Polska zaskakująco odporna na gorszą koniunkturę w Niemczech

Niemcy od lat są głównym partnerem handlowym Polski, więc menedżerzy nad Wisłą ze szczególną uwagą śledzą informacje o koniunkturze u zachodniego sąsiada. W 2018 roku do Niemiec trafiło 28 proc. polskiego eksportu. Dlatego, gdy jesienią ubiegłego roku znad Renu zaczęły dobiegać dane o słabej koniunkturze w niemieckim przemyśle, ekonomiści oczekiwali spowolnienia także w Polsce.

Jednak pół roku później polski przemysł nadal zaskakująco rośnie. W marcu br. produkcja przemysłowa w Polsce wzrosła o 7,8 proc., a w lutym o 6,5 proc. rok do roku (po oczyszczeniu z efektów sezonowych, czyli różnicy w liczbie dni roboczych). Tymczasem dane z Niemiec nie napawają optymizmem. Indeks PMI mierzący koniunkturę w przemyśle od stycznia znajduje się poniżej poziomu 50 punktów, co oznacza recesję. W lutym (to ostatnie dane) liczba nowych zamówień w przemyśle spadła aż o 8,4 procent rok do roku.

Odporność polskiego przemysłu na tąpnięcie w Niemczech zdziwiła ekonomistów. - Byliśmy zaskoczeni przez ostatnie dwa kwartały, szczególnie obserwując dane z pierwszego kwartału 2019 - mówi Jakub Borowski, główny ekonomista banku Credit Agricole w Polsce.

- Ostatni raz taką różnicę między Polską a Niemcami obserwowaliśmy podczas kryzysu finansowego - dodaje Ignacy Morawski, ekonomista i szef platformy SpotData.

Spowolnienie w Niemczech wynika z dużej niepewności w światowym handlu. - Wywołały ją zapowiedzi USA i Chin o pogorszeniu warunków prowadzenia biznesu dla zagranicznych firm. Na razie są to tylko deklaracje polityczne i niewiele jest konkretnych kroków w tym kierunku, ale sytuacja może ulec pogorszeniu - mówi dr Konrad Popławski, ekonomista warszawskiego Ośrodka Studiów Wschodnich.

Pytani przed Deutsche Welle ekonomiści wskazują na szereg czynników, które, mimo złej koniunktury w Niemczech, wzmacniają polski przemysł.

- Należy pamiętać, że kontrakty na eksport zawierane są często z dużym wyprzedzeniem. Skutki osłabienia dla Polski mogą zatem wystąpić z opóźnieniem - ocenia Niklas Becker, szef biura Germany Trade & Invest w Polsce.

Potwierdza to Jakub Borowski z Credit Agricole. - Firmy wciąż mają portfel zamówień, który sięga około 10 miesięcy. Wiele polskich firm nadal realizuje zamówienia z Niemiec, które mogą być co prawda ograniczane, ale często są to kontrakty długoterminowe, które nie dopasowują się tak szybko do gorszej koniunktury - wyjaśnia Borowski.

Rozmówcy DW wskazują na pozytywny skutek przenoszenia do Polski produkcji przez firmy z Europy Zachodniej. - To zmiana o strukturalnym charakterze, którą obserwujemy od kilku lat. Polska zwiększa swój udział w łańcuchach tworzenia wartości w strefie euro - ocenia Jakub Borowski.

Ignacy Morawski z platformy SpotData zwraca uwagę na dobre wyniki sektora motoryzacyjnego w całym regionie (obejmującym Polskę, Czechy, Słowację, Węgry i Rumunię). O ile eksport z regionu do Niemiec w tym sektorze rośnie coraz wolniej, to wewnątrz regionu rośnie stabilnie na poziomie ok. 10 proc. Wynika to z faktu, że nowe fabryki (np. Land Rovera na Słowacji) oraz zwiększenie produkcji (np. Dacii w Rumunii) zwiększają popyt na części samochodowe w całym regionie.

W czasie złej koniunktury niemieckie firmy mogą być zainteresowane dalszym przenoszeniem produkcji z powodu niższych kosztów. - Nie oznacza to przenoszenia całych fabryk, ale zwiększyć może się popyt na usługi konkretnych zakładów w Polsce. W przemyśle motoryzacyjnym fabryki stale rywalizują w przetargach na dostawę konkretnych części - wyjaśnia Konrad Popławski z Ośrodka Studiów Wschodnich. Dodaje jednak, że podczas spowolnienia większy opór wobec przenoszenia produkcji za granicę mogą stawiać niemieccy związkowcy.

Polsce pomaga też fakt, że mimo spowolnienia w przemyśle bezrobocie w Niemczech nadal pozostaje na niskim poziomie i popyt konsumpcyjny jest wysoki. Polska eksportuje bowiem do Niemiec dużo gotowych produktów, które trafiają bezpośrednio do konsumentów, np. żywność, meble czy sprzęt AGD. - To około 30 proc. polskiego eksportu, podczas gdy we Francji i w Czechach to około 20 proc. lub mniej. Sprzedajemy dużo produktów bezpośrednio do niemieckich konsumentów, więc ich dobre nastroje są dla nas pozytywnym zjawiskiem - wyjaśnia Ignacy Morawski.

Dobre wyniki polski przemysł zawdzięcza też silnemu popytowi w kraju. Nowe programy socjalne (jak zapowiedź "piątki" rządu) zwiększają konsumpcję. Sektor publiczny napędza popyt inwestycyjny.

Szczególnie branża budowlana korzysta z cyklu finansowania inwestycji z funduszy unijnych. - Nawet, jeśli sprzedajemy trochę mniej do strefy euro, to jesteśmy w stanie to kompensować, kierując część produkcji krajowej na zapotrzebowanie w branży budowlanej - mówi Jakub Borowski.

- Inwestycje publiczne napędzają też transport publiczny. To przekłada się na wzrost eksportu autobusów i taboru kolejowego w regionie - dodaje Ignacy Morawski.

Rozmówcy DW zwracają jednak uwagę, że bez poprawy światowej koniunktury spowolnienie może dotknąć także polski przemysł. Już teraz wzrost polskiej gospodarki zwalnia, choć prognozy są lepsze niż w Niemczech.

W kwietniu niemiecki rząd obniżył prognozy wzrostu gospodarczego na 2019 rok do 0,5 proc. PKB, po wzroście o 1,5 proc. w roku ubiegłym. Narodowy Bank Polski po wzroście o 5,1 proc. w 2018 roku spodziewa się w tym roku słabszego wzrostu na poziomie 4 proc. PKB.

- Jeżeli przemysł w Niemczech nie odbije, to myślę że zobaczymy spowolnienie dość szybko. Może w połowie tego roku, może w drugiej połowie. Długotrwała dywergencja między tymi trendami jest mało możliwa - ocenia Ignacy Morawski.

- W naszym scenariuszu zakładamy odbicie koniunktury w światowym handlu w drugiej połowie roku. Jeśli go nie będzie, to prognozy dla Niemiec będą rewidowane w dół i również lekko w dół będziemy musieli korygować prognozę dla Polski - dodaje Jakub Borowski.

Zdaniem ekonomistów czynnikami ryzyka w światowej gospodarce pozostają słaba koniunktura w Chinach, brexit oraz negocjacje handlowe między USA i Chinami.

Redakcja Deutsche Welle