Nowe zasady ustanawiania kuratorów dla osób prawnych

Przy okazji kolejnej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego zmieniono zasady ustanawiania kuratorów dla osób prawnych. Zagadnienie dotyczy przede wszystkim spółek z o.o., wśród których plagą jest składanie rezygnacji przez członków zarządu, które oznacza faktyczne porzucenie spółki.

Przy okazji kolejnej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego zmieniono zasady ustanawiania kuratorów dla osób prawnych. Zagadnienie dotyczy przede wszystkim spółek z o.o., wśród których plagą jest składanie rezygnacji przez członków zarządu, które oznacza faktyczne porzucenie spółki.

19 kwietnia br. wchodzi w życie ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Nowela przede wszystkim zmienia zasady ustanawiania adwokatów i radców prawnych z urzędu, a także wprowadza szereg drobnych zmian mających na celu przyspieszenie postępowań cywilnych. Prócz tego ustawa modyfikuje zasady ustanawiania kuratora dla osoby prawnej. Dotyczy to zatem również spółek z o.o. i spółek akcyjnych.


Kurator dla spółki

Reklama

Sąd może ustanowić kuratora dla osoby prawnej, jeżeli ta nie może prowadzić swoich spraw z braku powołanych do tego organów. Taką możliwość przewiduje art. 42 § 1 Kodeksu cywilnego. Z możliwości tej korzysta się, gdy podmioty uprawnione do obsadzenia właściwych organów nie są w stanie bądź nie mają zamiaru tego zrobić. Znaczny odsetek tego typu spraw dotyczy zadłużonych spółek (w szczególności spółek z o.o.), w których nikt nie chce zasiadać w zarządzie i ponosić związanej z tym odpowiedzialności. Posiadanie przez spółkę nieobsadzonego lub kadłubowego zarządu uniemożliwia zaciąganie i wykonywanie przez nią zobowiązań. Ponadto blokuje wierzycielom możliwość dochodzenia swych roszczeń.

W takiej sytuacji właśnie sąd może ustanowić kuratora dla spółki. Powinien on postarać się niezwłocznie o powołanie organów osoby prawnej, a w razie potrzeby o jej likwidację (art. 42 § 2 K.c.). Kurator ustanowiony przez sąd nie zastępuje jednak zarządu spółki. Nie może więc reprezentować jej w procesach czy zawierać w jej imieniu umów. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7 maja 2004 r. (sygn. akt III CK 249/03) stwierdził, że: "kurator spółki akcyjnej ustanowiony w celu powołania jej organów nie ma uprawnienia do powołania zarządu i nie zastępuje walnego zgromadzenia ani rady nadzorczej tej spółki". Podstawowym zadaniem kuratora jest zwołanie zgromadzenia wspólników czy rady nadzorczej i stworzenie szansy na wybór zarządu.


Z sądu rodzinnego do rejestrowego

Według dotychczasowych regulacji (art. 603 Kodeksu postępowania cywilnego - Dz. U. z 1964 r. nr 43, poz. 296 ze zm.) kuratora dla osoby prawnej ustanawiał sąd opiekuńczy, w którego okręgu osoba ta ma lub miała ostatnią siedzibę. W praktyce oznaczało to, że o ustanowieniu kuratora decydował w postępowaniu wydział rodzinny sądu rejonowego. O sprawach kluczowych dla bytu wielkich przedsiębiorstw często decydowali sędziowie mogący nie mieć dostatecznego rozeznania w sprawach z zakresu prawa handlowego czy np. spółdzielczego.

Od 19 kwietnia 2010 r. kuratora dla osoby prawnej ustanawiać będzie sąd rejestrowy, w którego okręgu osoba ta ma lub miała ostatnią siedzibę (art. 603 § 1 K.p.c. w nowym brzmieniu). Przesunięcie ustanawiania kuratorów do kompetencji sądów rejestrowych uzasadnione jest tym, że sądy te zajmują się już ustanawianiem kuratorów na podstawie przepisów ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, które pełnią zbliżoną funkcję do art. 42 K.c.


Natychmiastowa wykonalność

Sąd rejestrowy ustanawiając kuratora nie będzie działał jako sąd opiekuńczy. Dlatego do art. 603 K.p.c. dodano również § 3, który gwarantuje, że jak dotychczas w postępowaniu przed sądem opiekuńczym, wydane przez sąd rejestrowy postanowienia o ustanowieniu kuratora będzie skuteczne i wykonalne z chwilą jego ogłoszenia, a gdy ogłoszenia nie było, z chwilą jego wydania. Dzięki temu kurator, po otrzymaniu od sądu zaświadczenia określającego zakres jego uprawnień, będzie mógł podjąć czynności jeszcze przed uprawomocnieniem się postanowienia. Z kolei nowy art. 603 § 2 K.p.c. umożliwi sądowi rejestrowemu wszczęcie postępowania z urzędu.


Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 17.12.2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. nr 7, poz. 45),
     
  • ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.).

autor: Paweł Cierkoński
Gazeta Podatkowa Nr 654 z dnia 2010-04-15

GOFIN podpowiada

Dowiedz się więcej na temat: kodeks | kurator
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »