PIP będzie przeprowadzać kontrole

Podczas najbliższych długich weekendów zgodnie z przepisami prawa pracy, dniami wolnymi od pracy jest 1 listopada -Wszystkich Świętych, 11 listopada - Dzień Niepodległości, a także niedziele. Niemniej jednak od tej ogólnej zasady prawo przewiduje szereg wyjątków, kiedy to praca może być świadczona.

Należy pamiętać, że za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.

Praca w święta w placówkach handlowych jest niedozwolona. Z kolei praca w niedziele jest dozwolona w placówkach handlowych przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. Placówki handlowe to wszelkie instytucje i zakłady, które kupują wyroby w celu ich odsprzedaży, a zatem takie, których główną działalnością jest działalność handlowa (hurtowa i detaliczna). Ww. zakaz dotyczy niewątpliwie wielkopowierzchniowych placówek handlowych, gdyż intencją ustawodawcy w szczególności miała być ochrona pracowników takich placówek.

Praca w niedziele i święta jest dozwolona w sytuacji, gdy praca ma charakter nadzwyczajny (nieplanowany) i jest pracownikowi powierzana w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Zatrudnienie niedzielno-świąteczne uzasadniają także warunki techniczno-organizacyjne, w których praca jest wykonywana (np. praca w rolnictwie i hodowli).

Dopuszczalność pracy w niedziele i święta uzasadnia ponadto szczególny charakter pracy, jej znaczenie i użyteczność społeczna oraz codzienne potrzeby ludności. Tak więc praca w niedziele i święta jest dozwolona m.in.: przy niezbędnych remontach (ze względu na charakter prac remontowych - czy to wobec konieczności szybkiego zakończenia inwestycji, czy też ewentualnego zagrożenia związanego ze stanem remontowanego obiektu), w transporcie i komunikacji, gastronomii (np. bary, kawiarnie, restauracje), hotelach, jednostkach gospodarki komunalnej, zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych, instytucjach kultury (np. kina, teatry), oświaty, turystyki i wypoczynku. Czynne mogą być również stacje paliw, apteki, cukiernie, kwiaciarnie.

Poza ww. przykładami, pracę w niedziele i święta świadczyć mogą pracownicy zatrudnieni w tzw. weekendowym systemie czasu pracy.

Pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta w ww. przypadkach pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy:
1) w zamian za pracę w niedzielę - w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli (jeśli nie jest to możliwe, należy pracownikowi udzielić dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego),
2) w zamian za pracę w święto - w ciągu okresu rozliczeniowego.

Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w ustawowych terminach dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę lub święto, pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 100 proc. za każdą godzinę pracy w niedzielę lub święto.

Przepisy dotyczące zatrudniania w niedzielę i święta nie mają zastosowania w przypadku zatrudnienia cywilnoprawnego (tj. np. na podstawie umowy zlecenia czy umowy o dzieło).

Więcej informacji nt. przysługujących pracownikom praw w pracy można znaleźć na stronach internetowych: prawawpracy.pl , www.krakow.oip.pl oraz www.pip.gov.pl

Wojciech Dyląg
rzecznik prasowy PIP OIP w Krakowie