PIT-y za 2013 rok "pod lupą" urzędników

Urzędnicy w pierwszej kolejności sprawdzają terminowość składania zeznań o wysokości dochodu (straty) za 2013 r. Analizują, czy osoby figurujące w systemie informatycznym jako zobligowane do dokonania rozliczenia, np. w związku z przesłaniem przez pracodawcę PIT-11, wywiązały się z tego obowiązku. Jeżeli nie odnotowano wpływu ich zeznania, są wzywane do wyjaśnienia przyczyn jego braku.

Osoby, które rozliczyły się, nie mają powodów do obaw. Muszą jednak przedstawić dowód potwierdzający ich wersję, np. dokument nadania listu poleconego w placówce pocztowej, UPO, kopię wspólnego zeznania znajdującego się w urzędzie skarbowym małżonka.

Podatnicy, którzy zapomnieli o rozliczeniu, będą natomiast musieli złożyć zeznanie. Powinni również liczyć się z karą. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie. Jeżeli jednak istnieją podstawy do ukarania spóźnialskiego podatnika, zazwyczaj kończy się na wystawieniu mandatu karnego. Grzywna w ten sposób wymierzona może obecnie wynieść od 168 zł do 3.360 zł. Wysokość kary w konkretnym przypadku zależy od okoliczności sprawy, ale także sytuacji życiowej podatnika: warunków majątkowych, dochodów, możliwości zarobkowania.

Urzędnicy sprawdzają także, czy terminowo został uiszczony podatek wykazany w zeznaniu. Do osób, które zalegają z płatnościami, wysyłane jest upomnienie. Zawiera ono wezwanie do uiszczenia podatku pod rygorem wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Na uregulowanie zadłużenia jest 7 dni od dnia doręczenia upomnienia. Trzeba jednocześnie pamiętać o doliczeniu odsetek za zwłokę oraz pokryciu kosztów upomnienia.

Zwlekanie z zapłatą podatku może skończyć się grzywną, ale pod warunkiem, że takie zachowanie nosi znamiona uporczywości. Nie należy więc spodziewać się pociągnięcia do odpowiedzialności karnej skarbowej za krótkotrwałe opóźnienie. Problemy mogą być w przypadku nieregulowania wymaganej kwoty przez dłuższy czas, jeżeli czyni się to z zamiarem niedotrzymania terminu płatności i przesunięcia go w czasie bez ubiegania się o ulgę w spłacie zobowiązania podatkowego.

Kolejnym etapem jest ocena formalnej i rachunkowej poprawności złożonych rozliczeń przeprowadzana w ramach czynności sprawdzających. Urzędnicy ustalają, czy zeznania trafiły do odpowiedniego urzędu skarbowego, są podpisane oraz zawierają prawidłowe wyliczenia. Jeżeli mają w tym zakresie jakiekolwiek wątpliwości, proszą podatnika o udzielenie wyjaśnień. Osoby korzystające z ulg podatkowych mogą być wezwane do dostarczenia dokumentów potwierdzających zasadność dokonanych odliczeń i wysokość poniesionych wydatków. Trzeba okazać oryginały dokumentów lub złożyć ich fotokopie.

Efektem przeprowadzonych działań może być wykrycie w rozliczeniu uchybień. Większość z nich to błędy rachunkowe, oczywiste pomyłki oraz nieprawidłowości wynikające ze sporządzenia formularzy niezgodnie z wymogami formalnymi. Polegają one na wypełnieniu nieodpowiednich rubryk, nieprawidłowym zaokrągleniu podstawy opodatkowania, niewłaściwym wyliczeniu podatku z danej podstawy itp. Urzędnicy mają prawo sami skorygować takie uchybienia, ale tylko wtedy, gdy w wyniku poprawek i uzupełnień zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, nadpłaty lub straty nie przekracza 1 tys. zł. Podatnik musi otrzymać uwierzytelnioną kopię skorygowanego przez nich zeznania. Wraz z nią dostaje informację o skutkach naniesionych poprawek. Jeżeli podatnik nie zgadza się z dokonaną w ten sposób korektą, ma prawo złożyć sprzeciw. Jego wniesienie anuluje korektę.

W przypadku gdy urzędnicy nie mogą poprawić wspomnianych nieprawidłowości ze względu na ich charakter lub zakres, zwracają się do podatnika o dokonanie odpowiednich zmian. Wysyłają mu wezwanie do skorygowania zeznania i złożenia niezbędnych wyjaśnień.

Czas trwania czynności sprawdzających nie jest ustawowo regulowany. Mogą trwać tak długo, jak to jest potrzebne, aby zweryfikować poprawność rachunkową i formalną zeznania. W praktyce jako pierwsze analizowane są rozliczenia podatników oczekujących na zwrot nadpłaty podatku. Urzędy skarbowe mają bowiem na przekazanie pieniędzy zasadniczo 3 miesiące od dnia otrzymania zeznania.

Wiele urzędów skarbowych uruchomiło usługę pozwalającą na sprawdzenie on-line stanu realizacji zwrotu podatku wykazanego w zeznaniu za 2013 r. Informacje na ten temat uzyskuje się dzięki udostępnianej na ich stronach internetowych aplikacji "Stan realizacji zwrotów z zeznań rocznych". Wystarczy podać swój identyfikator podatkowy (odpowiednio PESEL lub NIP) oraz kwotę przychodu w pełnych złotych wynikającą z zeznania za 2013 r. Dane w aplikacji są codziennie aktualizowane. Należy jednak pamiętać, że niekiedy trzeba poczekać na uzyskanie informacji o stanie realizacji zwrotów z zeznań składanych w formie papierowej. Urzędnicy muszą je bowiem wprowadzić do systemu teleinformatycznego. Takich problemów nie ma w przypadku rozliczeń przesyłanych przez internet. Nie wymagają one dodatkowego przetwarzania - zeznania pojawiają się w systemie teleinformatycznym od razu po sprawdzeniu przez urzędników poprawności danych.

Rozliczenia są analizowane na bieżąco, ale to nie oznacza, że nie mogą być już w przyszłości sprawdzane. Zeznania weryfikowane w ramach czynności sprawdzających mogą być jeszcze przedmiotem kontroli lub postępowania podatkowego. Nie są to procedury wzajemnie się wykluczające. Nie ma jednocześnie znaczenia, czy na etapie czynności sprawdzających urząd skarbowy zgłaszał uwagi do poprawności rozliczenia, wzywał do przedłożenia dokumentów potwierdzających wydatki odliczone w ramach ulg podatkowych, zwrócił nadpłatę itp.

Zeznanie za 2013 r. oraz dokumenty z nim związane trzeba więc zachować przynajmniej do 31 grudnia 2019 r. Wtedy upływa termin przedawnienia podatku dochodowego od osób fizycznych za ubiegły rok. Termin przedawnienia może się wydłużyć, jeżeli jego bieg nie rozpocznie się, ulegnie zawieszeniu albo zostanie przerwany. Przyczyny takich modyfikacji zostały wymienione w art. 70 § 2-8 oraz art. 70a Ordynacji podatkowej.