Pełny tekst projektu założeń budżetowych na 2001r.
Gospodarka polska, po okresie wyjątkowo niesprzyjających uwarunkowań zewnętrznych, których skutki ujawniły się w IV kwartale 1998 roku i trwały w 1999 roku, wkroczyła w 2000 roku ponownie na ścieżkę szybkiego wzrostu, umożliwiającego stopniowe ograniczenie stopy bezrobocia. Jednocześnie rósł deficyt w obrotach bieżących, który w I kwartale 2000 roku osiągnął najwyższy poziom przekraczający 8% PKB.
Pod koniec 1999 roku nasiliła się w gospodarce presja inflacyjna, wywołana zarówno ogólnym rozluźnieniem polityki makroekonomicznej, szybkim tempem wzrostu cen paliw na rynkach światowych, jak i sytuacją na rynku artykułów żywnościowych związaną z zakupami interwencyjnymi. W efekcie nastąpiła seria podwyżek stóp procentowych. Wysoki deficyt w obrotach bieżących spowodował z kolei osłabienie złotego.
Budżet na rok 2000 projektowany był w okresie kiedy powyższe trendy w kształtowaniu się zmiennych ekonomicznych: inflacji, stóp procentowych i kursu walutowego, były w początkowym stadium i nie mogły być w pełni antycypowane. W konsekwencji w budżecie na 2001 rok trzeba będzie uwzględnić zarówno skutki niedoszacowanych wydatków roku 2000, jak i wydatki generowane przez utrzymywanie się wysokiej inflacji, wysokiego poziomu stóp procentowych i słabszego złotego.
W szczególności w budżecie 2001 zostaną uwzględnione wyrównania dla emerytów i rencistów wynikłe z znacznie wyższej niż planowano inflacji w 2000 roku. Regulacja emerytur i rent w 2001 roku będzie też musiała uwzględnić nową bazę przeliczeniową zgodnie z faktyczną średnioroczną inflacją w roku 2000. Razem oznacza to, że wydatki przeznaczone na wypłatę emerytur i rent będą w 2001 roku o ponad 5 mld złotych wyższe niż w 2000 roku. Złoży się na to 3,1 mld zł jednorazowych wydatków na waloryzację rent i emerytur oraz kwota wynikająca z przeszacowania bazy na rok 2001.
Drugą istotną pozycją są wyższe koszty obsługi długu publicznego wynikające z wyższych stóp procentowych w roku 2000 i 2001, kursów walutowych w roku 2001 z przeniesienia kosztów obsługi długu z roku 2000 na rok 2001 oraz konwersji długów służby zdrowia.. W efekcie koszty obsługi długu publicznego wzrosną w 2001 roku o około 4 mld złotych. Wzrastają także inne wydatki uzależnione od poziomu stóp procentowych.
Powyższe negatywne efekty zostaną częściowo złagodzone przez stosunkowo wysokie wpłaty z zysku NBP. Szacuje się, że w roku 2001 wzrosną one o ok. 1,5 mld złotych.
Jednocześnie deficyt w obrotach bieżących sięgający 8% PKB, zagraża kontynuacji wzrostu gospodarczego. Jedynym efektywnym sposobem przeciwdziałania temu zagrożeniu jest ograniczanie popytu krajowego przez sektor publiczny. Z tej racji założenia do projektu budżetu w 2001 roku uwzględniają ograniczenie deficytu budżetu państwa z 15,4 mld zł do 11,0 mld zł czyli z 2,2% PKB do 1,4% PKB. Oznacza to dalszą konsolidację finansów publicznych, polegającą na redukcji deficytu ekonomicznego sektora finansów publicznych z ok. 2,0% PKB w 2000 roku do 1,6% PKB w 2001.
Niższy deficyt i bardzo znaczący jednorazowy przyrost sztywnych wydatków oznacza konieczność limitowania pozostałych wydatków. Pomimo to w budżecie 2001 do niektórych wydatków przywiązuje się szczególną uwagę. Są to wydatki na infrastrukturę drogową, osłonę reform społecznych (edukację, samorządy, ochronę zdrowia, system emerytalny), reformy strukturalne (górnictwo, hutnictwo, przemysł zbrojeniowy).
Ważnym fragmentem założeń są propozycje, które polepszają strukturę finansów publicznych. W szczególności racjonalizacja wydatków umożliwia przesunięcie środków na realizację zadań, które są w obecnej sytuacji najistotniejsze z punktu widzenia gospodarki. Potencjalne korzyści szacowane są na kwotę 2 mld zł.
Pełny tekst propozycji Ministerstwa Finansów znajduje się w załączniku poniżej:
