Co zrobić gdy w trakcie wykonywania usługi kasa fiskalna ulega awarii?
Zasadą jest, że podatnicy VAT dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej powinni dokumentować przeprowadzane transakcje za pomocą kasy fiskalnej, a następnie wydawać nabywcom paragony fiskalne.
Od zasady tej ustawodawca przewiduje co prawda pewne wyjątki, jednakże głównym założeniem jest dążenie do objęcia obowiązkiem stosowania kas jak największej ilości podatników. Większa ilość urządzeń rejestrujących oznacza bowiem lepsze zabezpieczenie wpływów państwa z tytułu podatku od towarów i usług, które jak wiadomo stanowią znaczną część budżetu.
Stosowanie kas fiskalnych i warunki techniczne jaki powinny one odpowiadać określa szczegółowo rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznym, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 212, poz. 1338 ze zm., dalej "rozporządzenie"). Zgodnie z § 7 rozporządzenia podatnicy, z zastrzeżeniem ust. 2 są obowiązani m. in. do dokonywania ewidencji każdej sprzedaży oraz wydruku paragonu fiskalnego lub faktury VAT z każdej sprzedaży, jak również wydawać oryginał wydrukowanego dokumentu nabywcy.
W myśl art. 111 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej "ustawa o VAT"), jeżeli z przyczyn niezależnych od podatnika nie może być prowadzona ewidencja obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących podatnik jest obowiązany ewidencjonować obroty i kwoty podatku należnego przy zastosowaniu rezerwowej kasy rejestrującej. W przypadku gdy ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego jest niemożliwe również przy zastosowaniu rezerwowej kasy rejestrującej podatnik w ogóle nie może dokonywać sprzedaży.
Niedopełnienie powyższych obowiązków może spowodować negatywne konsekwencje dla podatnika. Zgodnie bowiem z art. 111 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku stwierdzenia, że podatnik narusza obowiązek określony w ust. 1 naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej ustala za okres do momentu prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług.
Z powołanych przepisów ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że w przypadku awarii kasy fiskalnej i nieposiadania sprawnej kasy rezerwowej lub awarii obu kas podatnik nie ma prawa dokonywać sprzedaży. Należy jednak zauważyć, że w przypadku niektórych rodzajów usług, takich jak np. usługi taksówkarzy awaria kasy może nastąpić w trakcie realizowania usługi. Powstaje wówczas problem z zaewidencjonowaniem takiego zdarzenia. Część usługi została bowiem wykonana w czasie gdy kasa fiskalna była sprawna. Jednocześnie pozostałej części nie można udokumentować przy użyciu kasy z powodu awarii. Wykluczają to w sposób niebudzący wątpliwości przepisy ustawy o VAT.
Stanowisko w tym zakresie zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 19 czerwca 2008 r. (sygn. ITPP1/443-281/08/AJ) wyjaśnił, że "sposób postępowania w przypadku awarii kasy rejestrującej nie został przez ustawodawcę w żaden sposób uregulowany. Za prawidłowy można uznać przedstawiony przez Wnioskodawcę sposób postępowania, polegający na udokumentowaniu wykonanego do momentu wystąpienia awarii świadczenia fakturą VAT, zadośćuczynieniu wymogom wynikającym z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie warunków i kryteriów technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków stosowania tych kas przez podatników, a w szczególności zaniechaniu świadczenia usługi z uwagi na brak kasy rezerwowej".
W związku z powyższym poglądem wyrażonym przez organ podatkowy należy przyjąć, że w przypadku awarii urządzenia rejestrującego w trakcie realizacji usługi należy dokonać ewidencji obrotu przypadającego do momentu awarii za pomocą faktury VAT, a następnie powstrzymać się od dokonywania dalszej sprzedaży.
Marcin Parulski
Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
