Zmiany w VAT: zagrożenia czy szanse?

podatki

Sobota, 27 listopada 2010 (05:00)

Premier Donald Tusk jako remedium na stan finansów publicznych zapowiedział podwyższenie stawek podatku VAT od 2011 r. Projekt zakłada podwyższenie wszystkich dotychczasowych stawek.

Obecnie mamy stawki 3%,7% i 22%. A najprawdopodobniej od przyszłego roku będziemy mieć odpowiednio 5% (a więc podwyżka o dwa punkty procentowe) 8% i 23% (w obu przypadkach podwyżka o jeden punkt procentowy). Warto zaznaczyć, że dotychczasową stawką 3% są objęte podstawowe produkty żywnościowe, a więc to one są dotknięte najwyższym wzrostem stawki do 5%.

Dla przedsiębiorców oznacza to nie mniej nie więcej tylko podwyżkę wszystkich materiałów potrzebnych dla działalności gospodarczej i usług, co zmusi albo do podniesienia ceny swoich produktów czy usług albo do redukcji kosztów, niekiedy do rezygnacji z określonej dziedziny swej działalności. Należy przy tym zauważyć, że podwyżka o jeden czy dwa stopnie procentowe nie oznacza, że o tyle samo przedsiębiorca również podniesie swoje ceny. Eksperci oceniają, że sama tylko żywność zdrożeje o 5-6%.

Reklama

Pamiętajmy, że na koszt usługi czy stworzenia produktu nakłada się wiele czynników. Jeśli tak jak w naszym przypadku podrożeje każdy z tych czynników dla przedsiębiorców oznacza to realną podwyżkę, od co najmniej kilku do kilkunastu procent. Jeśli przedsiębiorca nie zdecyduje się na podwyżkę będzie musiał dokonać odpowiednich cięć w swoich kosztach. Rezultatem będzie znaczne zmniejszenie zasobności portfeli wszystkich uczestników obrotu gospodarczego.

Konieczna aktualizacja programów księgowych, kas fiskalnych, oprogramowania komputerowego i metek z cenami

Do niezbędnych kosztów, jakie niesie za sobą podwyżka stawek VAT, należą aktualizacje stawek w programach księgowych, w księgach przychodów i rozchodów czy kasach fiskalnych. Koszty te konieczne mogą się okazać wcale nie małe. W sklepach trzeba będzie opłacić wprowadzenie do swoich systemów informatycznych nowych stawek VAT, zmianę cenników i setek tysięcy metek z cenami, opłacić serwisantów kas fiskalnych oraz przeszkolić personel.

Również w przypadku oprogramowania komputerowego dla księgowych mogą pojawić się niemałe kłopoty. Nie ma problemu, jeśli producent przewidzi potrzebę zmian i dokona aktualizacji programu. Gorzej, jeśli producenta nie ma. Może się też zdarzyć, że program nie będzie miał możliwości wprowadzenia nowej stawki. Pamiętajmy, że stawka 22% obowiązuje prawie od 17 lat. Te problemy mogą spowodować zakłócenie pracy firm (urzędów również) na spory okres czasu.

Także kłopoty mogą wystąpić - na co zwraca uwagę w swej opinii o podwyżce VAT Rada Podatkowa PKPP Lewiatan apelując o zmiany w projekcie budżetu na 2011 r. w części dotyczącej podatku VAT - w sytuacji opodatkowania tych samych czynności w tym samym czasie według różnych stawek VAT. Projekt zakłada, że decydującym kryterium przy określaniu stosowania stawki (sprzed lub po nowelizacji) jest moment wykonania usługi. W przypadku usług o charakterze ciągłym za wykonanie usługi przyjmowane jest zakończenie okresu rozliczeniowego. W efekcie, jak zauważają eksperci Lewiatana, usługi wykonywane w sposób ciągły, dla których przyjęto roczny okres rozliczeniowy będą opodatkowane np. według stawki 23% VAT, jeśli tylko zakończenie okresu rozliczeniowego będzie miało miejsce już w nowym roku.

Przykładowo usługi, dla których przyjęto roczny okres rozliczeniowy od 15 stycznia 2010 r., a kończący się 14 stycznia 2011 r. będą w całości opodatkowane stawką 23%. Innym przykładem są usługi telekomunikacyjne, jeśli klient rozlicza się w okresie np. od 5 do 4 następnego miesiąca, usługi telekomunikacyjne wykonane w grudniu będą opodatkowane według stawki 23%, a te same usługi u klienta, który rozlicza się w okresie od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca będą opodatkowane stawką 22%.

Sytuacja taka (opodatkowanie według różnych stawek identycznych czynności wykonywanych w tym samym okresie w zależności jedynie od przyjętego okresu rozliczeniowego) skutkuje naruszeniem konstytucyjnej zasady poszanowania praw nabytych, równości wobec prawa oraz zasady niedziałania prawa wstecz. Dodatkowo - jak podkreślają w opinii przedstawiciele Rady Podatkowej Lewiatana - narusza zasadę neutralności podatku VAT.

Projekt ustawy budżetowej na rok 2011 przewiduje, że dochody wyniosą 273 300 662 tys. zł. Jako jeden z filarów dochodów jest wykazany wzrost stawek VAT. Na poziom dochodów państwa wpłynie m.in. tymczasowe (na 3 lata, tj. od 1.01.2011 r. do 31.12.2013 r.) podwyższenie stawek podatku VAT o 1 punkt procentowy. Wyjątkiem będą stawki na część towarów żywnościowych, tj. chleb, nabiał, przetwory mięsne, produkty zbożowe i soki, na które podatek VAT będzie obniżony z 7 do 5%. Dochody budżetu państwa z podatku VAT wyniosą 119 300 000 tys. zł, tj. o 11,2% więcej niż w 2010 r. W prognozie wpływów z podatku VAT wzięto pod uwagę:

wzrost stawek VAT na niektóre nieprzetworzone i niskoprzetworzone artykuły spożywcze, książki i czasopisma specjalistyczne (z 3 do 5% oraz z 0 do 5%);
zmiany stawek VAT (podwyższenie VAT o jeden punkt procentowy z 22 na 23% i z 7 na 8% oraz obniżenie VAT z 7 do 5% na podstawowe produkty spożywcze);
rozszerzenie (od 1 maja 2011 r.) obowiązku stosowania kas fiskalnych;
ograniczenie odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu samochodów z "kratką" do 60% kwoty z faktury, nie więcej niż 6 tys. zł i całkowitego zakazu odliczania podatku naliczonego od paliwa wykorzystywanego do ich napędu;
zwiększenie rocznego limitu obrotu, który uprawnia do zwolnienia z podatku VAT, z 100 tys. zł do 150 tys. zł w 2011 r.;
zwolnienie z VAT sms-ów na cele charytatywne.

Gabriela Nowicka

prawniczka i doktorantka, Auxilium S.A.

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 11.03.2004 o podatku od towarów i usług - tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.