Długi: Nowe kategorie wierzycieli

Zakończyły się już konsultacje międzyresortowe nad projektem nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. Ministerstwo Sprawiedliwości przekaże go pod obrady rządu. Największe zmiany dotyczą postępowania naprawczego. To nowa instytucja, którą wprowadziło prawo upadłościowe z 2003 roku. Dłużnicy nie mogli dotychczas korzystać z tego postępowania, gdyż mogą je wszcząć jedynie przedsiębiorcy zagrożeni niewypłacalnością. Za takich uznaje tych dłużników, którzy zdołają przewidzieć, że mimo wykonywania swoich zobowiązań w niedługim czasie staną się niewypłacalni.

Dłużnik w postępowaniu

Po zmianach niewypłacalny przedsiębiorca będzie mógł prowadzić postępowanie naprawcze. Jednak opóźnienie przedsiębiorcy w wykonywaniu zobowiązań nie będzie mogło przekraczać trzech miesięcy, a suma niezapłacalnych zobowiązań 10 proc. wartości księgowej majątku dłużnika.

Dzięki zmianom upadłości będą mogły uniknąć małe firmy, które mają niewielkie zadłużenia.

- Osoby z niewielkim zadłużeniem stanowią największą grupę dłużników - mówi Piotr Zimmerman, były sędzia i przewodniczący XVII Wydziału Gospodarczego dla Spraw Upadłościowych i Naprawczych Sądu Rejonowego w Warszawie.

Kategorie wierzycieli

W projekcie zaproponowano, aby przy głosowaniu nad układem dokonać korekty dotychczasowego podziału na kategorie wierzycieli oraz przyznać bezwzględne pierwszeństwo w egzekwowaniu kosztów postępowania upadłościowego. Teraz odbywa się ono w grupach wierzycieli, którzy zostali podzieleni według kategorii interesów.

- W wielu przypadkach tworzenie takich grup jest zbędne i prowadzi do przewlekłości postępowania - mówi prof. Feliks Zedler.

Głosowanie w grupach ma odbywać się tylko wtedy, gdy sędzia komisarz tak postanowi.

- Odstąpienie od głosowania w grupach na pewno przyspieszy nawet o kilka miesięcy zawarcie układu wówczas, gdy wierzyciele nie są jednomyślni, tym bardziej że nawet sam podział na kategorie podlega zaskarżeniu - mówi syndyk Mirosław Kamiński. Projekt przewiduje, że postanowienia sędziego komisarza o głosowaniu w grupach, strony nie będą mogły zaskarżyć, ponieważ doprowadziłoby to do nadmiernego przedłużenia postępowania - tłumaczy Zedler.

Natomiast uczestnicy postępowania mogliby zgłaszać zarzuty do układu, powołując się na uchybienia wiązane z podziałem na grupy wierzycieli i w ten sposób - zdaniem autorów projektu - ich prawa byłyby chronione w sposób wystarczający. Jednak zdaniem syndyka Kamińskiego głosowanie w grupach miało też swoje zalety, bo można było w ten sposób podzielić wierzycieli na grupy. Nawet gdyby jedna grupa głosowała przeciw układowi, to i tak dochodziłoby do jego zawarcia.

150 zmian zaproponowano w Prawie upadłościowym i naprawczym

Gdyby po zatwierdzeniu listy wierzytelności sędzia komisarz postanowił, że głosowanie nad układem odbędzie się w grupach wierzycieli obejmujących poszczególne kategorie interesów, to wówczas powinien te listy sporządzić.

Projekt przewiduje, że obejmowałyby one w szczególności wierzycieli, którym przysługują wierzytelności ze stosunków pracy (którzy wyrazili zgodę na objęcie ich układem), rolników, którym przysługują wierzytelności z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego wierzycieli, których roszczenia zabezpieczone są hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską (którzy wyrazili zgodę na objęcie ich układem), wierzycieli, którzy są wspólnikami lub akcjonariuszami upadłej spółki posiadających udziały lub akcje spółki zapewniające co najmniej 5 proc. głosów.

Natomiast w ostatniej grupie znaleźliby się pozostali wierzyciele.

Warunki restrukturyzacji zobowiązań upadłego muszą być jednakowe dla wszystkich wierzycieli. Gdyby jednak sędzia komisarz postanowił, że wierzyciele będą nad układem głosowali w grupach, to wówczas warunki restrukturyzacji powinny być jednakowe dla tych, którzy zostali zaliczeni do tej samej grupy. Wierzyciel będzie mógł się jednak zgodzić na warunki mniej korzystne.

Nie stracą roszczeń

Restrukturyzowane będą mogły być też zobowiązania niepieniężne upadłego. Obecnie obowiązujące przepisy nie dopuszczają takiej możliwości w drodze układu. Natomiast autorzy projektu zaproponowali, aby restrukturyzacja zobowiązań niepieniężnych była proporcjonalna do pieniężnych.

- Nie wszystkie zobowiązania niepieniężne ze względu na swój charakter mogą zostać objęte restrukturyzacją - mówi Wojciech Biernacki, radca prawny z Kancelarii Radców Prawnych Biernaccy. Wierzyciel może nie zgodzić się na taką restrukturyzację. Nowela ustawy ma umożliwić takim wierzycielom przekształcenie zobowiązania niepieniężnego na pieniężne objęte restrukturyzacją w drodze układu -dodaje Biernacki.

Obowiązek zapłaty zaliczki

Przed wejściem w życie prawa upadłościowego i naprawczego (1 października 2003 r.) zaliczkę na koszty płacił wierzyciel, który składał wniosek o wszczęcie postępowania upadłościowego. Obecne przepisy takiej możliwości nie przewidują, dlatego twórcy projektu nowelizacji postanowili przywrócić tę możliwość. Wymogła to na nich praktyka procesowa.

- Sądy coraz częściej wzywają wierzycieli do wpłacenia zaliczki na koszty postępowania upadłościowego. Umożliwia to im wszczęcie postępowania o ogłoszenie upadłości i przede wszystkim ustalenie majątku dłużnika - tłumaczy Piotr Zimmerman.

Małgorzata Piasecka-Sobkiewcz