Górnicy bez wyrównania zarobków
Emerytowany górnik z mysłowickiej kopalni "Wesoła" nie otrzyma wyrównania zarobków z kilku lat pracy - zdecydował w piątek Sąd Apelacyjny w Katowicach, który rozpatrywał odwołanie jego pracodawcy - Katowickiego Holdingu Węglowego (KHW) - od wcześniejszego wyroku Sądu Okręgowego, nakazującego wypłacenie górnikowi ok. 12 tys. zł.
Sąd - jak mówił w piątek przewodniczący składu orzekającego Zbigniew Gwizdak - uznał, że zapis holdingowej umowy zbiorowej z 1993 roku, na który powoływał się powód, de facto nie nabrał mocy prawnej, ponieważ na podstawie załącznika do tej umowy strony zgodziły się przejściowo na inny mechanizm kształtowania płac. Ponadto sporny punkt umowy holdingowej został później skutecznie zmieniony.
Piątkowy wyrok, przyjęty z zadowoleniem przez przedstawicieli KHW, może mieć zasadnicze znaczenie dla około 15 tys. podobnych spraw, w których górnicy KHW domagają się od pracodawcy wypłaty środków. Z tego ok. 8 tys. spraw toczy się już przed sądami różnych instancji. Górnicze roszczenia KHW szacuje łącznie na 1,2- 1,3 mld zł.
Przedstawiciele firmy nie ukrywają, że korzystne dla górników wyroki mogłyby oznaczać jej upadłość. Zadowolenia nie krył natomiast wiceprezes KHW, Waldemar Mróz. Jesteśmy szczególnie zadowoleni z wyroku i całej uwagi, jaką Sąd Apelacyjny poświęcił tej sprawie, dając asumpt do uspokojenia nastrojów ponad 20-tysięcznej załogi holdingu. Widmo upadłości, które nad nami wisiało, zostało zdecydowanie oddalone skomentował wiceprezes. Dodał, że konieczność wypłaty górnikom ponad 1,2 mld zł, bo na tyle szacowane są roszczenia ok. 15 tys. osób (ok. 8 tys. spraw jest już w sądach), prowadziłoby do upadłości holdingu. Problem miałyby też inne spółki węglowe, których w części dotyczą podobne pozwy. KHW liczy, że wyrok Sądu Apelacyjnego usankcjonuje linię orzecznictwa sądów w podobnych sprawach.
Autor pozwu ma natomiast wątpliwości, czy roszczenia jego i jego kolegów mogłyby doprowadzić do upadłości holdingu. Nie wiem, ile w tym prawdy. Sądzę się z holdingiem od siedmiu lat. Przecież nie jest tak, że holding musiałby zapłacić te pieniądze wszystkim w jednym momencie. Rozłożone na 6-7 lat wcale nie byłyby dla holdingu taką gigantyczną kwotą - powiedział Golec.
Zapewnił, że swoim pozwem nie chciał jak przeczytał w gazetach - rzucić holdingu na kolana, ale jak powiedział "walczyć o swoje". Kiedy zakładałem sprawę, robiło to bardzo wielu innych górników. Nie miałem pojęcia, że będzie tego aż tyle (...). Nie myślałem o wycofaniu wniosku. Jak się powiedziało "a", to trzeba powiedzieć "b". Jak już założyłem sprawę, nie było się już nad czym zastanawiać powiedział. Regulacje holdingowej umowy zbiorowej były korzystniejsze dla górników niż te, ujęte w Ponadzakładowym Układzie Zbiorowym Pracy z 1991 r., gdzie najniższe wynagrodzenie górników dołowych ustalono na 50 proc. średniej. Załącznikiem do holdingowej umowy zbiorowej był plan stopniowego dojścia do zapisanych 90 proc. Nie został zrealizowany z powodu braku środków oraz wprowadzenia innych regulacji, ograniczających wzrost wynagrodzeń.
W 1994 r. weszła w życie ustawa o negocjacyjnym sposobie kształtowania wynagrodzeń. Zgodnie z nią, obowiązujący jest wskaźnik wzrostu wynagrodzeń, ustalany corocznie przez komisję trójstronną. Oznaczało to mniejsze podwyżki.
Ponadto, na mocy kolejnych ustaw o restrukturyzacji górnictwa, branża korzystająca z olbrzymiej pomocy publicznej, nie mogła podnosić płac powyżej tego wskaźnika. W 1995 r. zmiany uregulowano w protokole dodatkowym do umowy holdingowej.
Problem składanych przez górników pozwów, domagających się wyrównania pensji za kilka lat, dotyczy nie tylko KHW, ale także innych spółek węglowych. Podobnych roszczeń obawiają się przedstawiciele zatrudniającej ponad 68 tys. osób Kompanii Węglowej. Jak dotąd nie było tam jednak lawiny pozwów. W Jastrzębskiej Spółce Węglowej złożono ich ponad sto. Pozwy te są obecnie rozpatrywane przez sądy. Jak dotąd w dwóch sprawach, które trafiły do drugiej instancji, wygrała spółka.
