Polska gospodarka urosła o 3,9 proc. w czwartym kwartale 2015 roku

gospodarka

Poniedziałek, 29 lutego 2016 (10:40)

PKB w czwartym kwartale 2015 roku wzrósł o 3,9 proc. rok do roku - podał w poniedziałek Główny Urząd Statystyczny we wstępnym szacunku produktu krajowego brutto.

"W stosunku do opublikowanego 12 lutego 2016 r. szybkiego szacunku produktu krajowego brutto dla IV kwartału 2015 r., prezentowany teraz szacunek nie zmienił się" - wskazał GUS.

Z danych GUS wynika ponadto, że w czwartym kwartale 2015 r. PKB wyrównany sezonowo wzrósł realnie o 1,1 proc. w porównaniu z poprzednim kwartałem i był wyższy niż przed rokiem o 3,7 proc.

"W czwartym kwartale 2015 r. wzrost gospodarczy generowany był przez popyt krajowy. Tempo wzrostu popytu krajowego, w skali roku, wyniosło 4 proc. Wpłynął na to wzrost akumulacji o 5,4 proc. oraz spożycia ogółem o 3,5 proc. w skali roku, w tym w sektorze gospodarstw domowych o 3,1 proc." - podkreślił GUS.

Reklama

Według GUS w czwartym kwartale 2015 r. wartość dodana brutto w gospodarce narodowej wzrosła realnie o 1,1 proc., w przemyśle o 1,1 proc., w budownictwie o 1,3 proc., w handlu i naprawach - o 1,7 proc., a w transporcie - o 0,3 proc.

"Popyt krajowy w czwartym kwartale 2015 r. wzrósł realnie o 1,1 proc. Spożycie ogółem w czwartym kwartale 2015 r. wzrosło realnie o 0,8 proc., wzrost spożycia w sektorze gospodarstw domowych wyniósł realnie 0,5 proc. Akumulacja w czwartym kwartale 2015 r. wzrosła realnie o 0,7 proc. Nakłady brutto na środki trwałe w czwartym kwartale 2015 r. wzrosły realnie o 1,3 proc." - zaznaczył GUS.

Dynamika PKB najwyższa od 2011 r.

Zgodnie z dzisiejszą publikacją GUS, tempo wzrostu PKB w IV kw. 2015 r. wyniosło 3,9% r/r wobec 3,5% w III kw. i było zgodne z opublikowanym wcześniej wstępnym szacunkiem. Tym samym roczna dynamika PKB w IV kw. była najwyższa od IV kw. 2011 r. Po oczyszczeniu z wpływu czynników sezonowych dynamika PKB wyniosła 3,7% r/r wobec 3,6% r/r w III kw. W ujęciu kwartalnym, odsezonowane tempo wzrostu PKB zwiększyło się do 1,1% z 0,9% w III kw.

Wzrost na dopalaczu rządowo-inwestycyjnym

Podobnie jak w III kw., głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego w IV kw. był popyt krajowy, którego wkład do dynamiki PKB wyniósł 3,9 pkt. proc. wobec 3,1 pkt. proc. w III kw. Do przyspieszenia wzrostu gospodarczego w porównaniu z III kw. w największym stopniu przyczyniło się zwiększenie dynamiki spożycia publicznego (wzrost wkładu z 0,5 do 0,9 pkt. proc.).

Czynnikiem dynamizującym wzrost gospodarczy były również inwestycje (wzrost wkładu z 0,9 do 1,3 pkt. proc.), które - dzięki przyspieszeniu realizacji projektów współfinansowanych ze środków unijnych z perspektywy 2007-2013 - zwiększyły się o 4,9% r/r wobec 4,6% r/r w III kw.

Z kolei mimo dalszej poprawy sytuacji na rynku pracy tempo wzrostu konsumpcji prywatnej nie zmieniło się w porównaniu z III kw. i wyniosło 3,1% r/r (spadek wkładu z 1,8 do 1,5 pkt. proc.).

Wzrost PKB był również wspierany przez zwiększenie kontrybucji zapasów z -0,1 pkt. proc w III kw. do 0,2 pkt. proc., który w znacznym stopniu ograniczył niekorzystny wpływ eksportu netto na dynamikę PKB (spadek wkładu z 0,4 pkt. proc. do zera).

