Luxtorpeda 2.0 - koleje w Planie Morawieckiego

- Dzisiaj dajemy Polakom nowy model rozwoju gospodarczego. Chcemy aby każdy obywatel miał szansę korzystania z rozwoju. Chcemy żeby rozwój Polski przebiegał w sposób skoordynowany, żeby był równomierny. Żeby bez względu na to gdzie kto mieszka, miał takie same szanse. Jak te szanse zostaną wykorzystane, to już zależy od lokalnych samorządów od ludzi, od instytucji które będą odpowiadały za realizację poszczególnych projektów. Chcemy odbudować polski przemysł. Nie boimy się stwierdzenia, że kapitał ma narodowość. Chcemy żeby polska marka była silna i rozpoznawalna na świecie - powiedziała dziennikarzom premier Beata Szydło.

Polska gospodarka potrzebuje silnego impulsu rozwojowego. - Państwo nie może być tylko stróżem i tylko kontrolerem. Powinno być także przewodnikiem i partnerem. To istota naszego planu. Nowy model rozwoju gospodarczego oprzemy na pięciu mocnych filarach - powiedział wicepremier Morawiecki

Pierwszym filarem rozwoju ma być reindustrializacja. Jak zapewnia minister, przemysł jest naturalnym środowiskiem innowacji, rdzeniem wydatków na badania i rozwój, także dla firm z sektora usług. To tutaj powstają niezbędne łańcuchy kooperacji i wysokiej jakości miejsca pracy. Polski przemysł ma ogromny potencjał i dzięki specjalizacji może konkurować na rynkach światowych.

Ministerstwo Rozwoju proponuje skupić się na wspieraniu branż przemysłu, w których Polska może uzyskać przewagi konkurencyjne. Chodzi o tzw "inteligentne specjalizacje". Ich rozwój wesprze wykorzystanie Krajowych Inteligentnych Specjalizacji i specjalne programy rozwojowe realizowane przez Ministerstwo Rozwoju i Polski Fundusz Rozwoju dla różnych branż, przykładowo lotniczej, zbrojeniowej, stoczniowej, chemicznej, spożywczej, transportowej i IT.

Wśród takich branż jest przemysł kolejowy, który ma być specjalizacją województw wielkopolskiego i kujawsko-pomorskiego. Wsparcie dla tego przemysłu ujęto w programie rozwojowym "Luxtorpeda 2.0" Jego celem jest zaprojektowanie i wyprodukowanie polskich pojazdów na potrzeby komunikacji miejskiej. Ministerstwo Rozwoju widzi duży potencjał dla tej branży w związku z powstawaniem kolei aglomeracyjnych i wsparciem UE dla projektów taborowych. Na rozwój polskiego przemysłu kolejowego przewidziano fundusze z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowiska w wysokości 8,5 mld euro.

Celem planu rozwoju rządu jest też zwiększenie poziomu inwestycji. Docelowo ich udział w PKB powinien wynosić co najmniej 25 proc. Od 2008 r. występuje trend spadkowy, co w efekcie doprowadziło poziom inwestycji do obecnego poziomu 18 proc. Konieczne działania to m.in. rozbudowa instrumentów finansowych oferowanych przez państwowe instytucje rozwoju, efektywne inwestowanie środków unijnych.

Podczas prezentacji planu duży nacisk położył wicepremier Morawiecki na wsparcie eksport i ekspansji polskich przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych. Rząd chce, by polski eksport, który obecnie w 80 proc. trafia do krajów UE, był bardziej zróżnicowany i w większym stopniu trafiał na rynki pozaeuropejskie.

Jednym z elementów planu Morawieckiego jest powołanie Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR), który będzie kluczowym narzędziem w realizacji strategii. Jak zapewnia Ministerstwo Rozwoju, fundusz powstanie w oparciu o istniejące instytucje rozwoju (część funkcji dzisiejszego BGK, PARP, PIR, PAIiIZ, ARP i KUKE). Zintegruje i uporządkuje narzędzia oferowane przez te instytucje oraz zaproponuje nowe. W rezultacie ich efektywność wzrośnie (do tej pory oferta instytucji dublowała się, niewielka była też skala ich działania). Zakres jego wsparcia obejmie wiele obszarów - małe i średnie firmy, inwestycje, infrastrukturę, eksport, promocję, innowacje. Fundusz pozyska kapitał na inwestycje oferowany na preferencyjnych warunkach przez międzynarodowe instytucje finansowe.

