Powrót do zwolnienia podmiotowego z VAT
Podatnik VAT, który zamierza powrócić do zwolnienia podmiotowego z VAT, musi wziąć pod uwagę fakt, że w niektórych przypadkach zmiana ta może wiązać się z obowiązkiem korekty podatku naliczonego, odliczonego przy zakupie wyposażenia, środków trwałych czy towarów handlowych, których podatnik nie sprzedał.
Jeden z naszych Czytelników w pytaniu do redakcji wskazał, że jest czynnym podatnikiem VAT. Od początku 2014 r. zamierza powrócić do zwolnienia podmiotowego z VAT. W marcu br. kupił lokal użytkowy, który odda do używania w październiku. W związku z tym zadał pytanie: czy od wydatków związanych z jego remontem może odliczyć VAT, a w kolejnych latach dokonać jego korekty?
Odliczenie VAT
Prawo do odliczenia VAT przysługuje w zakresie, w jakim nabywane towary i usługi są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych. Wynika to z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Zatem jeśli wydatki, o których mowa w pytaniu, zostały poniesione w związku z prowadzeniem działalności podlegającej opodatkowaniu VAT, Czytelnik ma prawo do odliczenia VAT z faktur dokumentujących ich nabycie.
Powrót do zwolnienia
Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia podmiotowego lub z niego zrezygnował, może ponownie z niego skorzystać nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił to prawo lub z niego zrezygnował. Zasada ta wynika z art. 113 ust. 11 ustawy o VAT. Dodatkowym warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest to, aby obroty osiągnięte przez podatnika w ubiegłym roku (jak i bieżącym) nie przekraczały 150.000 zł.
Oznacza to, że w przypadku podatnika, który z początkiem 2014 r. chciałby skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT, obroty w 2013 r. nie mogą przekroczyć 150.000 zł. Podatnik, który chce powrócić do zwolnienia podmiotowego z VAT, ma obowiązek złożenia druku VAT-R (aktualizacyjny) w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym nastąpi zmiana.
Skutkiem powrotu podatnika VAT czynnego do zwolnienia podmiotowego, jest to, że niekiedy podatnik może być zobowiązany do korekty podatku naliczonego, odliczonego przy zakupie wyposażenia, środków trwałych czy towarów handlowych. Przy powrocie do zwolnienia z VAT dochodzi bowiem do zmiany przeznaczenia towarów od związku z działalnością opodatkowaną VAT na związek z działalnością zwolnioną z VAT.
Obowiązek korekty podatku naliczonego
W sytuacji gdy podatnik zmienia przeznaczenie środków trwałych o wartości początkowej przekraczającej 15.000 zł, odpowiednie zastosowanie znajdą przepisy art. 91 ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3 ustawy o VAT. Wynika to z art. 91 ust. 7a ustawy o VAT.
Zmiana przeznaczenia towaru zobowiązuje do korekty odliczonego VAT, jeżeli następuje w tzw. okresie korekty.
W wyniku zmiany przeznaczenia tych środków trwałych, korekty trzeba będzie dokonywać za poszczególne lata pozostałego okresu korekty. Roczna korekta w każdym kolejnym roku będzie dotyczyła 1/5 lub - w przypadku nieruchomości - 1/10 podatku odliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu (ten sam okres korekty należy stosować również do nakładów modernizacyjnych dotyczących nieruchomości).
Natomiast w odniesieniu do towarów i usług innych niż środki trwałe o wartości początkowej przekraczającej 15.000 zł, wykorzystywanych przez podatnika do działalności opodatkowanej VAT, korekty w związku ze zmianą ich przeznaczenia dokonuje się na zasadach określonych w art. 91 ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3. Zgodnie z tymi przepisami, korekta w tym przypadku ma miejsce jednorazowo w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, w którym dokonano odliczenia oraz nastąpiła zmiana prawa do takich odliczeń.
Korekta podatku naliczonego od składników majątku, dla których okresem korekty jest jeden rok, dotyczy zatem tylko tych towarów, które były przez podatnika wykorzystywane do działalności gospodarczej.
Przy czym zastrzeżono, że w razie całkowitej zmiany przeznaczenia wyposażenia i niskocennych środków trwałych, korekta dokonywana jest w deklaracji składanej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana przeznaczenia (art. 91 ust. 7b i ust. 7c ustawy o VAT).
Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym towary lub usługi wydano do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.
Z kolei zasady korygowania podatku naliczonego od nabytych towarów handlowych lub surowców i materiałów określone zostały w art. 91 ust. 7d ustawy o VAT. Jak wskazano w tym przepisie, w przypadku zmiany prawa do odliczenia podatku naliczonego od towarów handlowych lub surowców i materiałów nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do odliczenia i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana.
Tak więc w sytuacji, gdy podatnik na dzień powrotu do zwolnienia podmiotowego z VAT posiada np. zapasy towarów handlowych, będzie zobowiązany do skorygowania całego odliczonego VAT od tych towarów, bez względu na to, kiedy ich zakup był dokonywany. W przypadku zmiany prawa do odliczenia VAT od towarów handlowych lub surowców i materiałów nabytych do działalności, w stosunku do której przysługuje pełne prawo do odliczenia, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana (art. 91 ust. 7d ustawy o VAT).
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)
autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 80 (1017) z dnia 2013-10-07