Najważniejsze wydarzenia z kraju

Stopy kredytu lombardowego i redyskonta weksli o 2 pkt. proc., stopy referencyjnej o 1,5 pkt. proc. oraz stopy depozytowej o 1 pkt. proc. Od czwartku 31 stycznia br. stopa lombardowa wynosi 13,5%, stopa redyskonta weksli 12,0%, stopa referencyjna 10,0%, a stopa depozytowa 6,5%. Jednocześnie Rada utrzymała neutralne nastawienie polityki pieniężnej.

- Uważamy, że dokonana obniżka stóp procentowych jest uzasadniona obecną sytuacją ekonomiczną, w tym przede wszystkim skalą spowolnienia wzrostu gospodarczego (w szczególności spadku popytu krajowego), które przełożyło się na znacznie szybszy od przewidywań spadek tempa wzrostu cen w 2001 r. i zmniejszyło niebezpieczeństwo przyspieszenia wzrostu inflacji w przyszłości.

- Wicepremier i minister finansów ocenił decyzję jako "ostrożny ruch" oraz wyraził nadzieję, że obniżka jest początkiem wspierania planu gospodarczego rządu. Jest jednak bardzo prawdopodobne, że decyzja o rozluźnieniu polityki pieniężnej w styczniu br. nie zadowoli polityków koalicji rządzącej, stąd można spodziewać się kolejnej fali presji na Radę aby ta dalej obniżała stopy (szerzej patrz komentarz makro z 30.01.2001 r.).

- Zgodnie z Założeniami polityki pieniężnej na 2002 r., od lutego br. NBP wprowadza zmiany w systemie operacji otwartego rynku. NBP będzie prowadził operacje otwartego rynku: podstawowe, polegające na regularnej (raz w tygodniu) emisji bonów pieniężnych NBP z 28-dniowym terminem zapadalności; dostrajające, prowadzone doraźnie (bez określania regularnych terminów), polegające na: ź emisji bonów pieniężnych z terminem zapadalności od 1 do 7 dni, ź zasilaniu systemu bankowego w płynność, w drodze zakupu od banków (w trybie przetargowym) skarbowych papierów wartościowych na okresy wynoszące od 1 do 7 dni (transakcje typu "repo"), ź przedterminowym wykupie bonów pieniężnych NBP.

Rentowność zarówno operacji podstawowych, jak i dostrajających nie będzie niższa niż poziom stopy referencyjnej. Wprowadzenie regularnych emisji bonów pieniężnych z 28-dniowym terminem zapadalności, będących podstawowym typem operacji otwartego rynku, jest krokiem w kierunku dostosowania systemu instrumentów polityki pieniężnej do standardów EBC. Regularność operacji otwartego rynku wprowadza element przewidywalności, co powinno stymulować planowanie płynności przez banki komercyjne oraz sprzyjać poprawie efektywności rynku międzybankowego. W przypadku znacznych wahań płynności, NBP może prowadzić dodatkowe operacje dostrajające (fine-tuning). Celem operacji dostrajających jest łagodzenie wpływu zaburzeń płynności na rynkowe stopy procentowe. Co do zasady, operacje dostrajające będą wykorzystywane w wyjątkowych sytuacjach, gdy dostępne dla banków operacje depozytowo-kredytowe NBP będą - w ocenie banku centralnego - niewystarczające w eliminowaniu zaburzeń płynności.

q Wzrost PKB w 2001 r. wyniósł 1,1%, popyt krajowy obniżył się o 2,0%, na co w głównej mierze złożył się bardzo znaczący spadek nakładów inwestycyjnych (o 10,2%). Spożycie indywidualne wzrosło o 2,1%.

Na podstawie tych informacji szacujemy, że w IV kw. 2001 r. tempo wzrostu PKB wyniosło ok. 0,5-0,6%, czyli było jeszcze niższe niż w II i III kw. 2001 r. Świadczy to o pogłębieniu się niekorzystnych tendencji w gospodarce. W IV kw. 2001 r. wg naszych ocen miał miejsce spadek aktywności inwestycyjnej na poziomie obserwowanym w III kw. ub.r. (ok. 14%). Jednocześnie wyraźnie zwiększyła się konsumpcja (o ok. 3,0%), co było najwyższym wzrostem od II kw. 2000 r. Podobnie jak w poprzednich kwartałach obniżył się popyt wewnętrzny (patrz szerzej komentarz tygodniowy).