W skład tego funduszu wejdą też Fundusz Kolejowy i Krajowy Fundusz Drogowy, które obecnie są częścią BGK. Poprzez ARP nowy fundusz przejmie tez udziały w Przewozach Regionalnych i innych spółkach - poinformował Rynek Kolejowy wiceminister rozwoju Słowik.

W strukturze PFR powstanie pion wspierania eksportu. Zajmie się wsparciem ekspansji zagranicznej firm oraz promocją polskiego eksportu i polskich produktów. Będzie ściśle współpracować z samorządami terytorialnymi i gospodarczymi. Ponadto, Minister Spraw Zagranicznych i Minister Rozwoju przeprowadzą reformę polskiej dyplomacji ekonomicznej. Zagraniczne służby ekonomiczne będą premiowane za osiągnięte wyniki.

Celem rządu jest także wzrost udziału nakładów na badania i rozwój w PKB z 0,8 proc. obecnie do 2 proc. w 2020 roku. Narzędzia, które pomogą w osiągnięciu tego poziomu to m.in. nowa ustawa o innowacyjności (nowelizacja obecnej ustawy w VI 2016 r., a nowa ustawa w pierwszej połowie 2017 r.), program StartInPoland (komercjalizacja innowacyjnych rozwiązań stworzonych przez start-upy), wdrożenie programów z szybką ścieżką decyzyjną, wspierających najważniejsze dziedziny z punktu widzenia innowacyjności gospodarki (tzw. programów "pierwszej prędkości"), reforma instytutów naukowo-badawczych zmierzająca do tego, aby ich infrastruktura i zasoby pracowały dla gospodarki.

- Chcemy aby wzorem niemieckich instytutów Maxa Plancka i Frauenhofera doszło do zacieśnienia więzów nauki i biznesu, tak aby jak najwięcej środków na badania i rozwój pochodziło od przedsiębiorstw - zapowiedział Morawiecki.

Ministerstwo Rozwoju zapowiada także reformę zamówień publicznych. - W poprzedniej perspektywie budżetowe m.in. ze względu na charakterystykę ustawy o zamówieniach publicznych nasze firmy budowlane praktycznie bankrutowały. W krajach takich jak Hiszpania i Włochy firmy budowlane niesamowicie wzbogaciły się na programach rozwoju dróg i kolei. My chcemy te programy powielić i pomóc polskim firmom budowlanym w takiej partycypacji w programach infrastrukturalnych żeby były one mocniejsze za kilka lat - powiedział minister rozwoju.

Główne założenia to: odejście od kryterium najniższej ceny i postawienie na jakość, uwzględnienie na etapie zakupu kosztów eksploatacji, ułatwienia dla małych i średnich firm (np. wymagania przetargowe nie powinny wykluczać ich z grona potencjalnych oferentów), punkty za innowacyjność i klauzule społeczne i promujące stabilne miejsca pracy.

Rząd chce odejść od koncepcji rozwoju kraju opartej na wspieraniu metropolii na rzecz rozwoju zrównoważonego. - Rozwój nie może być jedynie w dużych miastach, które wysysają krew z mniejszych ośrodków. Musimy bardziej w modelu francuskim i niemieckim tworzyć perspektywę dla miast powiatowych i miasteczek W dużej mierze dotyczy do Polski Wschodniej i nasze projekty transportowe kolejowe i drogowe będą dotyczyć tych miejsc. Pociąg z Radomia do Warszawy jedzie dziś wolniej niż przed wojną, a remont torów trwa 4 do 5 lat. Przed wojną Eugeniusz Kwiatkowski zbudował tę linię kolejową w półtora roku. Musimy przełamać ten imposybilizm i realizować skuteczniej politykę rozwojową - powiedział Morawiecki.

Łukasz Kuś