Dokąd zmierza polska waluta?

Złoty, od początku 2007 r., zyskał wobec dolara ponad 8 proc. i znalazł się na najwyższym poziomie od 10 lat. Minimum notowań USD/PLN to poziom 2,7950. Notowania EUR/PLN zniżkowały w tym czasie o około 4 proc. osiągając czteromiesięczne minimum na poziomie 3,7930. Mniejsza aprecjacja naszej waluty wobec euro to raczej wynik wzmocnienia kursu euro na rynku międzynarodowym. Sytuacja na rynku globalnym związana z osłabieniem dolara oraz franka szwajcarskiego przyczyniła się w znacznej części do tego, że złoty w relacji do franka szwajcarskiego zyskał od początku roku 5,5 proc. Minimum notowań CHF/PLN to poziom 2,3140. Spłata kredytów oraz innych zobowiązań w szwajcarskiej walucie jest w tej chwili historycznie najtańszą operacją.

PRZYCZYNY

Złoty zwyżkuje i będzie jeszcze przez najbliższe lata zwyżkował. Spowodowane to będzie coraz większym napływem długoterminowego kapitału inwestycyjnego, a także napływem wkrótce do Polski dużej ilości funduszy unijnych w perspektywie 2007-2013. W szczególności dotyczy to programów operacyjnych kierowanych na duże inwestycje infrastrukturalne i w przedsiębiorstwa. Jest to przede wszystkim Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko oraz Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka oraz Regionalne Programy Operacyjne.

Związane są z tym cykliczne operacje wymiany EUR na PLN, występujące na rynku szczególnie pod koniec kwartałów, półrocza i całego roku. Podobny charakter ma napływ środków od zwiększającej się ciągle emigracji zarobkowej, szczególnie w krajach unijnych. Jest to tzw. efekt kantorowy widoczny głównie w końcówce roku kalendarzowego.

W najbliższych tygodniach dominującym czynnikiem wpływającym na kształtowanie się kursu złotego będą miały nastroje na rynkach globalnych. Mniejszy albo znikomy wpływ będą miały zawirowania na scenie politycznej. Ponadto w nadchodzących tygodniach istotne znaczenie dla kursu USD/EUR oraz PLN/USD będą miały publikacje danych z rynku USA: wskaźniki inflacji i koniunktury oraz produkcji sprzedanej i produkcji przemysłowej.

Na kurs złotego wpływ będą miały także decyzje Europejskiego Banku Centralnego. EBC zapowiedział uważne monitorowanie sytuacji makroekonomicznej, aby nie dopuścić do wzrostu presji inflacyjnej w strefie euro. Główna stopa procentowa EBC pozostaje nadal bez zmian i wynosi 3,75 proc.

Oprócz napływu kapitału inwestycyjnego i funduszy unijnych dużą rolę we wzmocnieniu złotego będą miały inwestycje związane z przyznaniem naszemu krajowi prawa do organizacji Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012. Ten czynnik w długim terminie wzmocni napływ inwestycji nie tylko sportowych i przyczyni się do dalszej aprecjacji złotego. Złoty pomimo cyklicznych zawirowań na rynkach walutowych pozostaje wciąż stosunkowo silny. Krajowa waluta wspiera szybko rozwijającą się gospodarkę. Perspektywa wejścia Polski do strefy euro raczej wzmacnia taką sytuację.

Kolejnym ważnym czynnikiem, kształtującym notowania złotego, głównie w ostatnich kwartałach, jest również sytuacja na walutowych rynkach globalnych. W szczególności gdy chodzi o notowania USD. Począwszy od 2004 r. można zaobserwować odwrotną zależność pomiędzy notowaniami kursu dolara wobec złotego. Odpływ kapitału z USA skutkuje deprecjacją tej waluty wobec innych walut. Odpływ kapitału amerykańskiego następował i nadal ma tendencje odpływu do strefy euro i krajów Europy Środkowej. To z kolei przyczynia się do deprecjacji dolara względem euro i m.in. złotego.

PROGNOZY

W najbliższym okresie do wzmocnienia złotego będą się przyczyniały oczekiwania na podwyżki stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej. Wszystkie z przedstawionych ostatnio projekcji inflacyjnych wskazują na ryzyko przekroczenia przez wskaźnik cen konsumpcyjnych stóp inflacyjnych NBP ustalonych na poziomie 2,5 proc.

Aby tego celu bronić władze monetarne będą musiały podnieść stopy procentowe. Ocenia się, że w tym roku w Polsce stopy wzrosną o co najmniej 50 pkt. bazowych, a w ciągu 12 miesięcy łącznie o 100 pkt. bazowych. Wyższe stopy będą jeszcze bardziej stymulowały popyt na złotego. Podobnie jak ma to miejsce obecnie w innych krajach.

Poza czynnikami wewnętrznymi związanymi głównie z gospodarką czy polityką monetarną należy podkreślić, że kurs PLN podlega także określonym działaniom dokonywanym przez inwestorów na rynkach zagranicznych. Wyjście większości z nich z rynków wschodzących, w tym z Polski, wpływa jednocześnie na osłabienie lokalnych walut. Ma to duże znaczenie dla kursu złotego. Na naszą walutę wpływ mają także decyzje dotyczące wysokości stóp procentowych w poszczególnych krajach, głównie w strefie euro, USA i w Szwajcarii.

Do tego jeszcze należy dodać okresowe czynniki, które mogą wpłynąć na zmianę kursu złotego. W maju i czerwcu, podobnie jak w latach ubiegłych, zagraniczni właściciele firm działających w Polsce otrzymają zyski w postaci chociażby dywidend. Szacuje się, że w tym roku otrzymają oni od 5 do 10 mld złotych. Jeżeli większość tej sumy odpłynie i zostanie zamieniona na waluty zachodnie, to zapewne wpłynie to na deprecjację złotego, ale raczej w krótkim okresie.

ZŁOTY A GOSPODARKA

Negatywny wpływ złotego na wyniki polskiego eksportu jest cały czas ograniczany. Jest to spowodowane utrzymującym się silnym popytem zewnętrznym na polskie towary przy bardzo wysokim stopniu konkurencyjności polskich przedsiębiorstw.

Jednocześnie fakt, że w znaczącej części polscy eksporterzy są jednocześnie importerami, w zasadzie neutralizuje, co prawda nie w całości, ale w większości negatywny wpływ wzmocnionego złotego niższymi kosztami importu. Bardzo niska dynamika cen importu była w minionym okresie dość istotnym czynnikiem ograniczającym wzrost inflacji, w szczególności aprecjacji złotego, w istotnym stopniu zneutralizowała negatywny wpływ gwałtownego wzrostu cen ropy naftowej na gospodarkę, począwszy od 2004 r.

Patrząc jednocześnie na wyniki wymiany handlowej z zagranicą widać, że mimo trwałej już aprecjacji złotego bilans handlowy nie pogarsza się. Eksport nadal rośnie, pomimo silnej złotówki. Przedsiębiorstwa zaś dzięki znacznej poprawie wydajności i efektywności są już w stanie zwiększać eksport mimo stosunkowo niskiego kursu walut zachodnich. Oczywiście dużą rolę odgrywa w tym przypadku zabezpieczenie się przed ryzykiem kursowym i polskie firmy wykorzystują do tego różne narzędzia, niekoniecznie w postaci polis ubezpieczeniowych lub gwarancji bankowych.

Andrzej Okrasiński