Premie pieniężne - zmiana stanowiska organów podatkowych

Niefortunna interpretacja Ministra Finansów.

Niefortunna interpretacja Ministra Finansów.

Już od blisko pięciu lat premie pieniężne uzyskiwane przez podatników za realizację określonego poziomu zakupów stanowią stały temat dyskusji, publikacji, interpretacji organów podatkowych oraz wyroków sądowych.

Reklama

Skąd ten problem? Otóż pismem z dnia 30 grudnia 2004 r., nr PP3-812-1222/04/AP/4026 Minister Finansów zajął oficjalne stanowisko, stwierdzając, iż premia pieniężna, związana z konkretną dostawą, powinna być traktowana jak rabat. Natomiast premie pieniężne wypłacane z tytułu nabywania określonej wartości czy ilości towarów w określonym czasie, lub też dokonywania terminowych płatności za zrealizowane dostawy w pewnym okresie i w określony sposób, należy traktować jako świadczenie usług przez nabywcę otrzymującego taką premię.

Część podatników oraz doradców podatkowych stosunkowo szybko zaakceptowała ww. stanowisko opodatkowując wypłacane premie jako wynagrodzenie za świadczenie usług. Wielu podatników jednak nie zgadzając się z postawioną przez Ministra Finansów tezą, jakoby premie pieniężne stanowić miały wynagrodzenie za świadczenie usług, nie opodatkowywało tych premii wchodząc tym samym w spór z organami podatkowymi. Spory te najczęściej kończyły się orzeczeniami sądowymi.

Orzecznictwo sądowe

Już w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 lutego 2007 r., sygn. akt I FSK 94/06 postawiono tezę, zgodnie z którą: "(...) Osiągnięcie przez nabywcę towarów określonej umownie wielkości obrotów (zakupów) z danym sprzedawcą nie jest usługą w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, a zatem wypłacana temuż nabywcy towarów przez sprzedawcę premia (bonus) za uzyskanie tegoż pułapu obrotów nie stanowi odpłatności (wynagrodzenia za świadczenie usług). (...)"

Z tezą tą zgodził się również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 maja 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 4080/06, stwierdzając iż nie są możliwe sytuacje, w których jedna czynność stanowi jednocześnie dostawę towarów i świadczenie usług, co potwierdzają również unormowania VI dyrektywy. Ponadto Sąd uznał, że: "(...) opodatkowanie (...) usługi świadczonej przez nabywcę towaru (...) będzie prowadziło do podwójnego opodatkowania tej samej czynności, pierwszy raz jako sprzedaży (dostawy towaru), drugi jako zakupu tego samego towaru, ale jako kolejnego zakupu o określonej łącznej wartości. (...) Ponadto Sąd zauważa, że usługa w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT oraz art. 6 ust. 1 VI dyrektywy VAT, to transakcja gospodarcza. Oznacza to, zdaniem Sądu, iż stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym. Niezrealizowanie przez nabywcę określonego pułapu obrotów nie jest obwarowane żadną sankcją, czy jakąkolwiek odpowiedzialnością. (...)"Powołując się na powyższe argumenty Sąd uznał, że premie pieniężne, wypłacane w przypadku osiągnięcia określonego progu obrotów, nie są dla nabywcy wynagrodzeniem za świadczenie usług.

Teza ta nie traciła swej aktualności, co wynikało m.in. z wyroków:

  • NSA z dnia 23 września 2008 r., sygn. akt I FSK 998/08,

  • WSA w Poznaniu z dnia 1 lipca 2009 r., sygn. akt I SA/Po 217/09,

  • WSA w Rzeszowie z dnia 2 lipca 2009 r., sygn. akt I SA/Rz 431/09.

Zmiana stanowiska organów podatkowych

Jednolita linia orzecznicza wymusiła na organach podatkowych zmianę stanowiska.

Uwaga

Z najnowszych interpretacji podatkowych wynika, że premie i bonusy uzyskiwane za osiągnięcie określonego poziomu obrotów z kontrahentem nie powinny być opodatkowane jako wynagrodzenie za świadczenie usług, a formą ich dokumentowania nie powinna być faktura VAT.

Przykłady takiego stanowiska odnajdujemy w indywidualnych interpretacjach wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie np. z dnia 25 czerwca 2009 r., nr IPPP1-443-472/09-3/MP, z dnia 1 lipca 2009 r., nr IPPP2/443-346/09-2/BM czy z dnia 16 lipca 2009 r., nr IPPP3-443-396/09-4/JF, a także Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 10 czerwca 2009 r., nr ITPP2/443-169a/09/EŁ.

Ryzyko związane z odliczeniem VAT od premii

Należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt opodatkowana premii pieniężnych i bonusów. Otóż z dniem 1 stycznia 2008 r. zmianie uległo brzmienie art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, iż nie uprawniają do odliczenia podatku VAT faktury, w których wykazana została kwota podatku, jeśli faktury te dokumentują transakcje co do zasady niepodlegające opodatkowaniu lub zwolnione z podatku. Przypomnijmy, iż przepis ten w brzmieniu obowiązującym do końca 2007 r. umożliwiał takie odliczenie, jeśli kwota wynikająca z faktury została uregulowana. Wystarczyło zatem, aby nabywca uiścił należność, a podatek VAT wynikający z faktury dokumentującej np. zakup towaru używanego, objętego co do zasady zwolnieniem z VAT, podlegał odliczeniu.