- Deficyt na rachunku obrotów bieżących w grudniu 2001 r. wyniósł 460 mln USD, wobec 417 mln USD w listopadzie 2001 r. i 780 mln USD w grudniu 2000 r. Wartość deficytu (liczonego jako 12-miesięczna suma krocząca) w relacji do PKB spadła w grudniu 2001 r. do poziomu 4,0% z 4,1% przed miesiącem. W grudniu NBP nie uwzględnił w rachunku obrotów bieżących wartości skupu walut państw strefy euro na sumę 537 mln USD. Gdyby nie ten zabieg, w grudniu ub.r. zamiast deficytu na rachunku obrotów bieżących, po raz pierwszy od kryzysu rosyjskiego w 1998 r. wystąpiłaby nadwyżka na rachunku obrotów bieżących. W takiej sytuacji wartość deficytu w relacji do PKB na koniec 2001 r. zamiast 4,0% wyniosłaby 3,6%.

Wynik rachunku obrotów bieżących, nawet jeżeli się uwzględni posunięcie NBP zmniejszające saldo niesklasyfikowanych obrotów bieżących, wypadł korzystnie. Przede wszystkim bardzo niski jak na grudzień okazał się deficyt handlowy, który wyniósł 890 mln USD wobec 1040 mln USD w grudniu 2000 r. czy 1771 mln USD w grudniu 1999 r. Spadek deficytu wynika przede wszystkim z bardzo niskiej wartości grudniowego importu (niewiele ponad 3,4 mld USD) przy stabilnej wartości eksportu (2,55 mld USD). I choć należy oczekiwać, że w tym roku powtórzy się sytuacja z roku poprzedniego, kiedy duża część płatności za import została przesunięta na styczeń, to skala spowolnienia importu świadczy o kontynuacji znacznego ograniczenia popytu wewnętrznego i w efekcie daje podstawy do oczekiwań, że w I półroczu br. nastąpi dalsze zmniejszenie nierównowagi zewnętrznej gospodarki (patrz szerzej komentarz makro z 01.02.2002 r.).

q Opublikowana została strategia gospodarcza rządu: Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca. Celami strategicznymi polityki gospodarczej rządu są: stopniowy powrót w ciągu 2 lat na ścieżkę 5% wzrostu PKB, aktywizacja zawodowa społeczeństwa i zwiększanie zatrudnienia oraz skuteczna absorpcja funduszy europejskich i wykorzystanie ich dla rozwoju kraju. Rząd w przedstawionym dokumencie przedstawił trzy scenariusze rozwoju gospodarczego: kryzysowy - z wzrostem PKB od 0% do 1%, którego spełnienie się grozi wystąpieniem kryzysu finansów publicznych i gospodarczego; stagnacyjnego z tempem wzrostu PKB ok. 3% rocznie. Scenariusz ten prowadził będzie do wysokiego bezrobocia, groźnych napięć społecznych oraz ostatecznie (choć nieco później niż w I wariancie) do kryzysu finansów publicznych; rozwojowego, który zakłada stopniowy wzrost PKB do 5% w 2004 r. Jednak warunkiem realizacji tego scenariusza jest odejście przez RPP od restrykcyjnej polityki pieniężnej i wspieranie polityki gospodarczej rządu. Realizacja celów polityki gospodarczej została oparta na następujących filarach: · strategii finansów publicznych, · strategii wzrostu gospodarczego, · strategii integracji europejskiej (szerzej nt. będzie w komentarzu, który zostanie przedstawiony w tym tygodniu).

- Wg M. Tobera, rzecznika prasowego rządu, rząd nie zamierza się zajmować projektem ustawy o NBP przygotowanym przez PSL i UP, który zmierza do ograniczenia niezależności banku centralnego. Jednocześnie jednak podkreślił konieczność współdziałania RPP i rządu w realizacji polityki gospodarczej.