Czy warto rozliczać VAT kwartalnie?

Kwartalne rozliczenie VAT przez małego podatnika

Dla celów VAT małym podatnikiem jest podatnik VAT:

1) u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro (w 2014 r. - 5.068.000 zł),

2) świadczy usługi typu pośrednictwa - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45.000 euro (w 2014 r. 190.000 zł).

Mały podatnik może podatek VAT rozliczać na zasadach ogólnych, ale może także wybrać kasową metodę rozliczania VAT. W metodzie tej moment powstania obowiązku podatkowego ustalany jest inaczej niż w przypadku podatników rozliczających VAT na zasadach ogólnych. Powstaje on bowiem z dniem otrzymania całości lub części zapłaty:

• w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz czynnego podatnika VAT,
   
• nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż podatnik VAT czynny.

Natomiast w sytuacji, gdy mały podatnik przy rozliczeniu VAT stosuje zasady ogólne, obowiązek podatkowy powstaje, co do zasady, w dacie dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi. Tak więc w tym przypadku obowiązek podatkowy powstaje generalnie niezależnie od tego, czy nabywca ureguluje zobowiązanie, czy też nie. Jak zatem widać, metoda kasowa może być dla małych podatników korzystna.

Kasową metodę rozliczania VAT mały podatnik może stosować po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tę metodę.

Natomiast zrezygnować z tego sposobu rozliczania VAT mały podatnik może, nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy, w trakcie których rozliczał się tą metodą, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału, w którym stosował tę metodę.

Przy czym należy pamiętać, że metody kasowej nie można stosować do WDT oraz przemieszczeń towarów do magazynów konsygnacyjnych.

Mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne - w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. Podatnicy ci składają deklaracje VAT-7K.

Z kolei mali podatnicy, którzy nie wybrali tej metody, składają deklaracje podatkowe za okresy miesięczne (VAT-7). Mogą oni również składać deklaracje podatkowe za okresy kwartalne (VAT-7K), ale muszą o tym zamiarze zawiadomić pisemnie naczelnika urzędu skarbowego, najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa. Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, dokonuje tego zawiadomienia w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczął wykonywanie tych czynności. Należy jednak pamiętać, że wybór kwartalnego rozliczania VAT nie wpływa na moment powstania obowiązku podatkowego w VAT.

Sposób odliczania VAT przy metodzie kasowej

Zasadniczo podatnicy mogą odliczać VAT w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Przy czym prawo to powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny. Inne zasady odliczania VAT obowiązują małych podatników, którzy wybrali kasową metodę rozliczania VAT. Mogą oni bowiem odliczać VAT w rozliczeniu za kwartał, w którym dokonali zapłaty za towary czy usługi. Uregulowanie należności w części daje prawo do odliczenia kwoty VAT odpowiadającej części uregulowanej należności.

Gdy podatnik nie odliczy VAT w rozliczeniu za kwartał, w którym uregulował należność (odpowiednio jej część), ma prawo do tego odliczenia w jednym z dwóch następnych kwartałów. Zatem mały podatnik ma trzy kwartały na odliczenie VAT z otrzymanej faktury.

Utrata statusu małego podatnika

Może się zdarzyć, że mały podatnik przekroczy ustawowy limit i utraci status małego podatnika. Jeśli podatnik ten rozliczał VAT metodą kasową, traci prawo do jej stosowania, począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym przekroczył wcześniej wskazy limit (art. 21 ust. 4 ustawy o VAT). W praktyce oznacza to, że podatnik stosuje metodę kasową do końca danego kwartału, a później stosuje zasady ogólne.

Podatnik, który utracił prawo do stosowania metody kasowej, składa deklaracje podatkowe za okresy miesięczne, począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym nastąpiło przekroczenie kwot powodujące utratę prawa do rozliczania się metodą kasową. Może on jednak nadal składać deklaracje za okresy kwartalne, ale na innym druku niż dotychczas (VAT-7D). Warunkiem będzie pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego, najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona ta kwartalna deklaracja podatkowa (przykład 1).

Kwartalne rozliczanie VAT

Podmiot niebędący małym podatnikiem, który zamierza składać kwartalne deklaracje VAT-7D, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale musi zawiadomić o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy składana kwartalna deklaracja podatkowa.

Jeżeli podatnik rozpoczyna w ciągu roku wykonywanie czynności opodatkowanych, ma także prawo do kwartalnego rozliczania VAT, z tym że musi zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o tym zamiarze w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczął wykonywanie czynności opodatkowanych (przykład 2).

Wybór kwartalnego rozliczania VAT powinien być przez podatnika przemyślany. Jeżeli bowiem zdecydował się on na kwartalne rozliczanie VAT, musi w ten sposób się rozliczać przez minimum 4 kwartały. Dopiero po tym czasie może powrócić do rozliczeń miesięcznych. O zmianie sposobu rozliczeń z kwartalnych na miesięczne podatnik musi pisemnie zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia złożenia deklaracji podatkowej za pierwszy miesięczny okres rozliczeniowy, jednak nie później niż z dniem upływu terminu złożenia tej deklaracji.

Zaliczki na VAT przy kwartalnych rozliczeniach

Podatnik niebędący małym podatnikiem, który wybrał kwartalny sposób rozliczania VAT, musi pamiętać, że wybór tego sposobu rozliczania VAT wiąże się z obowiązkiem wpłacania zaliczek na podatek VAT za pierwszy oraz drugi miesiąc kwartału w wysokości 1/3 kwoty należnego zobowiązania podatkowego, wynikającego z deklaracji podatkowej złożonej za poprzedni kwartał. Zaliczkę tę podatnik musi wpłacić w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym z kolejnych miesięcy, za który jest ona wpłacana (przykład 3).

Może się zdarzyć, że w wyniku rozliczenia za dany kwartał, zobowiązanie podatkowe nie wystąpi lub też z rozliczenia tego będzie wynikała kwota zwrotu VAT. W takim przypadku kwotę należnego zobowiązania podatkowego przyjmuje się za zerową i w kolejnym kwartale podatnik nie ma obowiązku wpłaty zaliczek. Wynika to z przepisu art. 103 ust. 2b ustawy o VAT. Nawet jednak przy braku takiego obowiązku, podatnicy mogą zdecydować o wpłacaniu zaliczek w wysokości faktycznego rozliczenia za miesiąc, za który wpłacana jest zaliczka, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego. Zawiadomienie to należy złożyć najpóźniej z chwilą wpłaty zaliczki za pierwszy miesiąc pierwszego kwartału, od którego zaliczki będą ustalane w wysokości faktycznego rozliczenia za miesiąc, za który wpłacana jest zaliczka, jednak nie później niż z upływem terminu do jej zapłaty.

Podatnik może zrezygnować z metody obliczania zaliczek w wysokości faktycznego rozliczenia za miesiąc, za który wpłacana jest zaliczka, nie wcześniej niż po upływie dwóch kwartałów. Za rezygnację z tej metody obliczania wysokości zaliczek uznaje się wpłacenie zaliczki za pierwszy miesiąc kwartału w wysokości 1/3 kwoty należnego zobowiązania podatkowego, wynikającej z deklaracji podatkowej złożonej za poprzedni kwartał.

Na szczególną uwagę zasługuje sposób wyliczenia zaliczek w przypadku podatników, którzy rozpoczynają dokonywanie rozliczeń za okresy kwartalne, a w poprzednim kwartale rozliczali się za okresy miesięczne. Podatnicy ci w pierwszym kwartale, za który będą rozliczali się kwartalnie, wpłacają zaliczki:

1) za pierwszy miesiąc tego kwartału - w wysokości należnego zobowiązania podatkowego za pierwszy miesiąc ostatniego kwartału, w którym rozliczali się za okresy miesięczne,

2) za drugi miesiąc tego kwartału - w wysokości należnego zobowiązania podatkowego za drugi miesiąc ostatniego kwartału, w którym rozliczali się za okresy miesięczne.

Jeśli w miesiącach tych nie występowało zobowiązanie do zapłaty - nie powstanie obowiązek uiszczania zaliczek.

Jak wynika z powyższego, w przypadku rozliczania VAT za okresy kwartalne przez dużych podatników, zaletą jest to, że podatnik nie musi składać co miesiąc deklaracji VAT. Jednak obowiązek zapłaty zaliczek na podatek VAT w tym przypadku powoduje, że korzyści z rozliczania podatku kwartalnie są iluzoryczne. Wpłacając bowiem zaliczki na podatek w wysokości rzeczywistego zobowiązania podatnik musi i tak na bieżąco prowadzić ewidencje za okresy miesięczne, aby wyliczać i odprowadzać podatek VAT w formie zaliczek.

Obrót towarami wrażliwymi

Nie wszyscy podatnicy mogą wybrać kwartalny sposób rozliczania VAT. Ustawodawca ograniczył to prawo podatnikom, którzy dokonują dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT, tzw. towarów wrażliwych. Ograniczenie to ma zastosowanie jednak tylko do podatników, u których wartość dostaw tych towarów miesięcznie przekracza 50.000 zł netto i przekracza 1% wartości ich sprzedaży (bez podatku). Wynika to z art. 99 ust. 3a ustawy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 72 (1113) z dnia 2014-09-08

GOFIN podpowiada