Wpływ zapłaty na VAT

Termin płatności

Jedną z grup czynności, przy wykonaniu których o obowiązku podatkowym w VAT decyduje termin płatności określony w umowie są usługi powszechne, zwane potocznie mediami. Zalicza się do nich:

- dostawę energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu przewodowego,

- świadczenie usług: telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, w zakresie rozprowadzania wody, w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów sanitarnych i pokrewnych.

Z chwilą upływu terminu płatności obowiązek podatkowy powstanie również w przypadku usług wymienionych w art. 19 ust. 13 pkt 11 ustawy, tj. usług za które pobierane są tzw. opłaty (czynsze) spółdzielcze.

Zatem w stosunku do ww. czynności obowiązek podatkowy powstanie nie z datą wydania towaru czy wykonania usługi, ale z chwilą upływu terminu płatności określonego w umowie.

Otrzymanie zapłaty

Przepisy o VAT wymieniają także grupę czynności, w stosunku do których powstanie obowiązku podatkowego uzależnione zostało od otrzymania całości lub części należności. Jednak tutaj ustawodawca określił graniczny moment, kiedy to pomimo że należność nie została uregulowana, obowiązek podatkowy i tak powstanie.

W niektórych sytuacjach tym granicznym momentem jest termin płatności należności określony w umowie lub fakturze.

Wystąpi to w przypadku usług:

- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,

- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,

- w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego czy stałej obsługi prawnej i biurowej,

- licencyjnych, polegających na sprzedaży praw lub udzielaniu licencji i sublicencji, przeniesienia lub cesji praw autorskich, patentów, praw do znaków fabrycznych, handlowych, oddaniu do używania wspólnego znaku towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego, albo innych pokrewnych praw.

Natomiast w stosunku do innych czynności, tym granicznym momentem jest określona ilość dni, która upłynęła od dnia wykonania usługi czy dostawy towaru.

Przykładowo, są to usługi transportowe czy budowlane. W przypadku tych usług obowiązek podatkowy powstanie z chwila otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia od dnia wykonania tych usług.

Podobnie jest przy dostawie złomu stalowego i żeliwnego, złomu metali nieżelaznych, z wyłączeniem złomu metali szlachetnych. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, a jeżeli zapłata nie została dokonana, to w przypadku:

- złomu niewsadowego - nie później niż 20. dnia, licząc od dnia wysyłki złomu do jednostki, która zgodnie z umową dokonuje kwalifikacji jakości,

- złomu wsadowego - nie później niż 30. dnia, licząc od dnia wysyłki złomu.

Jak wynika z powyższego, w niektórych sytuacjach na powstanie obowiązku podatkowego nie ma wpływu sam termin wykonania usługi czy data wystawienia faktury. Podatnik obowiązany jest bowiem rozliczyć podatek VAT od transakcji np. w terminie, w którym przypada termin płatności czy upłynęła określona ilość dni od wykonania usługi czy dostawy towaru.

Przy czym należy pamiętać, że jest tu również ważny termin zapłaty całości czy części należności. W sytuacjach gdy nastąpi ona jeszcze przed ustalonym terminem płatności czy przed upływem określonej ilości dni, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania należności. Podkreślić także należy, że otrzymanie części zapłaty powodować będzie powstanie obowiązku podatkowego tylko w stosunku do tej otrzymanej części.

Jeżeli podatnik wykazał obowiązek podatkowy z tytułu VAT nie w miesiącu, w którym przepisy określają jego powstanie a w miesiącu wykonania usługi czy dostawy towaru, może okazać się, że został on określony przedwcześnie. Sytuacja ta może spowodować obowiązek złożenia korekty deklaracji VAT.

Import usług

Mówiąc o momencie powstania obowiązku podatkowego nie sposób nie wspomnieć o terminie jego powstania w przypadku importu usług.

Nabywając usługi od podmiotów zagranicznych, w pierwszej kolejności należy ustalić miejsce ich świadczenia. Jeżeli okaże się, że miejscem ich opodatkowania jest Polska, to u podatnika polskiego wystąpi import usług. Podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku z tytułu importu usług jest polski nabywca, który musi również ustalić moment powstania obowiązku podatkowego z tego tytułu. Obowiązek ten powstaje na analogicznych zasadach jak w przypadku sprzedaży tego typu usług na terenie kraju (art. 19 ust. 19 ustawy o VAT). Oznacza to, że jeżeli podatnik polski nabywa od podmiotu zagranicznego np. niektóre z wymienionych usług, to w takim przypadku polski nabywca dokonuje rozliczenia tych usług dokładnie w ten sam sposób co krajowi sprzedawcy.

Przykładowo w sytuacji, kiedy to francuski podatnik VAT (mający siedzibę we Francji) świadczy polskiemu podatnikowi usługi polegające na stałej obsłudze prawnej - polski podatnik ma obowiązek rozliczyć to nabycie jako import usług. Miejscem świadczenia jest bowiem miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, czyli w tym przypadku Polska.

Obowiązek z tytułu sprzedaży na terenie kraju omawianych usług powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w fakturze lub umowie. Zatem nabycie tego typu usług na zasadzie importu należy ująć w deklaracji VAT w miesiącu, w którym powstałby obowiązek podatkowy przy sprzedaży tego typu usług w kraju, czyli w miesiącu w którym przypada termin ich płatności. Chyba że przed tą datą podatnik (nabywca polski) zapłaci całość lub część należności. W takim przypadku obowiązek ten powstanie w dniu, w którym uregulował on na rzecz dostawcy całość lub część należności. Przy czym w przypadku zapłaty tylko części należności, obowiązek podatkowy powstanie jedynie w stosunku do tej części.

Aleksandra Węgielska