Najczęściej podnoszoną kwestią w związku z art. 88 ust. 3a pkt 2 jest właśnie zasadność opodatkowania lub nieopodatkowania tzw. premii pieniężnych, a w konsekwencji prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej ?wykonanie usługi? polegającej np. na osiągnięciu określonego poziomu nabycia. Zaprezentowane w tym zakresie wątpliwości Ministerstwo skwitowało stwierdzeniem następującym: "(...) Należy podkreślić, że w przypadku wątpliwości czy dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w konsekwencji, czy podatek od niej naliczony podlega odliczeniu u nabywcy - podatnik ma prawo do wystąpienia o interpretację przepisów w swojej indywidualnej sprawie, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60, z późn. zm.). (...)" - patrz: odpowiedź na interpelację poselską udzieloną pismem z dnia 28 grudnia 2007 r., nr PT3/0602/34/599/LBE/07/MB7-16001.

Całkowita zmiana interpretacji dotyczącej zasadności opodatkowania premii pieniężnych rodzi zatem kolejną wątpliwość. Czy można odliczać podatek naliczony z faktury dokumentującej otrzymanie opodatkowanej premii pieniężnej?

Zasadniczo bezpiecznie mogą się czuć tylko ci podatnicy, którzy mają indywidualne interpretacje rozstrzygające to zagadnienie. Ponieważ sam przepis nie uległ zmianie, zatem podatnik otrzymujący fakturę i dysponujący indywidualną interpretacją, iż ma prawo odliczać podatek naliczony, jest zabezpieczony przed ewentualnymi skutkami zmiany interpretacji.

Jak postąpią organy podatkowe?

W obecnej sytuacji podatnicy mogą się czuć szczególnie niekomfortowo, skoro organy podatkowe niemal z dnia na dzień całkowicie zmieniły podejście do omawianego zagadnienia. Pozostaje mieć nadzieję, że nie stanie się to pułapką dla podatników. Warto przy tym zwrócić uwagę, że obecnie to na dostawcy towarów i usług spoczywa ryzyko prawidłowego rozliczenia podatku, jeśli premia zostanie opodatkowana. Zakładając jednak, iż ujednolicenie podejścia organów podatkowych do omawianego zagadnienia spowoduje brak opodatkowania i - w konsekwencji - brak podatku naliczonego - założyć można koniec kłopotów.

Należy jednak zastanowić się nad konsekwencjami jakie mogą ewentualnie grozić podatnikowi, który dotychczas odliczał VAT z faktur dokumentujących wypłacone premie, a nie dysponuje indywidualną interpretacją rozstrzygającą dopuszczalność tego typu działania. Czy jest podstawa do kwestionowania odliczenia tego podatku w świetle dotychczasowego jednolitego w tym względzie stanowiska organów podatkowych?

Teoretycznie mogłoby się tak zdarzyć. Wydaje się to jednak nieprawdopodobne. Wyobraźmy sobie bowiem sytuację, w której wystawca faktury dysponuje indywidualną interpretacją, zgodnie z którą powinien opodatkować otrzymane premie. Równocześnie podmiot wypłacający premię nie posiada interpretacji pozwalającej na odliczanie tego podatku, bowiem dotychczas odliczał podatek naliczony bazując na dostępnych interpretacjach indywidualnych wydanych innym podatnikom a także na cytowanej na wstępie interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 30 grudnia 2004 r. Zdaniem redakcji kwestionowanie odliczenia w podobnych przypadkach kończyłoby się w sądzie i to z ogromnym prawdopodobieństwem wygranej podatnika.

Nawet jednak gdy żadna ze stron transakcji nie dysponowałaby interpretacją indywidualną, to obecnie chęć dostosowania się do zmiany stanowiska organów podatkowych skutkowałaby koniecznością wystawiania faktur korygujących w odniesieniu do wszystkich udzielonych premii i bonusów. Trudno nawet wyobrazić sobie ogrom pracy i kosztów z tym związanych. Zasadność takiego postępowania byłaby co najmniej wątpliwa, zwłaszcza biorąc pod uwagę, iż w ogromnej większości przypadków ww. bonusy i premie opodatkowane przez nabywcę towarów i usług dawały prawo do odliczenia VAT po stronie sprzedawcy, co w efekcie skutkowało neutralnością podatkową.

Pozostaje mieć nadzieję, iż ewentualne opodatkowanie wypłacanych kwot jako wynagrodzenia za świadczenie usług będzie uzależnione od postanowień umów zawartych pomiędzy kontrahentami, a fiskus - kontrolując podatników - pozostawi w spokoju to właśnie zagadnienie badając prawidłowość rozliczeń w podatku VAT za okres od 2005 do 2009 r.


Poradnik VAT Nr 17 z dnia 2009-09-10

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »