuszami. Często osiągnięcie określonej stopy zwrotu wiąże się z premiami dla zarządzających. Ponieważ najczęściej wszelkiego rodzaju zestawienia i porównania sporządza się w ujęciu rocznym, właśnie koniec grudnia jest naturalnym okresem "upiększania wystaw".
OFE szczególnie zainteresowane
Największą grupą firm zarządzających aktywami są na GPW fundusze emerytalne. Na koniec listopada ich zaangażowanie w akcje notowane na giełdzie przekraczało 8 mld zł. Kapitalizacja wszystkich spółek to ok. 112 mld zł, z tego w wolnym obrocie (poza pakietami akcji dającymi ponad 5% głosów na WZA) znajdują się walory o wartości ok. 35 mld zł. Raz na kwartał KNUiFE (nadzorujący rynek funduszy) wylicza stopy zwrotu z ostatnich dwóch lat działalności OFE. Jeśli fundusz nie osiągnie połowy średniej ważonej aktywami stopy zwrotu, zmuszony jest uzupełnić niedobór z własnej kieszeni. OFE mogą być zatem zainteresowane w "strojeniu witryn". Szczególnie pod koniec roku - wysoka stopa zwrotu będzie doskonałym haczykiem, na który mogą się złapać przyszli emeryci.
Kandydatów jest przynajmniej 16
Analizując strukturę aktywów OFE, wyselekcjonowaliśmy 16 spółek, których akcje mogą być szczególnie "narażone" na wzrost kursu pod koniec roku. To firmy charakteryzujące się niewielką liczbą akcji w wolnym obrocie, i co się z tym łączy, niskimi obrotami. Ich notowaniami łatwo jest sterować.
Uwzględniliśmy tylko te firmy, których akcje stanowiły na koniec pierwszego półrocza 2002 r. ponad 1% aktywów poszczególnych funduszy. Jednocześnie w większości tych spółek znaczących udziałów nie mają inne OFE, co sprawia, że podciągnięcie kursu nie jest korzystne dla wszystkich funduszy.
Window dressing w toku
Wśród kandydatów znajdują się dwie spółki z WIG20. To Świecie i Kęty. Szczególnie ta pierwsza firma ma za sobą wyjątkowo mocnych protektorów. OFE ING Nationale-Nederlanden i OFE PZU Złota Jesień, to numer 2 i 3 na rynku funduszy, dysponujący aktywami rzędu 10 mld zł. Gdyby notowania Świecia wzrosły, obydwie firmy zyskałyby w stosunku do lidera - OFE Commercial Union.
Być może window dressing na Świeciu już trwa. Przez niemal cały rok kurs tych akcji oscylował wokół 30 zł. W ostatnich trzech miesiącach notowania tych walorów wzrosły o 25%, osiągając pod koniec listopada najwyższy kurs w historii. W niecałe dwa miesiące w podobnym stopniu wzrosły notowania Kęt, przebywając dystans od najniższego do najwyższego kursu od 52 tygodni.
Być może w zestawieniu powinien znaleźć się BRE Bank, gdzie ponad 5-proc. pakiet ma OFE CU. Jednak akcje BRE stanowią mniej niż 1-proc. aktywów największego funduszu emerytalnego.
Nie tylko wyciągnięcie kursu
Poprawiać swoje wyniki inwestycyjne można nie tylko poprzez podwyższanie kursu giełdowego posiadanych akcji. Można także sprzedać znacznie powyżej ceny rynkowej wcześniej kupiony pakiet. Najczęściej do takich transakcji dochodzi między powiązanymi ze sobą podmiotami. Przykładem takiej transakcji była poniedziałkowa "pakietówka" na akcjach TP SA. Właściciela zmieniło w niej 163,6 tys. akcji po cenie 18,4 zł. Kurs giełdowy wyniósł 13,05 zł.
Komentarz
Mam wątpliwości, czy na ostatnich sesjach w tym roku będziemy mieli do czynienia z "window dressing", a przede wszystkim, czy da się na tym zarobić. Po pierwsze, w niektórych przypadkach proces podciągania kursu mógł się już zakończyć. Po drugie, w dużej części podciąganie kursów może dotyczyć spółek, których płynność nie zapewnia elementarnych zasad bezpieczeństwa inwestycji.
