"Ogrodzenie" nieruchomości gruntowej
W aktualnym stanie prawnym, brak jest samodzielnej, legalnej definicji "ogrodzenia". Zgodnie z art. 3 ust. 12 Ustawy Prawo budowlane pojęcie "ogrodzenia" wchodzi w zakres pojęcia "urządzenia budowlanego". Ogrodzenie należy definiować jako otoczenie nieruchomości gruntowej za pomocą urządzenia ochronnego (niezależnie czy będzie to płot, mur, czy żywopłot, etc.) mające na celu ochronę przed dostępem osób trzecich bądź zwierząt.
W Kodeksie Cywilnym znajduje się tylko jeden artykuł odnoszący się do ogrodzenia nieruchomości, a mianowicie art. 154. Wprowadza on domniemanie prawne, iż między innymi mury, płoty i inne urządzenia podobne, znajdują się na granicy gruntów sąsiadujących i służą do wspólnego użytku sąsiadów. Artykuł 154 § 2 Kodeksu Cywilnego nakłada na korzystających z urządzeń znajdujących się na granicy obowiązek wspólnego ponoszenia kosztów ich utrzymania. Obowiązek ten nie obejmuje kosztów wybudowania nowego urządzenia (uchwała SN z dnia 24 stycznia 2002 r., III CZP 75/01, OSN 2002). Warto zaznaczyć, że powyższy przepis odnosi się tylko do "ogrodzenia" znajdującego się w osi granicy nieruchomości.
Rygory art. 154 Kodeksu Cywilnego nie znajdują zastosowania, w przypadku gdy ogrodzenie znajduje się nie na granicy, ale wyłącznie w obrębie danej nieruchomości; jest jej częścią składową. Właściciel nieruchomości korzystając z treści prawa własności jest uprawniony do ogrodzenia na przykład fragmentu swojej nieruchomości, nie jest zobowiązany również do wybudowania ogrodzenia w osi granicy pomiędzy nieruchomościami. W takim przypadku, ogrodzenie działki powinno znajdować się w jej obrębie, tj. żaden element takiego ogrodzenia nie może "wystawać, wychodzić" poza te granice.
Niezależnie czy ogrodzenie zostanie wybudowane w osi granicy dwóch nieruchomości, czy na terenie jednej nieruchomości, zgodnie z art. 29 ust. 23 Ustawy Prawo budowlane, nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę ogrodzenia. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, z 2003 r. Nr 33, poz. 270 oraz z 2004 r. Nr 109, poz. 1156) ? określa bardzo ogólnie wymagania, jakim powinny odpowiadać ogrodzenia nieruchomości, a mianowicie (§ 41 ? § 43):
1) ogrodzenie nie może stwarzać zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi i zwierząt;
2) umieszczanie na ogrodzeniach, na wysokości mniejszej niż 1,8 m, ostro zakończonych elementów, drutu kolczastego, tłuczonego szkła oraz innych podobnych wyrobów i materiałów jest zabronione;
3) bramy i furtki w ogrodzeniu nie mogą otwierać się na zewnątrz działki i mieć progów utrudniających wjazd osób niepełnosprawnych na wózkach inwalidzkich;
4) szerokość bramy powinna wynosić w świetle co najmniej 2,4 m, a w przypadku zastosowania furtki jej szerokość powinna być nie mniejsza niż 0,9 m, przy czym na drodze pożarowej szerokości te regulują przepisy odrębne dotyczące ochrony przeciwpożarowej.
Ustawa Prawo budowlane wymienia enumeratywnie przypadki, w których przed rozpoczęciem budowy ogrodzenia, należy zgłosić właściwemu organowi (zazwyczaj będzie to Wydział Architektury Starostwa Powiatowego), chęć wybudowania ogrodzenia. Do zgłoszenia należy dołączyć szkic ogrodzenia, mapę z jego przebiegiem oraz oświadczenie o prawie dysponowania nieruchomością. Powyższego zgłoszenia wymaga budowa ogrodzenia:
1) od strony dróg;
2) ulicy;
3) placów;
4) torów kolejowych;
5) innych miejsc publicznych;
6) w wysokości powyżej 2,20 m.
W przypadku gdy właściwy organ nie wniesie w formie decyzji sprzeciwu (w ciągu 30 dni od zgłoszenia), wówczas można rozpocząć budowę. W przypadku wydania sprzeciwu w formie decyzji, osobie składającej zgłoszenie przysługuje odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego.
Marcin Zadrożny, aplikant adwokacki HILLS LTS S.A.
