GUS: Spada liczba pracujących powyżej 50. roku życia

Polsce w 2019 r. aktywność zawodowa osób powyżej 50. roku życia była mniejsza niż przed rokiem. W tej grupie wiekowej zmniejszyła się liczba aktywnych zawodowo i zwiększyła się liczba osób biernych zawodowo. Przełożyło się to na spadek współczynnika aktywności zawodowej. Stopa bezrobocia spadła, ale jednocześnie odnotowano nieznaczny spadek wskaźnika zatrudnienia. W ciągu roku liczba pracujących powyżej 50. roku życia zmniejszyła się o 27 tys.

Uwarunkowania demograficzne takie jak wydłużanie się życia Polaków, spadek dzietności, wzrost średniego wieku kobiet rodzących dzieci, a także wzrost udziału osób starszych w ogólnej liczbie ludności rodzą istotne konsekwencje dla podaży pracy, takie jak zmniejszenie i "starzenie" się zasobów pracy. Specyfika trendów demograficznych oraz skala ich oddziaływania wpływają tak na wielkość, jak i na strukturę wiekową zasobów siły roboczej.

Struktura wieku populacji Polski wskazuje na znaczny udział osób w tzw. późnym wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym w populacji ogółem, co bezpośrednio ma odzwierciedlenie w potencjale zasobów pracy. Wobec powyższego w najbliższych latach postępować będą procesy nieuchronnego starzenia się ludności, zmniejszania się zasobów siły roboczej, a także rosnące obciążenie osób w wieku produkcyjnym ludnością w wieku poprodukcyjnym.
W sytuacji starzenia się ludności Polski szczególnego znaczenia nabierają zmiany jakościowe na rynku pracy.

W związku z tym istotne jest monitorowanie populacji osób w wieku 50 lat i więcej, czyli będących w tzw. późnym wieku produkcyjnym, pod względem ich aktywności na rynku pracy.

W 2019 r. w Polsce udział osób powyżej 50. roku życia w ogólnej liczbie ludności wyniósł 37,4 proc. Proces starzenia się ludności, także odsetek osób powyżej 50. roku życia w populacji jest zróżnicowany regionalnie.

Zarysowane zmiany demograficzne mają swoje odzwierciedlenie w strukturze wieku zasobów siły roboczej. Ich konsekwencją może być dążenie do zwiększania aktywności zawodowej ludności powyżej 50. roku życia. W 2019 r. wśród ogółu ludności powyżej 50. roku życia osoby pracujące i bezrobotne stanowiły 33,4 proc.

Udział ten, określany jako współczynnik aktywności zawodowej, był o 22,9 p. proc. mniejszy niż dla ludności ogółem i mniejszy niż w poprzednim roku o 0,4 p. proc.

W stosunku do poprzedniego roku liczba aktywnych zawodowo powyżej 50. roku życia zmniejszyła się o 46 tys. osób. W większym stopniu wpłynął na to spadek liczby aktywnych zawodowo kobiet, których ubyło 32 tys. W 2019 r. co czwarta kobieta powyżej 50. roku życia była aktywna zawodowo (26,2 proc.). W przypadku mężczyzn w tym samym wieku współczynnik aktywności zawodowej był znacznie wyższy i wyniósł 42,5 proc.

Zmieniająca się sytuacja na rynku pracy wskazuje na potrzebę większego wykorzystania potencjału pracujących w wieku produkcyjnym liczących 50 lat i więcej. Wymagałoby to podjęcia działań skupionych na zatrzymaniu pracowników, wśród których ryzyko zaprzestania aktywności zawodowej jest wysokie ze względu na osiąganie wieku uprawniającego do przejścia na emeryturę.

Spośród pracujących powyżej 50. roku życia jedynie wśród pracujących w wieku od 48 do 56 lat zauważa się przewagę pracujących kobiet nad liczbą pracujących mężczyzn. Dla pracujących w wieku 56 lat przewaga ta jest nieduża. Już od 57. roku życia widoczna jest wyraźna przewaga liczby pracujących mężczyzn, przewaga ta jest zdecydowanie najwyższa dla pracujących w wieku 60-65 lat.

Pracujący w wieku 50 lat i więcej w Polsce w 2019 r. stanowili ponad 32 proc. ludności w tym wieku, co oznacza, że co trzecia osoba z tej grupy wieku pracowała. Udział ten, zdefiniowany jako wskaźnik zatrudnienia, jest jednym z podstawowych wskaźników rynku pracy. Podobnie jak w przypadku współczynnika aktywności zawodowej, wyższy wskaźnik zatrudnienia osób powyżej 50. roku życia wystąpił wśród mężczyzn (41,5 proc.) i był o 15,9 p. proc. wyższy niż w grupie kobiet (25,6 proc.).

Obserwowana w ostatnich kilku latach niska podaż siły roboczej potencjalnie mogłaby zostać zrównoważona poprzez niewykorzystane zasoby rynku pracy tkwiące m.in. w subpopulacji bezrobotnych powyżej 50. roku życia. W obliczu starzenia się ludności zwiększenie zatrudnienia starszych bezrobotnych oraz ich aktywizacja zawodowa może stanowić kluczowy priorytet polityki rynku pracy. Między innymi dlatego w Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. do grupy osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy zakwalifikowano bezrobotnych powyżej 50. roku życia.

Wśród osób aktywnych zawodowo powyżej 50. roku życia było 102 tys. bezrobotnych. Wśród nich większość stanowili mężczyźni - ich udział wyniósł 57,9 proc. W skali roku liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 15,8 proc.  W większym stopniu wpływ na to miało zmniejszenie się liczby bezrobotnych mężczyzn, których ubyło o 15 tys.

Stopa bezrobocia osób powyżej 50. roku życia w Polsce w 2019 r. wyniosła 2,3 proc.. Biorąc pod uwagę płeć, nieco wyższy poziom bezrobocia był wśród mężczyzn niż wśród kobiet (2,3 proc. wobec 2,1 proc).
Biorąc pod uwagę pięcioletnie grupy wieku w IV kwartale 2019 r. najwyższa stopa bezrobocia w badanej zbiorowości wystąpiła wśród osób w wieku 50-54 lata (2,4 proc.).

Dla wszystkich grup wieku stopa bezrobocia zmniejszyła w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego.

Raport GUS

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze