Wzrost polskiego PKB słabnie. Najniższa dynamika od 2012 r.

GUS potwierdził wcześniejsze informacje dotyczące dynamiki polskiej gospodarki w pierwszym kwartale obecnego roku. Tempo wzrostu PKB obniżyło się z 4,3 proc., zanotowanych w trzech ostatnich miesiącach 2015 r. do 3 proc. Choć spowolnienia można się było spodziewać, to jednak jego skalę można uznać za znaczącą. Mimo, że wszystko wskazuje na to, że w następnych kwartałach gospodarka będzie przyspieszać, to jednak wcześniejszy optymizm nieco przygasł, a osiągnięcie założonego poziomu 3,8 proc. w całym 2016 r. może być trudnym zadaniem. Wzrost w pierwszych miesiącach roku opierał się przede wszystkim na popycie krajowym, w jeszcze większym stopniu niż w czwartym kwartale ubiegłego roku. Po raz pierwszy od jesieni 2013 r. odnotowano jednak niekorzystne konsekwencje wynikające ze spadku popytu inwestycyjnego, a także wyraźnemu pogłębieniu uległ negatywny wpływ eksportu netto. Widoczne jest zatem pogorszenie się zarówno czynników krajowych, w postaci osłabienia inwestycji, jak i koniunktury zagranicą, ograniczającej możliwości ekspansji eksportowej. Spośród trzech motorów wzrostu gospodarczego, dobrze działa jedynie popyt wewnętrzny, głównie kreowany przez spożycie gospodarstw domowych, którego wpływ zwiększył się z 1,5 proc. w końcówce ubiegłego roku do 2 proc. w pierwszym kwartale 2016 r. W dalszym ciągu słabe jest spożycie publiczne, którego udział obniżył się z 1,6 do 0,8 proc.

Osiągnięcie założonej przez rząd dynamiki gospodarki zależeć będzie w głównej mierze od poprawy sytuacji w inwestycjach, a więc od bardziej sprawnego uruchamiania projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej oraz tworzenia zachęt i ułatwień dla inwestycji prywatnych, których wzrost uzależniony jest w dużym stopniu od ustąpienia czynników niepewności, zarówno w ocenie ogólnych kierunków zmian, jak i konkretnych rozwiązań w poszczególnych dziedzinach polityki gospodarczej. Wiele zależeć też będzie od kondycji gospodarki światowej, a w szczególności europejskiej. Bez poprawy koniunktury w otoczeniu trudno będzie osiągnąć większe efekty eksportowe.

Roman Przasnyski, główny analityk GERDA BROKER

- - - - -

Zgodnie z dzisiejszą publikacją GUS, tempo wzrostu PKB w I kw. br. wyniosło 3,0 proc. r/r wobec 4,3 proc. w IV kw ub. r. i było zgodne z opublikowanym wcześniej wstępnym szacunkiem. Oczyszczony z wpływu czynników sezonowych PKB spadł w I kw. o 0,1 proc. kw/kw (wobec wzrostu o 1,3 proc. w IV kw), co oznacza najniższą dynamikę PKB w ujęciu kw/kw od IV kw. 2012 r.

Struktura PKB w I kw. była w dużej mierze zgodna z naszymi oczekiwaniami. Głównym czynnikiem oddziałującym w kierunku znaczącego spowolnienia wzrostu było silne obniżenie dynamiki inwestycji do -1,8 proc. r/r wobec 4,4 proc. r/r w IV kw. (czynnik ten odpowiadał za 1,4 pkt. proc. spadku dynamiki PKB). Do znaczącego wyhamowania nakładów inwestycyjnych przyczynił się spadek inwestycji w średnich i dużych przedsiębiorstwach (o 8,6 proc. r/r), na co w dużym stopniu złożyło się silne obniżenie inwestycji w energetyce związane z efektem wysokiej ubiegłorocznej bazy. Drugim czynnikiem oddziałującym w kierunku obniżenia inwestycji ogółem był spadek inwestycji publicznych o ok. 20 proc. r/r, znajdujący odzwierciedlenie w załamaniu produkcji budowlano-montażowej w I kw. (por. MAKROpuls z 19.04.2016), związanym ze zmniejszonym wykorzystaniem środków unijnych na początku nowej perspektywy finansowej 2014-2020.

Do obniżenia dynamiki PKB w I kw. przyczyniły się również w równym stopniu (0,8 pkt. proc.) spadek dynamiki spożycia publicznego oraz obniżenie wkładu eksportu netto z -0,1 pkt. proc. w IV kw. do -0,9 pkt. proc. Niższy wkład eksportu netto był związany z obniżeniem dynamiki eksportu (z 8,2 proc. r/r w IV kw. do 6,9 proc. r/r; efekt wysokiej ubiegłorocznej bazy), któremu towarzyszyło przyspieszenie wzrostu importu z 8,6 proc. r/r do 9,3 proc. r/r.

W kierunku wzrostu dynamiki PKB w I kw. najsilniej oddziaływało zwiększenie wkładu przyrostu zapasów z 0,1 pkt. proc. w IV kw. do 1,3 pkt. proc. Było ono zgodne z wynikami badań koniunktury dla przetwórstwa przemysłowego (PMI), sygnalizującymi odbudowę zapasów w tym sektorze. W I kw. odnotowano nieznaczne zwiększenie dynamiki konsumpcji prywatnej (z 3,0 proc. r/r w IV kw. do 3,2 proc., zgodnie z naszą prognozą), wspieranej przez szybki wzrost realnego funduszu płac w gospodarce i dalszą poprawę nastrojów konsumentów związaną w pewnym stopniu z oczekiwanym uruchomieniem programu "Rodzina 500 plus". Czynnik ten spowodował przyspieszenie rocznego wzrostu PKB w I kw. o 0,5 pkt. proc.

Oczekujemy, że w kolejnych kwartałach roczne tempo wzrostu PKB będzie zbliżone do 3 proc. r/r, jednak znaczącym zmianom ulegnie jego struktura. Naszym zdaniem spadek inwestycji przedsiębiorstw w I kw. był przejściowy, na co wskazują efekty wysokiej bazy w energetyce, utrzymujący się wysoki stopień wykorzystania mocy wytwórczych w przetwórstwie (w I kw. wzrost inwestycji w tym sektorze wyniósł 8,9 proc. r/r). Ponadto, oczekujemy stopniowej odbudowy inwestycji publicznych, co w połączeniu z wygasaniem efektu wysokiej bazy będzie oddziaływać w kierunku zwiększenia rocznej dynamiki nakładów inwestycyjnych realizowanych przez sektor publiczny. Spodziewamy się również wyraźnego przyspieszenia wzrostu spożycia prywatnego, wspieranego przez wypłaty środków w ramach programu "Rodzina 500 plus". Uważamy jednak, że program ten przyczyni się do znaczącego zwiększenia popytu na towary i usługi importowane, co będzie oddziaływać w kierunku spadku eksportu netto i tym samym ograniczenia pozytywnego wpływu tego programu na dynamikę PKB. W przeciwnym kierunku będzie natomiast oddziaływał oczekiwany przez nas znaczący spadek wkładu przyrostu zapasów. Szacujemy, że przy założeniu wzrostu zapasów w II kw. na poziomie zbliżonym do odnotowanego w w I kw. (3,3 mld zł) wkład tego czynnika do dynamiki PKB w II kw. spadnie do zera. Nasz najnowszy scenariusz makroekonomiczny, uwzględniający opublikowane dziś dane o strukturze PKB w I kw., przedstawimy w najbliższej MAKROmapie.

Dzisiejsze dane są w naszej ocenie neutralne dla kursu złotego i rentowności obligacji.