Zmniejszenie wkładu eksportu netto był efektem silniejszego przyspieszenia wzrostu importu (z 3,1% r/r w III kw. do 9,4% r/r) niż eksportu (z 3,9% r/r do 9,1% r/r). Podobnie jak w poprzednich latach w całym 2015 r. wzrost eksportu (6,5%) był szybszy niż wzrost PKB, w wyniku czego udział eksportu w PKB osiągnął poziom najwyższy w historii (49,2%).

Przed nami spowolnienie wzrostu gospodarczego

W 2016 r. oczekujemy wyraźnego spowolnienia wzrostu gospodarczego, które będzie widoczne już w I kw. (3,2% r/r). Do obniżenia dynamiki PKB przyczynią się przede wszystkim efekty wysokiej ubiegłorocznej bazy dla eksportu i inwestycji, a także obserwowane obecnie pogorszenie koniunktury w strefie euro, w tym w szczególności w gospodarce niemieckiej (por. dzisiejsza MAKROmapa).

Ponadto wzrost PKB w Polsce w 2016 r. będzie ograniczany przez znaczący spadek dynamiki inwestycji publicznych związany z mniejszym wykorzystaniem środków unijnych na początku nowej perspektywy finansowej 2014-2020, w tym w szczególności w jednostkach samorządu terytorialnego (por. MAKROmapa z 15.02.2015).

W kierunku przyspieszenia wzrostu gospodarczego będzie oddziaływało uruchomienie począwszy od II kw. programu "Rodzina 500+", który poprzez znaczący transfer do gospodarstw domowych przyczyni się do silnego zwiększenia dynamiki konsumpcji prywatnej.

Czynnikami ryzyka dla naszej prognozy wzrostu PKB w 2016 r. (2,9%) są styczniowa obniżka ratingu Polski przez agencję Standard & Poor's, a także oczekiwana przez nas podobna reakcja ze strony agencji Moody's, które mogą przyczynić się do spowolnienia napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski. W kierunku zmniejszenia napływu tych inwestycji może również oddziaływać zapowiedziane przez ministra skarbu wypowiedzenie przez Polskę umów o wzajemnej ochronie i popieraniu inwestycji. Nasz najnowszy scenariusz makroekonomiczny na lata 2016-2017 przedstawimy w najbliższej MAKROmapie.

Publikacja dzisiejszych, zgodnych ze wstępnym szacunkiem, danych o PKB w IV kw. 2015 r. r. jest w naszej ocenie neutralna dla złotego i rentowności obligacji.

Jakub Borowski

Główny Ekonomista

Credit Agricole Bank Polska S.A.

