MF: Wzrost stawki VAT na książki

W związku z tym pojawiły się uzasadnione obawy, że wprowadzona regulacja doprowadzi do znacznego wzrostu cen książek, co w konsekwencji może zniechęcać czytelników do ich zakupu. Kontrowersje budzi także kwestia bardzo późnego ogłoszenia tego obowiązku podatkowego.

Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację nr 21931 w sprawie stanowiska rządu wobec propozycji zmian w polskim prawie podatkowym w odniesieniu do wprowadzenia podatku VAT na towary i usługi wydawnicze wyjaśniło, że powyższa zamian przepisów dotyczących podatku od towarów i usług była podyktowana koniecznością dostosowania ich do regulacji wspólnotowych, w szczególności do przepisów dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.).

Powyższa dyrektywa uniemożliwia bowiem państwom członkowskim dowolne kształtowanie wysokości stawek podatkowych. Resort finansów podkreślił, że zgodnie z art. 98 i 99 tej dyrektywy państwa członkowskie mogą stosować jedną lub dwie stawki obniżone, nie niższe niż 5%, wyłącznie do dostaw towarów i świadczenia usług określonych w załączniku III. W poz. 6 tego załącznika wymieniono m.in. dostarczanie książek na wszystkich nośnikach fizycznych.

Przypomniano, że w związku z kończącą się derogacją, która stworzyła podstawy prawne do przejściowego stosowania stawki 0% VAT do dostaw książek i specjalistycznych periodyków, którą nasz kraj uzyskał z chwilą wejścia do Unii Europejskiej (obowiązującą początkowo do 31 grudnia 2007 r., a następnie przedłużoną w wyniku bardzo trudnych negocjacji do 31 grudnia 2010 r.), Polska wystąpiła do Komisji Europejskiej z prośbą o przygotowanie propozycji legislacyjnej umożliwiającej korzystanie przez Rzeczpospolitą Polską z derogacji również po 31 grudnia 2010 r.

W świetle stanowiska Komisji Europejskiej będącego odpowiedzią na powyższe wystąpienie nie ma podstaw do wprowadzenia regulacji w zgodzie z przepisami prawa obowiązującego kraje Unii Europejskiej, które przewidywałyby możliwość stosowania stawki 0% podatku od towarów i usług m.in. na dostawę książek po dniu 31 grudnia 2010 r.

W związku z powyższym w ustawie z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578), która wprowadzała m.in. zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług, przewidziano możliwość objęcia książek na wszelkich nośnikach, oznaczonych stosowanymi na podstawie odrębnych przepisów symbolami ISBN, i czasopism specjalistycznych (od dnia 1 stycznia 2011 r.) najniższą możliwą stawką preferencyjną VAT w wysokości 5%.

Resort finansów podkreślił w tym miejscu, iż zmianą tą obniżono stawkę podatku na książki inne niż drukowane, tzw. audiobooki, które do dnia 31 grudnia 2010 r. były opodatkowane stawką podstawową podatku.

Natomiast odnosząc się do kwestii "(...) późnego ogłoszenia obowiązku podatkowego" w odniesieniu do dostawy książek wyjaśniono, że zgodnie z § 36 rozporządzenia ministra finansów z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 246, poz. 1649, z późn. zm.) oraz § 37 rozporządzenia ministra finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392) obrót książkami wyprodukowanymi do końca 2010 r. korzystał z opodatkowania według preferencyjnej stawki VAT w wysokości 0% do dnia 30 kwietnia 2011 r.

Resort finansów wyjaśnił również wątpliwości dotyczące obawy co do możliwości wystąpienia spadku popytu na książki. W jego ocenie VAT jest tylko jednym z wielu czynników wpływających na cenę danego towaru lub usługi, która jest determinowana przez różnorodne czynniki i mechanizmy rynkowe, w konsekwencji zmiana wysokości stawki VAT nie musi automatycznie oznaczać zmiany ceny towaru lub usługi.

Ponad to, korelacja między poziomem czytelnictwa i zastosowanego opodatkowania VAT niekoniecznie musi się opierać na układzie wprost proporcjonalnym. Ministerstwo Finansów jako przykład podało Danię, w której ten podatek wynosi 25%, a po lekturę sięga proporcjonalnie dwa razy więcej osób niż u nas. Należy także podkreślić, że blisko połowa państw członkowskich UE stosuje stawkę obniżoną, wyższą niż obowiązująca w Polsce stawka 5%, kilka natomiast stosuje stawkę podstawową.

Końcowo Ministerstwo Finansów zauważyło, iż decyzja o wprowadzeniu dla dostaw książek najniższej możliwej stawki VAT, jaką w tym zakresie można zastosować bez naruszenia przepisów ww. dyrektywy, była wynikiem troski o utrzymanie w Polsce odpowiedniego poziomu czytelnictwa, jak również wspierania rozwoju nauki i szkolnictwa.

Justyna Zając-Wysocka

Radca prawny, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

_{Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}