Komentarz dr Małgorzaty Starczewskiej-Krzysztoszek, głównej ekonomistki Konfederacji Lewiatan W czwartym kwartale 2015 r. produkt krajowy brutto wzrósł o 3,9 proc. , najszybciej od 2011 r. Cała polska gospodarka rosła w 2015 r. w tempie najszybszym od 2011 r. Kluczem do sukcesu był wzrost spożycia indywidualnego, inwestycji, a także eksport netto. Jedynie zapasy obniżyły wzrost PKB. Warto zwrócić uwagę na kilka rysujących się w polskiej gospodarce tendencji. Po pierwsze, spada udział spożycia indywidulanego w PKB. W 2012 r. stanowiło ono prawie 61 proc. PKB, w 2015 r. było to 58 proc. Oznacza to, że spożycie gospodarstw domowych rośnie, ale wolniej niż gospodarka. Dzieje się tak mimo stopniowej poprawy na rynku pracy i wzrostu wynagrodzeń. Jednocześnie nieznacznie, ale rośnie udział inwestycji w PKB - w 2012 r. było to 19,8 proc., w 2015 r. - 20,1 proc. To ciągle dużo za mało jak na potrzeby rozwojowe Polski. Węgry, Słowacja, a szczególnie Czechy mają zdecydowanie większy udział inwestycji w PKB. Większy udział inwestycji w PKB mają także chociażby Niemcy czy Francja. A tylko inwestycje o większej skali, a przede wszystkim o wyższej produktywności i oparte na innowacjach mogą stworzyć polskiej gospodarce szanse na trwały wzrost gospodarczy przekraczający 3,5 proc. Po drugie, przedsiębiorstwa-eksporterzy radzą sobie bardzo dobrze na rynku europejskim, i coraz lepiej na rynku globalnym. W efekcie eksport rośnie w ostatnich latach co roku o ponad 6 proc. Jednocześnie relatywnie słaby złoty, ale także spadki cen importowanych surowców ograniczają dynamikę importu. Dzięki temu także eksport netto ma dodatni wpływ na wzrost PKB (poza 2014 r.). Po trzecie, przedsiębiorstwa zaczęły zmieniać modele biznesowe, bowiem ostatnie kilka lat to okres obniżania udziału zapasów w PKB. W 2012 r. było to 1,2 proc., w 2015 r. już tylko 0,2 proc. Tu także znaczenie ma spadek cen surowców na rynkach światowych, ale patrząc na sprawozdania finansowe przedsiębiorstw widać wyraźnie, że wskaźniki rotacji zapasów są niższe niż kilka lat wcześniej. Świadczy to o tym, że przedsiębiorstwa pilnują płynności finansowej starając się "zamrażać" w zapasach jak najmniej kapitału. Po czwarte, struktura polskiej gospodarki zmienia się powoli. Przemysł co prawda od lat tworzy 24-25 proc. wartości dodanej brutto wytwarzanej w polskiej gospodarce (a w 2015 r. nawet 25,6 proc.), ale to akurat bardzo dobra informacja. Rośnie natomiast wolno, ale sukcesywnie udział w wartości dodanej brutto sektora transport i gospodarka magazynowa ( z 5,9 proc. w 2012 r. do 6,7 proc. w 2015 r.). Wszystko wskazuje na to, że dynamicznie rośnie w ramach tego sektora branża logistyczna i to ona zwiększa udział całego sektora w wartości dodanej brutto. A logistyka to innowacje biznesowe, więc tę tendencję należy postrzegać pozytywnie. Rośnie także systematycznie udział sektora działalność profesjonalna, naukowa i techniczna w tworzeniu wartości dodanej brutto (z 7,1 proc. w 2012 r. do 7,6 proc. w 2015 r.). Te zmiany także należy oceniać pozytywnie, wskazują bowiem na to, że biznes w coraz większym stopniu korzysta z profesjonalnego doradztwa, outsourcingu, a także w coraz większym stopniu interesuje się współpracą z innymi podmiotami dotyczącą inwestycji w innowacje. Jednocześnie nieznacznie, ale sukcesywnie maleje udział sektora handlowego w tworzeniu wartości dodanej brutto - z 19,1 w 2012 r. do 18,2 proc. w 2015 r. Oznacza to, że handel rośnie wolniej niż cała gospodarka i niezbędna jest poprawa produktywności w tym sektorze, m.in. przez jego konsolidację w różnej formie (franczyzę, tworzenie grup zakupowych, ale także fuzje i przejęcia). Polska gospodarka stopniowo zmienia się - rośnie, ale także modernizuje. Rok 2016 powinien być kontynuacją tych procesów. PKB powinno wzrosnąć o co najmniej 3,6-3,7 proc. bazując, tak jak w 2015 r., na spożyciu indywidualnym i inwestycjach. Przy czym większy udział we wzroście będzie miało w bieżącym roku spożycie gospodarstw domowych zasilonych w tym roku ponad 17 mld zł pieniędzy publicznych w ramach programu 500+. Inwestycje mogą utrzymać swoją dynamikę (ponad 6 proc.) pod warunkiem uruchomienia już na pełną skalę środków unijnych. Szanse na dodatni wpływ eksportu netto do wzrostu PKB są mniejsze niż w 2015 r., chociażby ze względu na wyższy popyt gospodarstw domowych, który w części zapewne będzie dotyczył produktów konsumpcyjnych (trwałego i nietrwałego użytku) z importu. Jednak 2016 r. to także wiele ryzyk, tak wewnętrznych (finanse publiczne, aczkolwiek wpływy podatkowe do budżetu państwa w styczniu br. pozwalają na optymizm), jak i (przede wszystkim) zewnętrznych. Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek

Sprawdź: PROGRAM PIT 2015